W pewnym sensie przynajmniej. Bo czy ja ten film widziałem? Nie. Czy obejrzę? Może. W każdym razie: nie wiem, czy to film dobry, czy niedobry, prawdziwy czy nieprawdziwy, w ogóle nie wiem o nim nic, poza tym, że wielu ludzi go wielbi, a wielu się oburza. Wiem natomiast, że:
Nasze społeczeństwo odznacza się wysokim stopniem obojętności, a wręcz okrucieństwa. W Wolsce życie jest trudne -- szczególnie, jeżeli człowiek musi się mierzyć z różnymi nietypowymi dla ogółu społeczeństwa okolicznościami. Na przykład, jeżeli jest w jakikolwiek sposób "obcy" (jest migrantem, ma "niebiałe" pochodzenie, cierpi na autyzm czy ADHD), ponadprzeciętnie niezamożny, mierzy się z chorobami fizycznymi i psychicznymi, i tak dalej. Codziennie, na każdym kroku, możemy obserwować różnorakie problemy strukturalne, ze względu na które ludzie cierpią, a nawet umierają. I teraz, są ludzie, którzy o tym mówią, walczą z tym, starają się coś z tym robić. I głos takich ludzi w kwestii tego, co dzieje się na polsko-białoruskiej granicy, szanuję.
NATOMIAST -- są też ludzie, którzy nic z tym nie robią, w ogóle się tym nie przejmują, a dla pokrzywdzonych przez los i innych mają jedną receptę, aby "przestać być łajzą, a w ogóle to tak to w życiu bywa". I gdy tacy ludzie biorą sobie nagle na celownik (a robią to dość często) jedną jakąś tragedię, która ich szczególnie wzrusza, zaczynają interweniować, moralizować, pouczać innych o prawach człowieka, to...
Trudno mi to wyrazić. Odczuwam, po prostu, niesmak.
Być może paczą mnie tutaj względy osobiste, ale znam z własnego życia doskonały przykład tego zjawiska. Tak się złożyło, że moja rodzina od wielu, wielu lat musi radzić sobie z opieką nad osobą z pierwszą grupą niepełnosprawności. Nigdy się nie upominaliśmy z tego względu o jakieś specjalne traktowanie, ale miło by było, gdyby ludzie zdawali sobie sprawę, że to naprawdę nie jest łatwa wycieczka. I teraz, miałem kiedyś pewnego znajomego (z oczywistych względów kładę nacisk na czas przeszły), który, kiedy zdarzyło mi się bąknąć, że mi czasem trochę ciężko, komentował to złośliwie, w stylu zasygnalizowanym wyżej. No i cóż się okazuje, otóż ten sam znajomy, w momencie wybuchu kryzysu przygranicznego, zaczął bardzo przejmować się ludzkim losem, a nawet gdzieś tam jeździł na Podlasie, wydawać uchodźcom zupę, no i w ogóle miał sporo do powiedzenia w kwestii empatii i wrażliwości na los innych. Cóż za cudowna przemiana, nieprawdaż? Tylko że ja sądzę, że żadnej przemiany tutaj nie ma.
A co jest?
No cóż. Ładne fotografie i wpisy tu i tam. Bo ładnie, i łatwo, jest być bohaterem przez dwa miesiące, czy nawet pół roku.
I o to, według mnie, zasadniczo w tym wszystkim chodzi. Jeżeli chodzi o "dół" tego układu. Bo w przypadku "góry", na przykład pani Holland, także o zasilenie budżetu domowego.
Dlatego też dla mnie "Granica", bez względu na jej jakość jako dzieła sztuki, stanowi naraz symbol i owoc patologicznego stanu społecznego, w którym funkcjonujemy -- systemu zimnej obojętności wobec najbliższego otoczenia i sztuczno-aktorskiej emocjonalności wobec spraw dalekich i abstrakcyjnych, na tyle dalekich i abstrakcyjnych, że zaangażowanie w ich "rozwiązywanie" nie niesie ze sobą żadnych trwałych zobowiązań. Tylko że problemów życia nie da się rozwiązać bez wzięcia na siebie trwałych zobowiązań. Wiedzą o tym wszyscy, którzy na serio opiekują się, by to ująć z angielska, "poduprzywilejowanymi" europejskiego kapitalizmu. Prawdziwa pomoc dla potrzebujących jest cicha i systematyczna; i zazwyczaj nie dostaje się za nią nagród w Wenecji.
Moim zdaniem zatem można buczeć.
Maciej Sobiech
"People have called me vulgar, but honestly I think that's bullshit". - Mel Brooks
"People think I'm crazy, 'cause I worry all the time -- if you paid attention you' d be worried too". - Randy Newman
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Kultura
