W dyskusjach fizyków niedawno zabrał głos Almanzor. Zaniepokoiło go operowanie terminem prędkość w sytuacji, gdy ktoś pisał ,że “prędkość fal elektromagnetycznych jest stała i wynosi c “.
Almanzor przy dyskusji o energii fotonu napisał niezwykle dramatycznie:
«Ludzie, piszcie o szybkości światła, jeżeli piszecie o stałej fizycznej, która jest skalarem. Prędkość jest wektorem, może dotyczyć konkretnego fotonu lub elektrino - if any :)»
2009-08-27 01:19
A następnie dał bardziej szczegółową wykładnię swego stanowiska :
«Relatywiści teoretyczni (ogólni i szczególni) często używają wyrażenia « c2 «. To, czemu przypisują znaczenie «c» w tym wyrażeniu jest stałą fizyczną, która ma wprawdzie miano wektora (m/s), ale wektorem nie jest, chociażby dlatego, że nie ma kierunku.
Prędkość(ang velocity) dx/dt jest atrybutem wektora. Stała fizyczna « c « wektorem nie jest i dlatego, dla odróżnienia, powinna być nazywana szybkością (ang. speed).»
Stanowisko Almanzora w kwestii używania słów “szybkość” i “ prędkość” jest próbą narzucenia polskiej tradycji językowej ,zasad tradycji językowej anglosaskiej, a dokładnie pisząc – tradycji amerykańskiej.
Taka próba była kiedyś podjęta ,przy okazji tłumaczenia “Wykładów z fizyki” R.Feynmanna, ale została odrzucona przez fizyków polskich i dydaktykę fizyki w Polsce.
To, co słusznie zauważył Almanzor ,że wielkość fizyczna zwana prędkością ma trzy (co najmniej) cechy {wartość lub inaczej moduł, kierunek i zwrot) zostało zmącone propozycją (dosyć kategoryczną), by iść koniecznie śladem anglosasów ,a gdy rozważamy tylko wartość prędkości, to stosować termin
“ szybkość”.
W naszym języku , jest to nie do przyjęcia. My używamy zamiennie, dwóch terminów: szybkość –prędkość.
Anglosasi, gdy mają na myśli wartość prędkości mówią “speed” i bardzo dobrze, niech sobie mówią.
My natomiast, w takich sytuacjach mówimy : mam na myśli (lub- mówię o...) wartość wektora prędkości
lub – wartość prędkości.
Mogę więc powiedzieć :“c- prędkość fal elektromagnetycznych “,gdyż ta prędkość ma zarówno wartość, jak i kierunek(prostopadły do powierzchni falowej), jak i zwrot na osi wprowadzonego układu współrzędnych.
Almanzor się pomylił pisząc ,że c – to stała liczba, w żadnych równaniach elektrodynamiki nie pomijamy jej wymiaru ,gdyż jest ona zależna od wielkości fizycznych mających wymiary.
Chyba ,że dla uproszczenia rachunków w STW wartość prędkości obiektów przyjmuje się jako ułamek wartości c i wtedy c = 1.
Sytuacja jest więc jasna: używamy swobodnie i zamiennie dwóch terminów: szybkość –prędkość i nie wprowadzamy terminu ‘szybkość” na oznaczenie wartości wektora prędkości. Ani szybkość, ani prędkość nie mają nic wspólnego ze skalarami w tradycji terminologicznej polskiej.
Dlaczego, do diabła mam być papugą względem anglosasów !
Ja odróżniam od siebie poszczególne cechy wektora w sposób charakterystyczny dla mojego języka, wynikający z respektowana tradycji terminologii naukowej w moim języku.
Dlaczego mój język ma być wzorowany na “małpim języku”?? Że angielski to “lingua imperium”?
Do diabła z “imperium”!
A ci, co muszą z nimi się kontaktować, to niech podejmą wysiłek i zapamiętają ,że są dwie formy językowe u anglosasów : speed i velocity.
A może jestem dziwakiem i handryczę się nie wiadomo o co, lub co gorsza (i o zgrozo !) : nie chcę zrezygnować ze swego języka, którym mówili moi rodzice i pradziadkowie i odrzucam z lekceważeniem język mundialny ?
Zobaczmy wobec tego, co proponują polscy fizycy w sprawie języka i terminologii z fizyki, ci którzy nie tylko byli i są autorami podręczników akademickich ale także członkami komisji językowej przy Komitecie Fizyki PAN-u :
50 lat temu:
Arkadiusz Piekara, Mechanika ogólna, tylko jeden termin : ”prędkość”.
W.Rubinowicz, W.Królikowski, Mechanika teoretyczna, tylko jeden termin: “ prędkość”.
J. Weyssenhoff, Zasady elektromagnetyki, tylko jeden termin: ”prędkość”.
Aktualne:
A.K.Wróblewski,J.A.Zakrzewski, Wstęp do fizyki,1,2,tylko jeden termin :”prędkość”.
A.JANUSZAJTIS,Fizyka dla politechnik,1,2,tylko jeden termin: ”prędkość’.
R.S.Ingarden,A.Jamiołkowski, Mechanika klasyczna, tylko jeden termin: “prędkość’.
W podsumowaniu :
Bardzo wysoko cenię uwagi Almanzora korygujące błędne wypowiedzi z fizyki, jakie się zdarzają w dyskusjach na salonie głównie za sprawą “kijowskiej” wersji nauki , i fizyki od kotów wiedźmy, podoba mi się u tego blogera dążność do ścisłego wyrażania się, lecz propozycję Almanzora, by grać rolę “papugi” względem języka anglosasów odrzucam bez wahania[1].
Przypisy
No modern scientist comes close to Einstein's moral as well as scientific stature (John Horgan)
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Kultura
