Oszczędzanie na emeryturę: Indywidualne Konto Emerytalne (IKE)

IKE to dobrowolna forma oszczędzania na emeryturę w ramach tzw. III filaru. Oszczędności są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych.

Prawo do dokonywania wpłat na IKE przysługuje osobie fizycznej, która ukończyła 16 lat. Jeśli chcesz założyć IKE, musisz podpisać umowę o prowadzenie IKE z wybraną przez siebie instytucją finansową. Zanim podpiszesz taką umowę, w związku z nałożonym nakazem gromadzenia oszczędności tylko na jednym IKE, będziesz musiał złożyć stosowne oświadczenie. Jego treść uzależniona jest od tego, czy nie posiadasz IKE, czy też posiadasz takie konto i chcesz dokonać transferu środków dotychczas zgromadzonych na nowe IKE. IKE można założyć bez względu na to, czy jest się uczestnikiem pracowniczego programu emerytalnego.

Możesz posiadać tylko jedno konto IKE. Nie można oszczędzać wspólnie z małżonkiem.

Jakie instytucje finansowe prowadzą IKE?

• fundusze inwestycyjne: otwarte fundusze inwestycyjne i specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte
• podmioty prowadzące działalność maklerską: domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską
• zakłady ubezpieczeń na życie
• banki
• dobrowolne fundusze emerytalne

Jak wpłacać środki na IKE?

W przypadku IKE sam ustalasz ilość środków, które trafiają na wybrane przez ciebie konto, ale do określonego limitu rocznego, który równy jest 3-krotności średniego wynagrodzenia miesięcznego. W 2020 r. wynosi on 15 681 zł - wpłata jest możliwa do 31 grudnia 2020 r.

W kolejnych latach kwota maksymalnego limitu będzie ulegała zmianom, w zależności od tempa wzrostu wynagrodzeń w Polsce. W 2021 r. limit wpłat na IKE wynosi 15 777 zł.

W 2021 r. limit wpłat na IKE wynosi 15 777 zł.

Kiedy można wypłacić pieniądze z IKE?

Uzbierana suma na IKE jest zwolniona z 19-proc. podatku Belki (od zysków kapitałowych), pod warunkiem, że środki będą wypłacone po ukończeniu 60. roku życia przez wpłacającego, a w przypadku nabycia wcześniejszych uprawnień emerytalnych po 55. roku życia.

Przed dokonaniem wypłaty należy podać instytucji finansowej prowadzącej IKE urząd skarbowy właściwy dla oszczędzającego. Jeżeli oszczędzający nie ukończył 60 lat, musi również przedstawić instytucji finansowej decyzję organu rentowego o przyznaniu prawa do emerytury.

Oszczędzający muszą również dokonywać wpłat na IKE co najmniej w pięciu dowolnych latach kalendarzowych, albo dokonać wpłaty ponad połowy wartości wszystkich wpłat na IKE nie później niż na pięć lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty. 

Wypłata jednorazowa, a w przypadku wypłaty w ratach pierwsza rata, powinny być dokonane w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty, chyba, że zażąda on wypłaty w terminie późniejszym. Nie ma obowiązku wypłaty środków zgromadzonych na IKE w określonym czasie (np. po ukończeniu 70 lat, czy po przejściu na emeryturę).

Oszczędzający mogą wcześniej wycofać zgromadzone na IKE oszczędności, jednakże wiąże się to z koniecznością zapłacenia 19-proc. podatku od dochodów kapitałowych. 

Po dokonaniu wypłaty jednorazowej albo wypłaty pierwszej raty oszczędzający nie może założyć ponownie IKE, gdyż zwolnienie podatkowe z tytułu gromadzenia oszczędności na IKE przysługuje tylko raz.

Jak przenieść środki z IKE?

Osoba, która zdecyduje się na założenie IKE i po jakimś czasie nie będzie zadowolona ze sposobu prowadzenia konta przez daną instytucję finansową, może przenieść zgromadzony kapitał do innej instytucji.

Przeniesienie środków jest zwolnione z podatku od dochodów kapitałowych. Natomiast instytucje finansowe prowadzące IKE mogą pobrać od oszczędzającego dodatkową opłatę za dokonanie wypłaty transferowej, jeżeli następuje ona przed upływem 12 miesięcy od dnia podpisania umowy o prowadzenie IKE. 

Dziedziczenie środków z IKE

Przy podpisywaniu umowy i IKE oszczędzający może wskazać osobę (lub osoby), które otrzymają zgromadzone środki po jego śmierci. Dyspozycję można w każdym czasie zmienić. Jeśli oszczędzający nie wyznaczy osób uprawnionych, środki zgromadzone na IKE dziedziczą spadkobiercy.

Osoba wskazana lub spadkobierca może wypłacić albo przenieść środki na swoje IKE lub do pracowniczego programu emerytalnego. W obu przypadkach środki są zwolnione z podatku Belki i z podatku od spadków i darowizn. 

Nowe IKE, IKE Plus, IKE+

To nowe indywidualne konto emerytalne jest – pomimo zbieżności w nazwie – innym produktem niż IKE. Nowe IKE (IKE Plus / IKE+) to indywidualne subkonto w ZUS, na które trafią środki ze zlikwidowanego OFE. Konto to będzie miało charakter drugiego filaru zabezpieczenia na starość. 

Likwidacja Otwartych Funduszy Emerytalnych miała się odbyć w tym roku, ale odłożono ją ze względu na epidemię Covid-19.  Nowy, prawdopodobny termin to 1 czerwca 2021 r. Uczestnicy OFE będą musieli zdecydować, czy środki w nich zgromadzone mają być przekazane do ZUS czy na Indywidualne Konto Emerytalne Plus. Przenoszone na IKE+ środki będą pomniejszone o 15-procentową opłatę przekształceniową. Przykładowo, jeśli wycena zgromadzonych środków wyniesie 7 tysięcy, to na IKE+ trafi netto 5 950 zł.

ja, BG