Porozumienie wzorowane na Luksemburskim dobrym kroczkiem w stronę zadośćuczynienia Polsce

W toczonych na początku lipca rozmowach nie udało się przedstawicielom obu rządów ustalić wysokości kompensaty dla Polski z tytułu napaści i okupacji Polski przez III Rzeszę w latach 1939-1945. 8 lipca bieżącego roku portal „Onet” doniósł, że strona niemiecka miała proponować 200 mln € na świadczenia dla żyjących obywateli polskich będących ofiarami II wojny światowej. [1] Zadośćuczynienie w takim wymiarze stanowiłoby obrazę dla Polski, w szczególności dla obywateli polskich poszkodowanych przez hitlerowskie Niemcy.

– Niemcy są świadomi swojej winy i odpowiedzialności za miliony ofiar niemieckiej okupacji – oświadczył kanclerz Olaf Scholz 02.07.2024 r. na konferencji prasowej w Warszawie. [2] Dowodem, że deklaracja kanclerza nie jest li tylko pustosłowiem, byłaby zgoda Niemiec na wypłatę Polsce zadośćuczynienia porównywalnego z wypłaconym Izraelowi i organizacji Jewish Claims Conference na mocy Porozumienia Luksemburskiego.

10.09.1952 r. w Luksemburgu Państwo Izrael i Republika Federalna Niemiec zawarły umowę przewidującą wypłatę Izraelowi i Jewish Claims Conference kwoty w łącznej wysokości 3,450 mld marek zachodnioniemieckich (DM) w kilkunastu rocznych ratach. [3,4]

Kurs dolara USA ($) kształtował się w 1952 roku na poziomie: 1 $ = 4,1950 DM. [5]

Wobec tego kwota zadośćuczynienia ustanowiona w Porozumieniu Luksemburskim stanowiła równowartość:

3,450 x 10⁹ DM
---------------------------- = 822,408 x 10⁶ $ z 1952 r.
4,1950 DM/$

W latach 1946-1971 dolar USA oparty był na parytecie złota (Au): 35 $ = 1 uncja trojańska Au. [6]

1 uncja trojańska = 31,1035 g [7]

W związku z tym kwota zadośćuczynienia, o której mowa w porozumieniu luksemburskim, była równoważna następującej – wyrażonej w tonach – ilości czystego złota:

822,408 x 10⁶ $
-------------------------------------- x 31,1035 g/uncję trojańską
35 $/uncję trojańską
-------------------------------------------------------------------------------------- ≈ 731 ton Au
10⁶ g/tonę

Polskich obywateli nieżydowskiego pochodzenia uśmierconych w wyniku niemieckich działań w czasie II wojny światowej było mniej więcej dwa razy mniej niż ofiar Holokaustu (odpowiednio: około 3 mln i około 6 mln). [8,9]

Dlatego jeżeli Niemcy traktują polskie nieżydowskie ofiary II wojny światowej z takim samym szacunkiem jak ofiary Holokaustu, to powinny zgodzić się na wypłacenie Polsce zadośćuczynienia stanowiącego równowartość dwa razy mniejszej ilości złota niż wyżej podana.

Taka zgoda oznaczałaby przekazanie Polsce przez Niemcy równowartości:

731 ton Au
-------------------- = 365,5 tony czystego złota
2

Ogłoszona przez London Bullion Market Association (LBMA) w końcu drugiego półrocza 2024 roku (28.06.2024 r. po południu) cena uncji trojańskiej złota wynosiła 2 178,69 €. [10] To oznaczało cenę tony złota:

2 178,69 €/uncję trojańską
----------------------------------------------- x 10⁶ g/tonę = 70 046 458 €/tonę Au
31,1035 g/uncję trojańską

Zadośćuczynienie dla Polski od Niemiec wzorowane na Porozumieniu Luksemburskim przeliczone według ceny złota w końcu drugiego półrocza 2024 r. byłoby więc równe:

70 046 458 €/tonę Au x 365,5 ton Au = 25 601 980 399 € ≈ 25,6 mld €

Finansowe meritum umowy o zadośćuczynienie dla Polski, pomyślanej na podobieństwo Porozumienia Luksemburskiego, można przedstawić w następujących, wstępnie zredagowanych, punktach:

Rząd Republiki Federalnej Niemiec zgadza się zapłacić a rząd Rzeczypospolitej Polskiej przyjąć kwotę uznaną za równowartość 365,5 tony złota.
Wspomniana w punkcie 1 kwota będzie wypłacana w euro, w dziesięciu rocznych ratach.
Wysokość wypłacanej w danym roku raty będzie równa wartości jednej dziesiątej wspomnianej w punkcie 1 ilości złota, wynikającej z ostatniej ceny uncji trojańskiej złota w euro, ogłoszonej przez London Bullion Market Association, w roku poprzedzającym płatność danej raty.
Do punktu 3 obowiązuje zastrzeżenie, że wysokość rocznej raty nie może być jednak niższa niż 2 560 000 000 euro.

Istotną część omawianego zadośćuczynienia Polska powinna przeznaczyć na wsparcie dla żyjących osób, będących ofiarami niemieckiej napaści i okupacji w latach 1939-45, które przed 1 września 1939 roku były obywatelami polskimi i są nimi obecnie, i stale zamieszkują na terenie Rzeczypospolitej od przynajmniej kilku lat.

Pomimo, że wysokość rozpatrywanego tutaj zadośćuczynienia została obliczona na podstawie liczby nieżydowskich śmiertelnych ofiar III Rzeszy, wsparciem finansowanym z tego zadośćuczynienia powinny być oczywiście objęte także osoby żydowskiego pochodzenia spełniające przedstawione wyżej warunki.

Określenie wielkości zadośćuczynienia na podstawie liczby śmiertelnych ofiar nieżydowskich ma na celu odparcie oskarżeń, że Polska chce zagarnąć należne Żydom pieniądze.

Z przeliczenia wynika, że podana w tak zwanym „Raporcie Mularczyka” wartość strat poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej wynosi 406 841,7 mln zł z 1939 roku. [11]

W latach 1928-1939 złoty był oparty na parytecie złota: 5 924,44 zł = 1 kg Au. [12,13] Jest to równoważne proporcji: 5 924,44 x 10³ zł = 1 tona Au

Zatem wspomniane straty w wysokości 406 841,7 mln zł z 1939 roku stanowią równowartość:

406 841,7 x 10⁶ zł z 1939
------------------------------------------------------ = 68 671,8 tony złota
5 924,44 x 10³ zł z 1939/tonę Au

Rachunek:
365,5 tony Au
----------------------------- x 100% ≈ 0,5%
68 671,8 tony Au

pokazuje, że zadośćuczynienie wzorowane na Porozumieniu Luksemburskim pokryłoby zaledwie około 0,5% strat poniesionych przez Polskę wskutek napaści i okupacji niemieckiej w latach 1939-1945.

Wypłacenie Polsce równowartości 365,5 tony złota byłoby więc w skali zła wyrządzonego Polsce przez III Rzeszę gestem symbolicznym, rzec można mikrogestem, ale jednak zauważalnym – w przeciwieństwie do proponowanej przez kanclerza Scholza sumy 200 mln €, która owszem jest zauważalna, a nawet rzucająca się w oczy, lecz wyłącznie pod względem żenady.

Źródła:

[1] https://wiadomosci.onet.pl/kraj/olaf-scholz-zlozyl-oferte-donaldowi-tuskowi-uznal-ja-za-niezadowalajaca/m2xfffe

[2] https://youtu.be/wXNv0esjouM?si=RtElYHIDmSyGkOXY

[3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Umowa_mi%C4%99dzy_Pa%C5%84stwem_Izrael_a_Republik%C4%85_Federaln%C4%85_Niemiec

[4] https://www.dw.com/pl/faz-zado%C5%9B%C4%87uczynienie-pocz%C4%85tkiem-pojednania-niemc%C3%B3w-z-%C5%BCydami/a-63077201

[5] https://fx.sauder.ubc.ca/etc/USDpages.pdf

[6] https://en.wikipedia.org/wiki/United_States_dollar#cite_note-2

[7] https://pl.wikipedia.org/wiki/Uncja

[8] Biuro Odszkodowań Wojennych przy Prezydium Rady Ministrów, Sprawozdanie w przedmiocie strat i szkód wojennych polski w latach 1939-1945, str. 24.

https://polona.pl/item-view/7064690a-a35b-4ea2-ab44-d6a2b43486e3?page=4

[9] https://pl.wikipedia.org/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w

[10] https://www.lbma.org.uk/prices-and-data/precious-metal-prices#/