Vincent czyli Gwiaździsta Noc

Vincent czyli Gwiaździsta Noc (Starry Starry Night)

 

(Piosenkę można posłuchać pod tym adresem: theblues-thatjazz.com/pl/box/4041-vincent-starry-starry-night.html )

 

24 lutego 2010 w The Daily Telegraph  znalazł się wywiad piosenkarza Dona Mc Leana.

McLean wspomina czasy sprzed 40 lat gdy mieszkał i pracował w Stockbridge, Massachusetts:

„Jesienią 1970 roku pracowałem w zespole szkół, grając na gitarze w zajęciach klasowych. Siedziałem na werandzie pewnego ranka czytając biografię Van Gogha i nagle wiedziałem, że muszę napisać piosenkę o tym, że on nie był szalony. Tę chorobę zrobił jego brat Theo. … Tak więc usiadłem nad reprodukcją ‘Starry Night’ i napisałem tekst na papierowej torebce.”

 

Następnie McLean wziął gitarę, która, jak mówił, była zawsze blisko niego i zaczął ‘brzdąkać’ krążąc wokół melodii, cały czas mając przed oczami ‘Starry Night’. Tak powstała piosenka

Vincent,znana również pod tytułem Starry, Starry Night, od pierwszych słów tekstów.

 

Jest to jedna z tych piosenek, w których słowa są znacznie ważniejsze od melodii. Melodia nie jest brzydka, a mimo to traktowana jest jako akompaniament do tekstu.

 

 

Vincent van Gogh namalował ‘Gwiaździstą Noc’ podczas jednego z trudnych okresów w jego życiu – gdy był umieszczony w ośrodku w Saint Remy. Namalował z pamięci ponieważ nie mógł wtedy opuszczać budynku. Był to 1889 rok.

Obraz ten stał się jednym z najczęściej powielanych i najbardziej znanych obrazów w nowożytnej kulturze.

Nie jest to jedyny obraz Van Gogha z gwiazdami. W 1988 roku podczas pobytu w Arles namalował dwa inne: „Gwiezdna noc nad Rodanem” oraz „Taras kawiarni w nocy”.

 

Van Gogh - Taras Kawiarni Nocą

 

Don McLean nie wierzy, że Van Gogh był szalonym wariatem. Skłania się ku tym, którzy zwracają uwagę na pewien trunek – absynt. Van Gogh był wielkim admiratorem absyntu. Absynt oparty był na wielu ziołach i ponoć miał działanie halucynogenne. Dlatego jego produkcja została zakazana.

Innym sławnym wielbicielem absyntu był Oscar Wilde. O absyncie tak się kiedyś wypowiedział:” Po pierwszej szklaneczce widzisz rzeczy takimi jakie chciałbyś żeby były; po drugiej widzisz rzeczy takimi jakie na pewno nie są; po trzeciej widzisz rzeczy takimi jakie naprawdę są i jest to najstraszniejszy widok na świecie.”

 

Van Gogh - Słoneczniki

 

 

Tekst McLeana to nie tylko obraz o gwieździstym niebie. Znaleźć tam można odniesienie do innego wielkiego dzieła Van Gogha ‘Słoneczników’ w wersie ”Flaming flowers that brightly blaze”, jak też do jego pejzaży - "sketch the trees and the daffodils" czy "morning fields of amber grain".

Pierwsze dwie zwrotki to jakby refleksja nad niedocenieniem Van Gogha przez współczesnych. W ostatniej strofie niesie dla nas przesłanie – on czyni nas wolnymi. Jest to całkiem dla McLeana jasne - "And now I understand what you tried to say to me".

Właśnie to zrozumienie było inspiracją do powstania tekstu i piosenki.

 

Van Gogh - Pole Kwiatów Niedaleko Arles

 

 

W 1971 roku Vincent znalazł się na 1 miejscu listy przebojów w Anglii i na 12 w USA.

 

Piosenka stała się nierozerwalnie związana z legendą Van Gogha. W 1973 roku w Amsterdamie otwarto muzem, w którym znajduje się kapsuła czasu. Oprócz pędzli Van Gogha umieszczono w niej partyturę utworu McLeana.

 

Utwór był bardzo inspirujący dla innych artystów. Wielu muzyków, z bardzo różnych gatunków muzyki, przyznaje się, że Vincent był dla nich ważną piosenką.

W 2001 roku umieścił ją na swojej pierwszej płycie Josh Groban. To przywróciło ją do czołówki znanych na świecie utworów.

Irlandzki piosenkarz Brian Kennedy zaśpiewał Vincenta na pogrzebie piłkarza George’a Besta.

 

 

Van Gogh - Autoportret

 

 

Gwiaździsta, gwiaździsta nocy

(Tłumaczenie Elżbieta Będkowska-Adamczyk)

 

Gwiaździsta, gwiaździsta nocy

Pomaluj swą paletę szarobłękitną

Wypatruj w letnim dniu

Oczyma które znają mrok mojej duszy

Cieni na wzgórzach

Szkicuj drzewa i narcyze

Zatrzymaj powiewy i chłody zimy

W kolorach na śnieżnej połaci lnu

 

Teraz rozumiem

Co próbowałeś mi powiedzieć

Jak cierpiałeś w imię poczytalności

Jak próbowałeś ich uwolnić

Lecz nikt nie słuchał bo nie wiedział jak

Być może będą słuchać teraz

 

Gwiaździsta, gwiaździsta nocy

Płonące kwiaty jaskrawy błysk

Wirujące chmury w fioletowej mgle

Zwierciadło oczu Wincentego w błękicie chińskiej porcelany

Kolory zmieniają zabarwienie

Poranne pola bursztynowych kłosów

Twarze zbrużdżone liniami bólu

Uśmierzane kochającą dłonią artysty

 

Teraz rozumiem

Co próbowałeś mi powiedzieć

Jak cierpiałeś w imię poczytalności

Jak próbowałeś ich uwolnić

Lecz nikt nie słuchał bo nie wiedział jak

Być może będą słuchać teraz

 

Bo oni nie mogli cię kochać

A twoja miłość była tak prawdziwa

I gdy w zasięgu wzroku nie było żadnej nadziei

W tę gwiaździstą, gwiaździstą noc

Odebrałeś sobie życie tak, jak to często robią kochankowie

Ale jedno mogłem ci powiedzieć Wincenty

Ten świat nigdy nie był przeznaczony dla kogoś tak

Pięknego jak ty

 

Gwiaździsta, gwiaździsta nocy

Portrety wiszą w pustych korytarzach

Głowy bez ram na bezimiennych ścianach

Z oczyma co przyglądają się światu i nie mogą zapomnieć

Jak nieznajomi których spotykałeś

Obdartusy w łachmanach

Srebrny cierń na skrwawionej róży

Leżą pokruszone i złamane na dziewiczym śniegu

 

Dopiero teraz myślę że rozumiem

Co próbowałeś mi powiedzieć

Jak cierpiałeś w imię poczytalności

Jak próbowałeś ich uwolnić

Lecz oni nie słuchali i nadal nie słuchają

Być może nigdy nie będą

 

Van Gogh - Ogród w Daubigny

 

 

Vincent - Don McLean

 

Starry, starry night

Paint your palette blue and gray

Look out on a summer's day

With eyes that know the darkness in my soul

Shadows on the hills

Sketch the trees and the daffodils

Catch the breeze and the winter chills

In colors on the snowy linen land

 

Now I understand

What you tried to say to me

How you suffered for your sanity

How you tried to set them free

They would not listen they did not know how

Perhaps they'll listen now

 

Starry, starry night

Flaming flowers that brightly blaze

Swirling clouds in violet haze

Reflecting Vincent's eyes of China blue

Colors changing hue

Morning fields of amber grain

Weathered faces lined in pain

Are soothed beneath the artist's loving hand

 

Now I understand

What you tried to say to me

How you suffered for your sanity

How you tried to set them free

They would not listen they did not know how

Perhaps they'll listen now

 

For they could not love you

But still your love was true

And when no hope was left in sight

On that starry, starry night

You took your life as lovers often do

But I could have told you Vincent

This world was never meant for one as

beautiful as you

 

Starry, starry night

Portraits hung in empty halls

Frameless heads on nameless walls

With eyes that watch the world and can't forget

Like the strangers that you've met

The ragged men in ragged clothes

A silver thorn on a bloody rose

Lie crushed and broken on the virgin snow

 

Now I think I know

What you tried to say to me

How you suffered for your sanity

How you tried to set them free

They would not listen they're not listening still

Perhaps they never will