Moje pudło z arcydziełami kina cz. I

Tego filmu przedstawiać nie trzeba. Powieściami Sienkiewicza jesteśmy “molestowani” od najmłodszych lat. Kilka tych powieści doczekało się swoich ekranizacji, ale to właśnie “Potop” Hoffmana zdecydowanie zasługuje na miano najlepiej zekranizowanego dzieła naszego wieszcza. Czy do obrazu Hoffmana trzeba w jakikolwiek sposób przekonywać? Otóż nie! Hofmann stworzył swym talentem jeden z najwybitniejszych filmów w historii polskiej kinematografii, o poziomie którego nie powstydziliby się najwybitniejsi reżyserzy kina światowego. Wyjątkowa reżyseria, praca kamer, a także wszystko inne, co cieszy zmysły widza, obok plejady niesamowicie fantastycznie zagranych ról mnóstwa aktorów, czyni z tego filmu niekwestionowane arcydzieło. Grzech nie obejrzeć!

Ach co to jest film! Co to jest za rola! Zdecydowanie nie tylko jedno z największych dzieł Martina Scorsese, ale także chyba najwybitniejsza rola Roberta De Niro, która w całym filmie przejmuje władzę nad wszystkimi emocjami widza. Gdy ktoś oglądając film lubi szczególnie zwracać uwagę na kunszt aktorski, po kilkudziesięciu minutach nie może nie zadać sobie pytania, czy aby na pewno De Niro, to ten znany wszystkim aktor, czy może jednak idealnie dobrany przez reżysera pacjent z losowego szpitala psychiatrycznego w Stanach Zjednoczonych. To właśnie rola Roberta De Niro sprawia, że “Taksówkarza” po prostu trzeba obejrzeć. Niezapomniane przeżycie.

O istnieniu powieści Güntera Grassa pod tym samym tytułem przed obejrzeniem filmu pojęcia nie miałem. Każdy chyba wie, że jeśli w kinematografii trafia się jakakolwiek ekranizacja dzieła literackiego, pryncypialną zasadą jest, by nigdy nie zderzać się z nią przed jego przeczytaniem – jeśli w ogóle jest się zainteresowanym, by ów dzieło przeczytać. Akurat ja tego problemu nie miałem. I nawet wtedy, gdy dotarło do mnie, że istnieje coś takiego jak “Trylogia gdańska” nie żałowałem, że nie było mi dane przebrnąć choćby tylko przez tę część, której ekranizację tutaj Państwu polecam. Z tego filmu szczególnie utkwiło mi w pamięci, jak z kwadransa na kwadrans, film przeobrażał się w swej treści z filmu wydawałoby się przeciętnego, w film wyjątkowy, by ostatecznie stać się w moich oczach arcydziełem. Z wolna rozkręca się w nim wszystko. Od kontrowersji, po dramat; od piękna narracji, po zauważalną w niej traumę. To po prostu jeden z tych nielicznych przypadków, kiedy ekranizacja dzieła literackiego, zasługuje także na najwyższe uznanie nie odbiegając w swej treści od wybitności jej pierwowzoru.

Temu ponadprzeciętnie “szalonemu” obrazowi w reżyserii Wojciecha Hasa, chyba tylko dlatego udało się przebrnąć przez peerelowską cenzurę – będąc dla jej przenikliwości szczególną męczarnią, że surrealistyczny świat w nim zawarty, był w swym surrealistycznym wydaniu tak “hardkorowy”, że nawet posunięta do granic absurdu codzienność peerelowska, w rozumieniu przodowników z GUKPPiW, z miejsca stawała się czymś całkiem przystępnym, co obroniło film Hasa przed surowym potraktowaniem. Taka właśnie myśl mnie napadła, gdy podczas seansu przez chwilę próbowałem sobie wyobrazić potyczkę z tą produkcją smutnych panów z Mysiej. Ta genialna podróż przez halucynacyjno-senny świat, uważnego widza wbija w ziemię nie tylko nadwybitną scenografią nagrodzonych w Cannes Andrzeja Płockiego i Jerzego Skarżyńskiego, ale także oszałamiającym ujęciem narracji czerpanej z pierwszorzędnych dokonań literatury polskiej okresu międzywojennego autorstwa Brunona Schulza. Wszystko prowadzone genialnym aktorstwem zagranych postaci, w czym szczególnie wyróżniła się prze wybitna rola Tadeusza Kondrata. Dzisiaj już chyba nikt nie zadałby sobie tyle trudu dla stworzenia filmu, mając przed sobą możliwości kreowania dowolnego świata przy pomocy komputerowej grafiki. Dlatego ten film trzeba obejrzeć, bo to, że jest on warstwie wizualnej wybitnym światowym kinem z Polski, nie ulega żadnej wątpliwości.

W tym jakże udanym debiucie Witolda Leszczyńskiego wyróżnionym Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Młodzieżowych w Cannes, a także udziałem w konkursie głównym jego historycznego wydania z 1968 roku, wybitności jest wiele. Wspaniała muzyka, wyjątkowo genialne zdjęcia, ale to, co na tle reszty zachwyca szczególnie, to geniusz aktorski niesamowitego Franciszka Pieczki, a także soczysta poetyckość tego dzieła. “Żywot Mateusza” według powieści Tarjeia Vesaasa pt. “Ptaki”, wciąga od samego początku. Niebywała postać zagrana przez wybitnego Pieczkę, na pewno wzbudzi u każdego z widzów szczególną sympatię, zaś wyróżniająca się nad treścią forma filmu, sprawi, że jeszcze długo po jego obejrzeniu na dźwięk wymawiania jego tytułu u każdego przypomni wyjątkowe przeżycie.