Polski system sprawiedliwości od lat zmaga się z problemem odpowiedzialności karnej funkcjonariuszy publicznych, zwłaszcza sędziów i prokuratorów. Liczne przypadki pokazują, że oskarżeni przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości często unikają odpowiedzialności na skutek immunitetu i sporów o legalność organów uchylających ten przywilej.
Immunitet prokuratorów i sędziów – fikcja prawna?
Konstytucja RP określa immunitet poselski i senatorski (art. 105 Konstytucji RP) oraz immunitet sędziowski (art. 181 Konstytucji RP), lecz nie zawiera żadnej wzmianki o immunitecie prokuratorskim. Oznacza to, że jego istnienie wynika wyłącznie z ustaw zwykłych, które nie powinny być nadrzędne wobec Konstytucji. Jeśli immunitet prokuratorski nie ma podstaw konstytucyjnych, to dlaczego jego uchylanie miałoby wymagać działania zgodnego z Konstytucją?
Jednym z najbardziej jaskrawych przykładów jest sprawa dwukrotnie skazanego w I instancji prokuratora M.M., w dwu różnych sprawach w grudniu 2022 i styczniu 2023 za przestępstwa popełnione ponad 9 lat temu w 2015 i 2016 r. Wyroki te nie są prawomocne. Jeden z tych wyroków orzeka o potrzebie usunięcia prokuratora z zawodu. Procedury związane z jego immunitetem przedłużyły sprawę latami, generując dodatkowe koszty i poczucie bezkarności. Sądy I instancji zbadały zgromadzone w sprawach dowody. Obie sprawy trafiły do apelacji. W sądzie odwoławczym decydowano jednoosobowo o kluczowych aspektach, nie oceniając w ogóle twardych zgromadzonych dowodów przestępstwa (potwierdzonych już wyrokami I instancji), a jedynie oceniano "IMMUNITET" , czy był uchylony poprawnie, czy niepoprawnie, co dodatkowo budzi poważne wątpliwości co do obiektywizmu i przejrzystości systemu i rodzi kolejne koszty dla podatnika..
Realność zniesienia immunitetu prokuratorskiego
Prokuratorzy, zwłaszcza ci oskarżani, powołują się na niezgodność Izby Dyscyplinarnej z Konstytucją RP. Ich immunitet zapisano w art.135 Prawo o prokuraturze. Jego zniesienie było możliwe w 2016r.przy wprowadzaniu nowej ustawy w 2016r. Jego zniesienie jest nadal możliwe w każdej chwili przy dobrej woli przynajmniej 15 posłów, prezydenta który złoży w sejmie taki projekt. Taki projekt powinni złożyć zwłaszcza ci co tak bardzo podważają Izbę Dyscyplinarną i legalność wydanych przez nią orzeczeń, nie zwracając przy tym uwagi, na inne aspekty priorytetowe jak dokonane przestępstwo, w dodatku już potwierdzone wyrokiem I instancji.
Podważanie decyzji Izby Dyscyplinarnej i kwestionowanie jej statusu prowadzi do absurdalnych sytuacji, w których sędziowie i prokuratorzy unikają odpowiedzialności tylko dlatego, że formalnie „nie wiadomo”, kto powinien zdecydować o uchyleniu ich immunitetu. Tymczasem prawo powinno działać skutecznie, a nie generować prawne labirynty, które utrudniają wymierzanie sprawiedliwości.
Przykłady - immunitet blokował odpowiedzialność
- Wyrok Sądu Najwyższego z 27 stycznia 2025 r. (II NSNk 21/23) – dotyczył prokuratora oskarżonego o przyjmowanie korzyści majątkowych w zamian za pomoc w uniknięciu kary zabójcy. Mimo że Izba Dyscyplinarna uchyliła mu immunitet w 2020 r., sądy powszechne w latach 2021–2022 umorzyły postępowanie, powołując się na kwestionowanie legalności tej Izby. Dopiero skarga nadzwyczajna pozwoliła uchylić te decyzje.
Sprawa M.M. i apanaże zamiast usunięcia z zawodu
Prokurator skazany dwukrotnie w latach 2022 i 2023 za przestępstwa popełnione w latach 2015 i 2016, wciąż formalnie korzysta z ochrony immunitetu, ponieważ sądy II instancji (a właściwie 2 sędziów) posunęły się tak daleko, że uznały, że decyzja Izby Dyscyplinarnej jest nieważna. Co więcej, dzięki wadliwemu prawu (płatnym dyscyplinarkom „dla nieskazitelnych”) nie opłaca mu się pracować lecz przedłużać proces a innym korzystając z tego przykładu pod względem materialnym bardziej opłaca się popełniać przestępstwa niż dobrze pracować, aby mieć tak jak MM. wypłatę bez pracy.
Pomimo wyroków w I instancji sędziowie apelacyjni (Marta Rusiecka i Stanisław Iglewski z SO we Włocławku jednoosobowo) uznali, że immunitet nie został uchylony (chociaż uchylony był). Prokurator od 8 maja 2019 r. został skierowany na płatny urlop tzw. ustawowe wczasy z apanażami 85% wypłaty pracującego prokuratora, dumnie zwane przez rządzących dyscyplinarką i samych prokuratorów i sędziów.
Ile razy jeden prokurator jest analizowany w SN?
Sprawę M.M. zajmował się już SN wielokrotnie (wydał dwie uchwały o uchyleniu immunitetu i 4 postanowienia). Teraz SN ma jeszcze dwie kasacje do rozpoznania w sprawie. Czyli razem 8 spraw w SN przez jednego prokuratora, aby mógł być proces karny? Tyle na chwilę obecną spraw w SN wygenerował immunitet tylko jednego prokuratora nieustanowiony w Konstytucji RP. Czy to rekordzista? Obawiam się, że nie.
Rozwiązanie: Ława przysięgłych dla sędziów i prokuratorów
Obecny system nie sprawdza się i wymaga reformy. Jednym z najprostszych i najskuteczniejszych sposobów na reformę jest wprowadzenie ławy przysięgłych w sprawach dotyczących sędziów i prokuratorów. Pomysł autorstwa Barbary Heleny Bączkowskiej zakłada, że sądy rozpatrujące takie sprawy powinny zostać rozszerzone o 12 ławników, którzy współdecydowaliby o winie i karze oskarżonych funkcjonariuszy.
Ławy przysięgłych na wzór amerykański nie są w Polsce potrzebne, gdyż nie obejmują wszystkich spraw i nie we wszystkich sprawach amerykański obywatel może z tego przywileju korzystać. Zdecydowanie lepszym pomysłem jest naprawianie w ten sposób jakości sądownictwa i prokuratury, a nie poszczególnych przypadków spraw. Tak przynajmniej wszyscy obywatele będą mogli liczyć na sprawiedliwe procesy przez teoretycznie sprawiedliwych sędziów i prokuratorów, gdyż podlegających weryfikacji ławy przysięgłych.
Jak wprowadzić ławę przysięgłych?
Wystarczy prosta zmiana w Kodeksie Postępowania Karnego. Wprowadzenie tej reformy nie wymaga skomplikowanych zmian w Konstytucji. Wystarczy dopisać nowy paragraf do Kodeksu Postępowania Karnego (k.p.k.) lub cały nowy artykuł:
➡️ Nowy paragraf np. dopisać do art. 28 k.p.k. art. 29 k.p.k. art. 30 k.p.k.:
- „Ławnicy uczestniczą w sprawach dotyczących sędziów i prokuratorów w liczbie 12, a ich głos ma taką samą wagę jak głos sędziego zawodowego”.
- “W sprawach, w których oskarżonym jest sędzia lub prokurator, sąd orzeka w składzie trzech sędziów zawodowych oraz 12 ławników.”
To czy w takim składzie wystarczyłby 1 sędzia czy 3 to jest sprawa do dyskusji. Skoro obecnie może być tylko jeden sędzia! Czynnik społeczny zapisany w art.4 Konstytucji musi mieć praw korzystać ze swoich prawe we wszystkich 3 ustanowionych rodzajach władzy. Sądy korporacyjne zgodnie z tym artykułem nie mają prawa istnieć.
Budżet Państwa - obraz sytuacji - audyt
Budżet państwa finansuje funkcjonowanie sądów, prokuratury oraz wynagrodzenia sędziów i prokuratorów. Środki na ten cel pochodzą z podatków, które płacą wszyscy obywatele – zarówno pracujący, jak i ci, którzy nie mają dochodów. Nawet dziecko kupujące bułkę w szkolnym sklepiku przyczynia się do finansowania państwa, ponieważ część zapłaconej przez nie kwoty stanowi podatek VAT, który trafia do budżetu. W ten sposób każdy, kto dokonuje jakiegokolwiek zakupu, dokłada się do utrzymania instytucji publicznych. Zatem każdy powinien o to dbać by ceny chleba i paliwa nie rosły.
W tym stanie rzeczy wskazane jest przeprowadzenie audytu jak to się przedstawia w poszczególnych latach np.:
- 1.Ile zmarnowano pieniędzy z budżetu na wadliwe płatne dyscyplinarki sędziów i prokuratorów (których zwykły obywatel nie ma) np. w ostatnich 15 latach latach
- 2. Ile lat pracy doliczono sędziom i prokuratorom niepracującym (na dyscyplinarkach, ile z tego tytułu pobrano nagród jubileuszowych itd
- 3. Ile sędziów i prokuratorów przebywało na dyscyplinarkach i zawieszeniach od 1989r ze wskazaniem okresu i sposobu zakończenia tych spraw
- 4. Ile od 1989r usunięto z zawodu sędziów i prokuratorów
- 5. Ile od 1989r. w Polsce w poszczególnych latach zatrudniano sędziów i prokuratorów
- 6. Ile razy sprawa dyscyplinarna i karna danego prokuratora i sędziego była badana i przez jakie sądy i prokuratury, aby wykazać jak bardzo te sprawy zapychają polskie sądownictwo i prokuratury
Wyborco to do Ciebie!
Nie akceptuj finansowania płatnych postępowań dyscyplinarnych dla sędziów i prokuratorów, skoro dla Ciebie takie postępowania są bezpłatne! W trosce o Twój interes zachęcamy kandydatów na prezydenta i posłów do podjęcia inicjatywy ustawodawczej w tej sprawie. Wzywamy także 15 posłów do zgłoszenia projektu nowelizacji istniejących ustaw w Sejmie – natychmiast!
Co trzeba zmienić?
- Zniesienie przywilejów dla dyscyplinowanych sędziów i prokuratorów – zmiana art. 152 Ustawy Prawo o prokuraturze i art. 129 Ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych.
- Nowelizacja Kodeksu Postępowania Karnego – wprowadzenie 12 ławników do spraw karnych i dyscyplinarnych sędziów oraz prokuratorów.
Szczegóły tej i innych niezbędnych reform znajdziesz tutaj: https://ncmapl.com/projekt-naprawy-polskiego-wymiaru-sprawiedliwosci/ ???? Projekt naprawy polskiego wymiaru sprawiedliwości
Czy politycy znajdą odwagę, by przeprowadzić tę reformę? Czy też nadal będziemy zmuszeni utrzymywać sądową farsę?
Twój głos ma znaczenie! Nie pozwól, by służył podtrzymywaniu niesprawiedliwego systemu.
Ukończyłam UMK w Toruniu i uzyskałam tytuł mgr matematyki w 1991r, Studia Podyplomowe na UMK w Toruniu, w zakresie Informatyki dla Nauczycieli oraz Podyplomowe Studium Zarządzania Zarządzania Zasobami Ludzkimi. Obecnie jako społeczniczka pełnię funkcję pełnomocnika regionalnego Stowarzyszenia Niepokonani 2012 (województwo kujawsko-pomorskie). Uwaga. Wszelkie prawa zastrzeżone do treści notek na blogu. Prawa autorskie do danej treści i zdjęć są ZASTRZEŻONE przez autora treści. Możliwe jest udostępnianie treści poprzez wskazanie dokumentu źródłowego ZA POMOCĄ LINKU. Kopiowanie i powielanie treści jedynie za zgodą autora.
Kontakt: Facebook, poczta salon24 lub www.niepokonani2012.pl, pełnomocnik regionalny Stowarzyszenia Niepokonani 2012 woj. kujawsko-pomorskie tel.733-030-433.
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Polityka
