Dzień sześćdziesiąty piąty. Cele Powstania Warszawskiego, cz. I

Dziś o 21.30 Telewizja Polska, program pierwszy, pokaże spektakl Teatru Telewizji "Przerwanie działań wojenny".

4 października, zgodnie z umową kapitulacyjną oddziały powstańcze zdają amunicję. 21. i 72. Pułki Piechoty AK składają ją na rogu Wspólnej i Marszałkowskiej, 36. Pułku Piechoty – na Placu Napoleona, 15. Pułku Piechoty – na pl. Grzybowskim. Pierwsze oddziały Armii Krajowej opuszczają Warszawę. Ok. godz. 9 do niewoli oddaje się 21. Pułku Piechoty pod dowództwem ppłk. Stanisława Kamińskiego „Daniela”. Złożony z oddziałów Śródmieścia Południe, przemaszerowuje ul. Śniadeckich, 6-go Sierpnia, Suchą i Filtrową. W eter płyną ostatnie audycje powstańczego Polskiego Radia i radiostacji „Błyskawica” (cytat za: http://www.1944.pl).

W broszurze konspiracyjnej „Powstanie Sierpniowe” Zygmunt Zaremba pisał w listopadzie 1944 r.:

Trzy cele przyświecały warszawskiemu powstaniu:

1) 1) w końcowej fazie wojny istniała konieczność orężnego wystąpienia Polski przeciw Niemcom i zakończenia w sposób logiczny i zrozumiały dla każdego – okresu pięcioletniej pracy przygotowawczej w konspiracji;

2) 2)nie mniej istotną była potrzeba oswobodzenia Warszawy jako stolicy kraju i ukonstytuowania tu zaczątku niepodległego państwa polskiego przy jednoczesnym zabezpieczeniu ludności miasta, a przede wszystkim młodzieży przed wywiezieniem do Niemiec, a miasta przed losem twierdzy, w jaką Niemcy od dawna pragnęli zamienić Warszawę;

szc 3) wreszcie celem, którego osiągnięcie posiadała wielką wagę polityczną, było rozbicie oszczerczej legendy szerzonej w świecie o rzekomej bierności narodu polskiego wobec Niemców, z czego wyciągano wnioski, że Polskę można spokojnie położyć na stół operacyjny, oddać ją pod opiekę Rosji i urządzić po wojnie nie pytając wcale o zdanie.

Jak powszechnie odczuwano konieczność orężnego zakończenia okresu przygotowań konspiracyjnych i jak głęboko potrzeba ta tkwiła w zbiorowej duszy narodu, świadczy o tym najlepiej zryw entuzjazmu, jaki oglądaliśmy w pierwszych dniach powstania, i jaki ujawniał się nawet w ostatnim tygodniu po wszystkich mękach i stratach poniesionych przez lud warszawski, gdy tylko zjawiła się na horyzoncie najmniejsza bodaj iskierka nadziei zwycięstwa.

Nie dla spekulacji politycznej naród polski zachował w czasie okupacji pełną godności postawę, nie dla fałszywej reklamy wszystkie organizacji Polski Podziemnej głosiły hasło bezwzględnej walki z Niemcami. Hasło to wyrażało najgłębsze odczucie zbiorowości Polaków.

Zdradzenie tego hasła i niepodjęcie walki w chwili, kiedy armia rosyjska stanęła na przedpolu Warszawy, było nie do pomyślenia dla kogokolwiek. Wywołać by to musiało głębokie załamanie się duszy społeczeństwa.

Powstanie Sierpniowe było aktem koniecznym i nieuniknionym. I nie jest rzeczą najważniejszą, czy akurat dzień i godzina były najlepiej wybrane. Wiele zastrzeżeń można podnieść co do sposobu przygotowania ostatecznego uderzenia i metod zastosowanych przy pobieraniu decyzji, ale nie to jest najistotniejsze. Jeśli powstanie zdołało opanować większą część miasta i wytrzymać w najstraszniejszym ogniu sześćdziesiąt trzy dni walki, jest to najlepszy dowodem, że chwila dla wybuchu powstania była dogodna, podjęta walka miała wiele szans powodzenia i powiodłaby się, gdyby nie haniebna taktyka neutralności zastosowana wobec powstania przez Rosję. Takiej taktyki i to przeprowadzonej z tak wielkim uporem i konsekwencją nikt przewidzieć nie był w stanie.

Polecam gazetkę salonową Powstanie Warszawskie, w której zamieszczane są notki blogerek i blogerów salonu24 (nie wypada nie wymienić artykułów Witka i wspomnień przytaczanych przez blogerkę Beret w akcji) nie tylko na temat tamtych dni, ale także ich oceny, interpretacje, nawiązania.

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura

#Literatura

#Historia