Ostatnio na nowo rozgorzał spór o język śląski, za którym zaczęto stawiać pytanie "czy Ślązak jest Polakiem?" - kwestia ta podnoszona była już znacznie wcześniej, a jej intencje polityczne aż nazbyt czytelne. Czy Ślązacy za taką narracją podążą?...
Jako Ślązak z dziada-pradziada ograniczę się tu tylko do przywołania jednego naczelnego argumentu, wykraczającego poza wszelki subiektywizm i rozbudzone w tym temacie emocje. Śląska mowa jest odmianą języka STAROPOLSKIEGO - kryjąc w sobie najwięcej archaizmów, które już dawno zanikły w innych częściach Polski. Ta językowa skamielina przetrwała z uwagi na wielowiekową izolację Śląska. Napływ germanizmów nastąpił dopiero w czasach pruskich, szczególnie pod wpływem germanizacyjnego programu Bismarcka. Z własnego domu pamiętam mowę dziadków i pradziadków, którzy używali takich staropolskich słów, jak "kandy"(dokąd), żdrzadło (lustro), zowdy (zawsze)... Można by długo wymieniać.
W dużym skrócie Śląsk przechodził w swej historii ok. 200-letni etap bohemizacji (po tym, jak Kazimierz Wielki odpuścił tę ziemię Czechom), potem nastąpiło ok. 200-letnie panowanie Austrii - i wreszcie kolejne dwustulecie pruskie (historyków proszę o wybaczenie za tak dalece idące uproszczenia w zakresie ujmowania tych okresów). Która grupa etniczna oparłaby procesowi wynaradawiania trwającego 600 lat? A Ślązacy to przetrwali, zachowując staropolską mowę i mentalność. Niestety dzisiaj próbuje się instrumentalnie traktować kwestię śląskiego języka, dlatego rozumiem opory wobec jego oficjalnego uznania.
W pewnym stopniu rozumiem też jednak Ślązaków, którzy pragną odrębności, gdyż ich kultura została w polskich mediach strywializowana, a stereotyp Ślązaka zniekształcony. Szacunkiem i znajomością głębokiej kultury śląskiej wykazała się Zofia Kossak. Mentalność Ślązaków dobrze też oddaje saga napisana przez Albina Siekierskiego "Blisko, coraz bliżej" (pięknie zekranizowana pod tym samym tytułem). Reasumując - według mnie Ślązacy pozostają bezspornie Polakami (nie licząc niemieckiej diaspory, która również od wieków na Śląsk napływała - a jednak własnej gwary nie ukształtowała) - Polska powinna jednak zadbać o wydobycie prawdziwego etosu Ślązaków - w kinie, literaturze czy ogólnej świadomości narodowej.
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
