Powrót podmiotu poznającego do fizyki !

 

Przypomnę niezbyt oryginalny sąd, że kazda interpretacja mechaniki kwantowej jest prostą wykładnią filozofii autora tej interpretacji.Do czego jest mi potrzebne to przypomnienie? A no do tego, by na chłodno przyjrzeć się zestawieniu tabelarycznemu dziesięciu interpretacjom mechaniki kwantowej na jakie natrafiłem przypadkowo w ubiegłym roku, chyba w oryginalnym wydaniu czasopisma Scientific American.

Roger Penrose ["firma" godna wysokiego zaufania] w 2000 roku zobaczył tylko 6 [sześć] interpretacji QM,przypomnę je na podstawie jego dzieła [1]:

a)szkoła kopenhaska

b)koncepcja wielu swiatów

c) dekoherencjaśrodowiskowa

d)spójne historia

e)fala pilotująca

f) nowa teoria z obiektywnym R.

Minęło 15 lat i lista ta została powiększona o 4 pozycje, a fakt ten [[wedłu mnie] dowodzi wielkiego zamówienia społecznego na filozoficzną interpretację aktualnej wersji teorii świata atomowego.Oto dodatkowe 4 pozycje listy interpretacji QM:

g) Stochastyczna interpretacja ewolucji wektora stanu

h)Kwantowy bayezjanizm [ QBism ]

i)Kosmologiczna interpretacja

j) Kwantowy darwinizm

Skupię uwagę zainteresowanego czytelnika na interpretacji w języku angielskim zwanej skrótowo "QBism"[Quantum-Bayesian] polecając jednocześnie łatwo dostępne oryginalne prace autora tej interpretacji prof.Christofera Fuchsa[2] i jego najbliższego współpracownika,współautora-prof. Ruedigera Schacka [3,4].

Pisałem kiedyś tutaj[na salonie 24] o modelu kwantowego prawdopodobieństwa typu Bayesa, jaki przedstawił Christofer Fuchs,ale po 9 latach pozycja tego modelu w metodologii fizyki jest tego rodzaju ,że warto nad nim zastanowić się raz jeszcze ,tym bardziej że model "QBism"przyczynił się do uformowania i rozwoju kwantowej teorii informacji.

Istotą modelu "Quantum-Bayesian" jest odrzucenie realistycznej ontologii funkcji falowej "psi" ,oraz odstąpienie od klasycznego rozumienia prawdopodobieństwa zdarzeń w świecie kwantowym.

Traktowanie funkcji falowej "psi", jako obiektywnej wielkości fizycznej charakteryzującej stan układu kwantowego [przyjęte od czasu wystąpienia M.Borna],było odrzucone zdecydowanie przez Schroedingera,de Brogliea,Bohra,Einsteina,Białobrzeskiego,Bohma ,lecz nowe pokolenia fizyków kierując się pragmatyzmem narzuciły sobie i kulturze, fałszywą poznawczo ontologię obiektowi matematycznym jakim jest funkcja falowa "psi".

Ta właśnie ontologia prowadzi do ogromnej liczby paradoksów /sprzeczności przy każdej próbie rozumowego ujęcia świata obiektów kwantowych,co jednak jest kwitowane przez profesjonalistów pogardą dla rozumu filozoficznego.

prof.Ruediger Schack [matematyk], źródło:University of London

Tymczasem "QBism" wychodzi z załóżenia, że funkcja falowa nie opisuje obiektywnej rzeczywistości.Jest to tylko narzędzie matematyczne,swoista instrukcja,którą posługuje się obserwator, aby podejmować poprawne decyzje dotyczące otaczającego go świata, czyli w tym momencie - świata kwantowego.

Na przykład funkcja falowa pozwala obserwatorowi układu kwantowego wyznaczyć wartość logiczną jego przekonania,że układ będzie mieć pewną konkretną właściwość., co w następstwie pozwoli obserwatorowi dokonywać okręślonych indywidualnych wyborów i działań na układ kwantowy.

Dobitnie i zarazem zwięźle streszczę ideę "Quantum-Bayesian" tak:

powrót podmiotu poznającego do fizyki !

Fizyka świata atomowego oparta na metodoogii QBism-u kwestionuje wyrzucenie obserwatora i jego świadomości z aktu eksperymentalnego nad układem kwantowym , oraz motywację tego wyrzucenia , która sprowadza się do rzekomej utraty ścisłości i obiektywności naukowej przez respektowanie podmiotu poznającego i jego subiektywizmu.Świat jest taki ,jakim go poznaje świadomy obserwator

W konsekwencji takiej ontologii bytu, nie jest możliwe dalsze posługiwanie się pojęciem prawdopodobieństwa stosowanym w matematyce tzw.częstotliwościowym ,jako własności fizycznej zdarzenia oraz istnienia bytu.Często to prawdopodobieństwo nosi nazwe prawdopodobieństwa obiektywnego.

Zdaniem zwolenników QBism-u takie prawdopodobieństwo w świecie zdarzeń kwantowych nie istnieje,a stosowanie jego do interpretacji funkcji falowej "psi" prowadzi do paradoksów i czyni QM niemożliwą do zrozumienia. Prawdopodobieństwo zdarzenia kwantowego, to relacja między świadomością obserwatora/eksperymentatora poznającego doświadczalnie to zdarzenie ,a własnościami fizycznymi tego zdarzenia.

Stąd C.A.Fuchs proponuje zastosowanie definicji prawdopodobieństwa warunkowego T.Bayesa i w oparciu o nie posługuje się prawdopodobieństwem subiektywistycznym. Definicja takiego prawdopodobieństwa ma strukturę:

niech A będzie pewnym zdarzeniem,oraz T teorią naukową.Niech p(A) oznacza prawdopodobieństwa zajścia zdarzenia A i p(T) prawdopodobieństwo tego ,że teoria T jest prawdziwa.Wówczas p(T/A) jest prawdopodobieństwem tego, że T jest prawdziwa, jeśli zaobserwowano zdarzenie A.

Konsekwencje teoriopoznawcze i filozoficzne interpretacji mechaniki kwantowej według probabilistki Bayesa są bardzo poważne,gdyż nie tylko ratują fizykę kwantową przed szkodliwą separacją od doświadczenia ludzkiego i zdrowego rozsądku człowieka ,ale odsłaniają ostatecznie ludzki/świadomościowy charakter pojęcia informacji, oraz pozwalają połączyć teorię informacji z fizyką.

 

　

Literatura

[1]R.Penrose,Droga do rzeczywistości,Warszaw,2007,str.755

[2] C.A.Fuchs,QBism, the Perimeter of Quantum Bayesianism,Ontario,2010, arXiv:1003.5209

[3]C.A.Fuchs,R.Schack, A Quantum-Bayesian route to quantum-state space, Foundations of Physics, 3, 41 ,2011,p. 345–56.arXiv :0912.4252

[4]C.A. Fuchs; R. Schack ,Quantum-Bayesian coherence, Reviews of Modern Physics 85,2013, p. 1693.,arXiv :1301.3274

[5] D.Mermin,QBism puts the scientist back into science,Nature,26 march,2014