Jak chronić informacje niejawne w postępowaniu przed sędzią?

O tym, że można i jak sprawdzać sędziów pisałem tydzień temu. W skrócie: przy każdej nominacji służby powinny dogłębnie prześwietlić kandydata. A uzyskane informacje udostępnić Krajowej Radzie Sądownictwa oraz prezydentowi.

Natomiast by chronić informacje niejawne w postępowaniu przed sędzią ważne jest nie prześwietlenie sędziego raz na jakiś czas (bo nie mamy środków na stałe minitorowanie każdego) a codzienne procedury. Poniżej krótki zarys ochrony informacji niejawnych w postępowaniu przed sędzią w USA dający posmak jak można chronić informacje niejawne. Zarys oparty jest o prawo kryminalne i sądy federalne.

O ochronie informacji niejawnych w sądach amerykańskich decyduje nie ustawa (bo podział władzy!), a decydują sędziowie! Konkretnie decyduje Chief Justice US.

Źródło: Section 9(a) of the Classified Information Procedures Act of 1980, Pub. L. 96–456, 94 Stat. 2025

Procedury ustanowione przez Chief Justice stanowią, że sędziowie nie potrzebują dopuszczeń do informacji niejawnych, ale pracownicy sądów dopuszczenia już potrzebują.

Źródło: Revised Security Procedures Established Pursuant to PL 96‑456, 94 Stat. 2025, by the Chief Justice of the United States for the Protection of Classified Information

Władza wykonawcza ma prawo zdobyć i przekazać sędziemu informacje o tym, czy osoby działające w obronie oskarżonego są godne zaufania. Sędzia na tej podstawie może decydować o zakresie dostępu obrony do dowodów zawierających informacje niejawne.

Źródło: Revised Security Procedures Established Pursuant to PL 96‑456, 94 Stat. 2025, by the Chief Justice of the United States for the Protection of Classified Information

Ława przysięgłych, czyli zwykli ludzie „wylosowani z ulic” nie potrzebuje uprawnień do dostępu do informacji niejawnych by zapoznać się dowodami zawierającymi informacje niejawne.

Źródło: Revised Security Procedures Established Pursuant to PL 96‑456, 94 Stat. 2025, by the Chief Justice of the United States for the Protection of Classified Information

Na mocy common law i późniejszych ustaw władza wykonawcza może decydować co stanowi tajemnicę. Ale sędzia ma prawo ocenić, czy tajność informacji jest uzasadniona, by nie „abdykować sędziowskiej kontroli nad dowodami na rzecz kaprysu (sic!) władzy wykonawczej”:

Źródło: United States v. Reynolds, 345 U.S. 1 (1953)

Precedens za precedensem podtrzymywane jest sędziowskie prawo do kwestionowania zasadności utajnienia, by utajnianie nie było stosowane częściej i szerzej niż jest to konieczne.

Źródło: Ellsberg, 709 F.2d 51 (D.C. Cir. 1983)

By sędzia mógł racjonalnie decydować o użyciu lub nie poufnych informacji w sprawie strony mają obowiązek informowania sędziego, gdy będą chciały użyć lub zapobiec czy ograniczyć używanie w postepowaniu informacji niejawnych:

Źródło: Section 5(a) & 6(a) of the Classified Information Procedures Act of 1980, Pub. L. 96–456, 94 Stat. 2025

Informacje niejawne w postępowaniu przed sędzią chronione mogą być (ewentualnie ochrona może być odrzucona przez sędziego) różnorakimi procedurami – np. wykreśleniem niektórych informacji, streszczeniem niejawnych informacji w jawnym dokumencie, oświadczeniem przez władze wykonawczą faktów z niejawnych źródeł.

Źródło: Section 4 of the Classified Information Procedures Act of 1980, Pub. L. 96–456, 94 Stat. 2025

Ograniczenie ujawniania informacji niejawnych może mieć wachlarz konsekwencji od oddalenia oskarżenia w całości, poprzez oddalenie niektórych zarzutów, lub zaledwie wykreślenie lub powstrzymanie złożenia niektórych dowodów.

Źródło: Section 6(e) of the Classified Information Procedures Act of 1980, Pub. L. 96–456, 94 Stat. 2025

Sędziowie amerykańscy potrafią twórczo stosować procedury – np. dopuszczając zeznania z taśmy przez słuchawki tak by obrona, oskarżenie i przysięgli je słyszeli, ale już nie publiczność zebrana w sądzie:

Źródło: United States v. Pelton, 696 F. Supp. 156 (D. Md. 1986)

Amerykanie oprócz różnych fajniastych proceduralnych rozwiązań mają też twarde zabezpieczenia informacji niejawnych w sądzie. Między innymi wymóg powołania w sądzie Classified Information Security Officer czy stworzenia fizycznych zabezpieczeń informacji analogicznych do stosowanych przez władzę wykonawczą.

Classified Information Security Officer jest delegowany z pionu bezpieczeństwa Ministerstwa Sprawiedliwości do sądu do pełnienia roli wewnątrz sądowej bezpieki.

Źródło: Revised Security Procedures Established Pursuant to PL 96‑456, 94 Stat. 2025, by the Chief Justice of the United States for the Protection of Classified Information

Amerykanie poważnie traktują podział władz – poważnie traktują jawność postępowania – poważnie traktują ochronę informacji niejawnych. U nas odbywa się formalistyczny teatrzyk imienia ustawy o ochronie informacji niejawnych, gdzie głównym bohaterem bywa wyłączanie jawności rozpraw, a wyroki za szpiegostwo, choć to już na inny wpis, są zazwyczaj śmiesznie niskie typu rok, trzy czy sześć.