Japońskie kimona męskie cz. 1

KIMONO MĘSKIE

Materiał, z którego szyje się kimona, zarówno męskie jak i damskie, sprzedawany jest w zwojach (tan) o szerokości 35-36 cm i długości około 11 m. Jeden zwój wystarczy dla jednej osoby dorosłej z normalnymi gabarytami. Materiał tnie się na 8 części:

Tył (migori), przód (okumi), rękawy (sode) oraz spód i wierzch kołnierza (eri, tomoeri).

Główne części mają tę samą szerokość gdyż nie są podcinane ani przecinane wzdłuż. Rozmiar kimona reguluje się wszywaniem materiału. Rękawy zszywa się prosto lub w zaokrągleniu. Kobiece kimono jest około 20 cm dłuższe od jej wzrostu. Ten naddatek (ohashori) przypada pod pasem i jest widoczny jako 4 - 5 cm zakładka, fałda, wystająca spod obi. Część rękawa pod pachą nie jest zszyta. Kimono męskie również jest dłuższe niż wzrost jego właściciela, ale ten naddatek jest wszyty w pasie i niewidoczny spod obi. Rękawy pod pachami też są zszyte. Kimono dziecięce ma naddatki na ramionach i w pasie w taki sposób, by można było je przerobić gdy dziecko wyrośnie.

Kimona bywają jednowarstwowe (hitoe), dwuwarstwowe, z podszewką (awase), albo też pikowane bawełną (wataire).

- Hitoe nosi się latem od czerwca do września. Typowym hitoe jest najpopularniejsze kimono yukata.

Yukata męska

Yukata damska

- Awase nosi się od października do maja. Jest ono uszyte na ogół z jedwabiu lub wełny.

Awase

- Wataire, czyli kimono pikowane nosi się zimą, ale tylko w domu.

Wataire - kimono pikowane

W XVII w. wąski pas wokół bioder został w stroju kobiecym zastąpiony przez szeroki, sztywny pas sięgający pod biust. Bogacenie się klasy mieszczańskiej w okresie Edo przyczyniło się do zwiększenia popytu na luksusowe, najcześciej jedwabne materiały na kimona. Były one wykonywane przez wyspecjalizowanych rzemieślników i malowane ręcznie lub dekorowane brokatem.

Jedwabnego kimona nie pierze się w całości, tylko rozpruwa i pierze poszczególne jego części. Po praniu rozkłada się je na cienkich prętach bambusowych (shinshi bari) lub rozciąga na deskach do wysuszenia (araibari).

Ponieważ jedwabne kimono nie może być prane często, istotne jest jego odpowiednie przechowywanie. Po zdjęciu należy kimono powiesić na prostym wieszaku (iko albo emonkake) i przewietrzyć. Kołnierz, brzegi rękawów oraz obrzeże muszą być często czyszczone ręcznie.

Kimono przechowuje się złożone wzdłuż szwów, zawinięte w specjalny papier (tatoshi)

Przodkiem kimona zarówno męskiego jak i damskiego jest kosode (小袖), które noszono jako bieliznę od okresu Nara (VIII w. n.e.), a które jako garderoba wierzchnia pojawiło się w połowie XVI w. Termin kimono upowszechnił się dopiero w XVIII w.

Kosode to strój męski i żeński. Jak wszystkie inne kimona jest też szyte w kształcie litery T, ma jednak luźniejsze dopasowanie i posiada różne długości. Przez mężczyzn bywa noszone ze spodniami lub spódnicą hakama.

Męskie kosode, dawne i współczesne

Młody samuraj w kosode i hakama

Hakama (袴) to rodzaj spódnicy lub bardzo szerokich spodni, według tradycji noszony tylko przez mężczyzn, obecnie jednak noszą to także kobiety. Hakamę nosi się także ćwicząc niektóre sztuki walki, jak na przykład aikido. Hakama jest plisowana, ma koshiitę czyli sztywną lub wyłożoną miękkim materiałem podkładkę w niższej części pleców, oraz himo, długie pasma płótna, owinięte wokół talii oraz obi. Hakama może być bardzo uroczysta lub wizytowa w zależności od wzoru. Hakama wchodzi w skład bardzo uroczystego stroju męskiego.

Hakama

Zwyczajowe, eleganckie kimono męskie jest wykonane z czarnego jedwabiu habutae. Jedyną jego dekoracją jest herb rodzinny, mały biały znak umieszczony na plecach i przodu na piersi. Ubiór z herbem nosi nazwę montsuki. Na kimono zakłada się haori (rodzaj żakietu) i hakama.

Na mniej uroczyste okazje nosi się kimona wełniane. Latem mężczyźni ubierają się w domu w lekkie kimono z bawełny (yukata) lub krótkie spodnie i bluzę (jimbei). Zimą można założyć na kimono tanzen, pikowane wierzchnie kimono z bawełny, najczęściej w pasy.

Montsuki plus hakama(黒紋付羽織袴)- kimono męskie

Męskie montsuki-hakama na oficjalne okazje składa się z czarnego jedwabnego kimona z narzutką haori opatrzoną pięcioma herbami oraz spodni hakama (najczęściej z Sendai-hira, materiału w prążki tkanego w Sendai). Jest to również strój pana młodego.

Montsuki-hakama

W odróżnieniu od ubioru kobiecego, stroje męskie są znacznie prostsze, składają się zazwyczaj jedynie z pięciu części, nie licząc skarpet i sandałów.

Kimono wkłada się w następującej kolejności:

- Tabi - skarpetki z dwoma palcami

Tabi

- Bielizna hada-juban, składające się z jednej lub dwóch części

Hada-juban

Naga-juban - długa, bawełniana halka noszona pod kimonem właściwym może być biała lub kolorowa.

Damski naga - juban

Męski naga - juban

Naga - juban posiada biały kołnierz (han-eri), który wystaje spod wierzchniego kimona. Kimono jest dopasowane do rozmiaru użytkownika szwami bocznymi. Nadmiar długości materiału zakłada się w fałd a całość kilkoma taśmami jest podtrzymywana pod obi. Strona lewa założona jest na prawo. Umarłym zakłada się tylko kimono odwrotnie.

Typowy zestaw dla kobiet składa się z 12 oddzielnych elementów, w tym z 3-4 taśm. Męskie kimona są łatwiejsze do zakładania, ale kompletny ubiór wymaga również żakietu hatori i spodni hakama.

Ubrania codzienne

Tradycyjne ubrania do pracy składały się kiedyś przeważnie z dwóch części. Najpopularniejszy był rodzaj krótkiej bluzy kogin lub hadako

Kogin(hadako)

i szerokich spodni zwanych monpe lub karusan.

Dodatkowo zakładano też rodzaj ochraniaczy na ręce (tekko)

Tekko

i łydki (kyuhan). Ubiór taki był noszony przez chłopów i robotników. Obecnie do pracy nosi się niemal wyłącznie ubiory zachodnie. Do niektórych prac przywdziewa się rodzaj krótkiego płaszcza (hanten, happi)

Happi

Happi bywa często ozdobione z przodu i z tyłu emblematami lub nazwą firmy, w której dana osoba jest zatrudniona.

Kobiety używają w czasie pracy w kuchni kappogi, czyli fartucha z rękawami chroniącego kimono przed zabrudzeniem.

Kappogi

Ostatnio nosi się także dwuczęściową odmianę kimona (nibushiki) składającą się z wąskiej, zakładanej spódnicy i części górnej; może być ona, lecz nie musi, przewiązywana wąskim obi.

Nibushiki

Obecnie męskie kimona różnią się od siebie głównie tkaniną i wzorami. Typowy ubiór męski ma przytłumione, ciemne kolory: czernie, ciemne zielenie i odcienie niebieskiego, czasem brązy. Dominują tkaniny matowe. Niektóre stroje zdobione są w delikatne wzory, materiał ozdobny bywa stosowany często w bardziej swobodnych ubiorach, mogą one mieć także nieco jaśniejszy kolor, taki jak rozjaśnione odcienie purpury, zieleni i niebieskiego. Zawodnicy sumo noszą niekiedy bardzo jasne stroje, na przykład w kolorze fuksji.

Najbardziej uroczyste kimono jest oczywiście całkowicie czarne a na ramionach, klatce piersiowej i plecach powinno mieć pięć kamon. Mniej uroczyste kimono ma tylko trzy kamon. Noszona do nich bielizna i dodatki powinny być białe.

Prawie każde kimono można uczynić bardziej uroczystym, zakładając do niego hakamę lub haori. Jedno z najbardziej uroczystych kimon to kamashimo (czasem kamasimo), czyli kimono z kataginu, które jest charakterystyczne, ponieważ nie posiada boków i jest bardzo szerokie w górze.

Haori męskie jest zazwyczaj krótsze od damskiego.

Haori (羽織) – płaszczyk do kimona, sięgający bioder lub ud, który sprawia, że strój staje się bardziej uroczysty. Haori nosili mężczyźni, póki nie zmieniła się moda. Obecnie noszą je także kobiety, choć damskie haori są zwykle nieco dłuższe.

Haori-himo to ozdobione frędzlami, sznurowe zapięcie do haori. Kolorem najbardziej uroczystym dla haori-himo jest biały.

Haori-himo

Kimono w którym się ćwiczy zawiązuje się specjalnym pasem, który trzeba okręcić dwa razy wokół siebie i związać z przodu. Jeden koniec przekłada się przez pas od góry do dołu, a potem wiąże się jakby wokół niego drugi. Powstaje charakterystyczny i mocny węzeł.