8 listopada 1971 roku zespół Led Zeppelin wydał swój czwarty album. Tak jak poprzednie, nie miał on nazwy, tak więc jaki i poprzednie przyjęto go nazywać Led Zeppelin IV.
Nagrania odbywały się w Headley Grange, Hampshire oraz w Island Studio w Londynie i Sunset Sountt w Los Angeles, od grudnia 1970 do marca 1971. Wydała go wytwórnia Atlantic.
Z tego albumu opisywałem już utwór When The Levee Break. (Kansas Joe & Memphis Minnie i Led Zeppelin - Kiedy Wały Pękają) Wspomniałem też, że zespół za radą wydawcy nie zgodził się na żadnego singla, z którąkolwiek z piosenek na płycie.
Były olbrzymie naciski z całej branży wydawniczej by uzyskać zgodę na wydanie singli, zgodnie z dotychczasową praktyką. Szczególnie dotyczyły utworu
Stairway To Heaven.
Zespół pozostał nieugięty, a następne lata pokazały, że była to świetna decyzja, zwłaszcza pod względem finansowym.
Autorem melodii był Jimmy Page. Rodzina Page’a miała posiadłość w walijskiej wiosce Bron-Yr-Aur, gdzie Jimmy przebywał jeśli miał trochę wolnego czasu. To właśnie w tej wsi Page pewnego wieczoru nagrał ma magnetofon pierwszą część utworu.
W 1968 roku Led Zeppelin odbył tour razem z amerykańską grupą Spirit. Ich piosenka „Taurus” zainspirowała Page’a do napisania głównej linii gitary do melodii zarejestrowanej na taśmie. Tak powstał zrąb utworu.
Jimmy Page
Tę wersję przedstawił Robertowi Plantowi do napisania tekstu. Plant zajął się tym podczas pobytu zespołu w Headley Grange. Była to stara posiadłość, bez wygód. Lubili jednak to miejsce gdyż były tam duże pomieszczenia i świetna akustyka.
Page zagrywał akordy a Plant zaczął pisać. Później mówił, że nagle „spod ręki zaczęły wypływać słowa ‘'There's a lady is sure all that glitters is gold, and she's buying a stairway to heaven'. Usiadłem i spojrzałem na nie I wychyliłem się z krzesła … to było trochę cyniczne spojrzenie na kobietę mającą zawsze wszystko co chce bez głębszej refleksji i nie dbającą o innych. Ten pierwszy wers rozpoczyna się cynicznym machnięciem ręki … no i łagodnie poszło dalej.”
Plant w tym czasie czytał książkę Lewisa Spence’a pod tytułem Magic Arts in Celtic Britain. Wrażenia z tej lektury były jednym ze źródeł tekstu. Page był tym tekstem zachwycony. Stwierdził, że Plant dotąd nic lepszego nie napisał.
Robert Plant
Piosenka ma wyraźne trzy części. Rozpoczyna się cichą ‘palcówką’ akustycznej gitary i trzech drewnianych fletów. Te flety to pomysł i wykonanie John Paul Jonesa. Następuje stopniowe przejście do drugiej, elektrycznej już części. Trzecia, finałowa część to szybki hard rock. Dynamika rośnie stopniowo z każdego fragmentu na fragment. Perkusja pojawia się dopiero w piątej minucie utworu. Gitara basowa nie jest użyta . Jones grał, oprócz fletów, na syntezatorach Yamacha i pianinie elektrycznym Hohnera.
Jak zawsze Led Zeppelin starannie przygotowywali się do nagrania. Rozwinięte solo gitarowe Page dograł w Island Studio. Wykorzystał gitarę Fender Telecaster z 1958 roku. Ten typ gitary szeroko był stosowany przez Yardbirds. Page przypomniał sobie to brzmienie i stwierdził, że w tej piosence będzie idealne.
W wywiadzie dla Rolling Stone Magazine, na pytanie jak długo opracowywał to solo, Page odpowiedział: „Wcale go nie budowałem. Wiedziałem kiedy i jak mam je zacząć. I po prostu zrobiłem to. W studio był wzmacniacz. Wypróbowałem go, brzmiał ok, więc powiedziałem sobie weź głęboki oddech i zaczynaj. Zrobiłem trzy wersje i wybrałem jedną – każda był inna. Dla mnie solo to coś gdzie odlatujesz, ale w powiązaniu z piosenką.”
John Paul Jones
Utwór został po raz pierwszy wykonany w Belfaście, 5 marca 1971 roku. Jones zapamiętał, że publiczność nudziła się do łez czekając na jakiś utwór, który znają. Wkrótce potem Led Zeppelin zagrali Stairway To Heaven w hali Los Angeles Forum. Page tak to widział: „Nie mówię, że cała publiczność zrobiła nam standing ovation, ale to była bardzo znaczna owacja. To było zdumiewająca ponieważ nikt z nich przedtem tego numeru nie słyszał, tak że już wiedziałem, że coś w tym było.”
To „coś” sprawiło, że Stairways To Heaven stała się najsłynniejszą piosenką rockową wszechczasów. Przed końcem 1973 roku osiągnął status hymnu rockowego. Było niemożliwe by Led Zeppelin nie wykonało tego przeboju na koncercie. Do 1975 roku Stairways To Heaven zamykał koncerty. Potem czasem otwierał. W 1977 roku Plant poczuł się już znużony: „Jest pewna ilość razy kiedy możesz śpiewać to i rozumieć … to stało się nieco świętoszkowate”. Mimo to bardzo rzadko miał okazję nie śpiewać tego utworu. Ostatni występ odbył się na ostatnim koncercie Led Zeppelin w Berlinie w 1980 roku.
Monday Morning Replay – magazyn monitorujący rynek radiowy podał, że Stairways To Heaven jest ciągle najczęściej wykonywanym utworem rockowym w stacjach radiowych w Ameryce. Wyliczyli, że 67 stacji zorientowanych na muzykę rockową nadaje go 4.203 razy rocznie. Całkowita liczba emisji radiowych zbliża się do 3 milionów.
Są i przypadki szczególne. W styczniu 1991 roku John Sebastian, właściciel stacji KLSK FM w Albuquerque, na inaugurację programu rockowego zagrał Stairway To Heaven w kółko przez pełną dobę. Po pewnym czasie do studio przybyła policja zaalarmowana przez słuchaczy. Dzwonili oni na policję bojąc się, że albo DJ dostał ataku serca albo miał miejsce napad terrorystyczny.
John Bonham
Wyliczono ile Led Zeppelin zarobili na tym utworze. Z praw autorskich do wydania nutowego, nagrań, koncertów i emisji radiowych było to 12 milionów dolarów. Sprzedaż licencji do filmów przyniosła 10 milionów. Sprzedaż płyt – 550 milionów. Inne komercyjne wykorzystania utworu dalsze 10 milionów. Łącznie daje to 572 miliony dolarów.
Do tej piosenki przylgnął trwale wątek satanistyczny. Najpierw pojawiła się wieść, że Led Zeppelin w zamian za Stairway To Heaven sprzedali duszę diabłu. Zaczęło się to wtedy gdy Page kupił w Szkocji od pisarki Aleister Crowley dom. W pobliżu znajdował się słynny w Szkocji kościół satanistyczny. Crowley w swoich książkach często wykorzystywała napisy wprost i wspak. Tak też uczyniono z tą piosenką. Odtwarzano ją do tyłu.
Niektórzy usłyszeli taki oto tekst:
Oh here's to my sweet Satan.
The one whose little path would make me sad, whose power is Satan.
He will give those with him 666.
There was a little toolshed where he made us suffer, sad Satan.
Jeżeli ktoś chce sam posłuchać wersji wspak to proszę zajrzeć tutaj:
Kliknij tu
Po co to robiono, dalibóg nie wiem. Widać ludzie muszą się czymś ekscytować.
Swój punkt widzenia przedstawił Plant w wywiadzie do magazynu Musician: „Stairways To Heaven było pisane z najlepszymi intencjami i pójść tak daleko, by słuchać muzyki od końca nie jest moją ideą tworzenia muzyki. To naprawdę smutne. Pierwszy raz gdy to usłyszałem było to rankiem, kiedy byłem w domu i słuchałem wiadomości. Chodziłem w koło po pokoju i nie mogłem uwierzyć, nie mogłem wziąć serio ludzi, którzy wyszli z takim skeczem. Jest wiele ludzi, którzy robią pieniądze na satanizmie i jeżeli to ma być sposób na ich pomnożenie, to róbcie to bez moich tesktów.”
Jimmy Page bardzo lubił tę piosenkę. Jak twierdził, ta piosenka” wykrystalizowała istotę naszego zespołu. Tam było wszystko to co pokazywało nas z najlepszej strony, jako zespół i osoby. Bardzo uważaliśmy by nie wydać jej na singlu. To był dla nas kamień milowy. Każdy muzyk chce wydać coś nadzwyczajne jakości, coś co będzie go podtrzymywało przez długi czas i ja myślę, że my zrobiliśmy to przez Stairway… Ja nie wiem czy jestem zdolny do pójścia jeszcze dalej. Muszę wykonać wiele pracy zanim dostanę się blisko tego poziomu jakości.”
Stairway To Heaven, lyrics
Theres a lady whos sure
All that glitters is gold
And shes buying a stairway to heaven.
When she gets there she knows
If the stores are all closed
With a word she can get what she came for.
Ooh, ooh, and shes buying a stairway to heaven.
Theres a sign on the wall
But she wants to be sure
cause you know sometimes words have two meanings.
In a tree by the brook
Theres a songbird who sings,
Sometimes all of our thoughts are misgiven.
Ooh, it makes me wonder,
Ooh, it makes me wonder.
Theres a feeling I get
When I look to the west,
And my spirit is crying for leaving.
In my thoughts I have seen
Rings of smoke through the trees,
And the voices of those who standing looking.
Ooh, it makes me wonder,
Ooh, it really makes me wonder.
And its whispered that soon
If we all call the tune
Then the piper will lead us to reason.
And a new day will dawn
For those who stand long
And the forests will echo with laughter.
If theres a bustle in your hedgerow
Dont be alarmed now,
Its just a spring clean for the may queen.
Yes, there are two paths you can go by
But in the long run
Theres still time to change the road youre on.
And it makes me wonder.
Your head is humming and it wont go
In case you dont know,
The pipers calling you to join him,
Dear lady, can you hear the wind blow,
And did you know
Your stairway lies on the whispering wind.
And as we wind on down the road
Our shadows taller than our soul.
There walks a lady we all know
Who shines white light and wants to show
How evrything still turns to gold.
And if you listen very hard
The tune will come to you at last.
When all are one and one is all
To be a rock and not to roll.
And shes buying a stairway to heaven.
Inne tematy w dziale Kultura
