Kościół z Polski w Europie

 

 

 

9 czerwca br. w sali obrad plenarnych Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski odbyła się debata pod powyższym tytułem zorganizowana przez Laboratorium «Więzi»,KAI oraz Fundację Konrada Adenauera.

Referaty wprowadzające do debaty na temat:

Religijność Polaków na tle religijności Europejczyków

wygłosili :

ks.prof.Paul Zulehner ,dziekan wydziału teologii uniwersytetu w Wiedniu ,

referat : Kościół w Polsce na tle Europy

,wicedyrektor Instytutu Socjologii UW,

referat: Religijna Polska, religijna Europa.Moderatorami i wprowadzającymi do dyskusji byli:

, politolog, Instytut Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego,

, filozof, publicysta "Teologia Polityczna",

, socjolog, teolog, Laboratorium WIĘZI.

Osią główną treści debaty a pod kątem stanu aktualnego,tendencji rozwojowych sytuacji i prognozowania stanu przyszłego.

Kontekstem zaś całości przebiegu debaty, były rejestrowane przemiany religijności różnych grup etnicznych Europy w dobie radykalnej przebudowy struktur społeczno-politycznych ,wynikającej z faktu jednoczenia się narodów Europy i modernizacji kultury i cywilizacji.

Kontekst ten ,mimo funkcjonowania UE, rozpada się na dwie domeny o odrębnych tradycjach kulturowych i relligijnych: kraje zachodnie,tzw. «rdzenia» Europy zjednoczonej i kraje wschodnie ,od niedawna będące członkami UE ,zwane często «peryferiami» UE.

W pierwszej domenie, wpływ modernizacji cywulizacyjnej po II wojnie światowej,doprowadził do ostrego spadku religijności społeczeństw lub radykalnych przemian form wyrażania jej ,do przemian strukturalnych wspólnot religijnych, oraz do zmian w roli i pozycji instytucji kościelnych w życiu publicznym .

Obserwowalnym dowodem powyższego z ostatniego dwudziestolecia jest gwałtowana,w krótkim przedziale czasowym, zmiana religijności społeczeństw Hiszpanii i Irlandii polegająca na kilkukrotnym zaniżeniu się - ogólnie przyjmowanych w badaniach - wskaźników religijności.

W drugiej domenie,wystepuje zróżnicowanie podobnych tendencji wśród grup etnicznych,i dynamika ich jest o wiele słabsza,dlatego że procesy modernizacyjne mają różne kierunki i tempo w różnych państwach -nowych członkach UE.

Dla całości Europy, religijność Polaków jest fenomenem odbiegającym od rejstrowanych tendencji, przez swój poziom wskaźników religijności( bardzo wysoki relatywnie) oraz brak wyraźnych tendencji obniżania się tego poziomu, wbrew twierdzeniom propagandy tzw. ateizmu misyjnego w tym kraju.

Powyżej, telegraficznie przedstawione generalia w części wykładowej debaty, były udukomentowane obszerną statystyką wyników badań (nie chcąc powiększać objetości postu,przytaczam zaledwie kilka tabel).Żal tylko ,że nie przedstawiono schematów metodologicznych tych badań(brak określenia próby,przykładowych narzędzi,wynikowych parametrów statystycznych itp.).

Prof.Paul Zulehner skupił uwagę na własnych badaniach nad pewnymi stronami i cechami religijności Polaków.Badał np.korelcje między religijnością, a :wiekiem ,autorytaryzmem,solidarnością wspólnotową,

Na przykład Tabela 1 przedstawia rozkład procentowy trzech grup (wierzący,obojętni,ateiści) w zalezności od wieku na reprezentacyjnej próbie środowisk ludzi z wykształceniem wyższym w roku 2007 w Polsce. 

                                                                                                                                                                                                                                  

Tabela 2 ukazuje rozkład procentowy tej samej grupy z uwagi na to, co jest dla danej osoby podstawą wiary lub tej wiary osią główną.                                                      

I wreszcie Tabela 3 prezentuje wynik badań porównawczych dwóch prób losowych Czechów i Polaków na temat znaczenia i roli religii w działności polityka.   

                                                                                                                                     

Tabela 4 przedstawia wyniki korelacji w losowej próbie Polaków (wymienionej na początku) pomiędzy religijnością a nadziejami i oczekiwaniami związanymi z poprawą sytuacji polityczno-społecznej.       

                        

Prof.Tadeusz Szawiel przedstawił dane statystyczne badań porównawczych religijności w krajach Europy z uwzględnieniem Polski.Wskaźnikami religijności ankietowanych były:

autodeklaracja wiary,praktykowanie wiary oraz modlitwa osobista(domowa).

Wyniki tych badań podaje Tabela 5.       

                                                                           

Po wystąpieniach prelegentów, trzej moderatorzy dokonali wprowadzenia do dyskusji.Było to wprowadzenia bardzo interesujące,o postaci osobistych przemyśleń i doświadczeń badawczych, lub zawodowych i każde miało swoje własne «ognisko» treści.

Prof. Tomasz Żukowski skupił uwagę słuchaczy na tezie : doświadczenie krajów Zachodu sprzed lat, dotyczące wpływu procesów modernizacyjnych na spadek religijności społeczeństwa, nie może w pełni być wykorzystane w naszej aktualnej sytuacji,gdyż dzisiaj KK w kraju,stoi w obliczu nieznanego przedtem fenomenu społecznego, jakim jest internet.Wpływ internetu(sieci) na religijność młodych pokoleń niesie zaróno zagrożenia, jak stwarza szansę dla nowych postaci ewangelizacji.

Dr Dariusz Karłowicz,zgodnie zes swą pasją telogii politycznej, precyzyjnie określił formy potęgującej się misji ateistycznej w kraju, i w bardzo oryginalny sposób podszedł do historycznej kwestii oświecenia w Polsce, gdyż oświecenie to w przeciwieństwie do oświecenia w państwach zachodznich, nie formowało się w walce z religijnością, lecz poszukiwało harmonii między wiarą, a ówczesnymi prądami modernizacyjnymi w kulturze i cywilizacji i to czyniło z powodzeniem.

Red. Zbigniew Nosowski wskazał na nowe formy religijności środowisk intelektualnych laikatu polskiego, oraz aktywizację twórczości społecznej i filozoficznej małych wspólnot na przykładzie wspólnoty LABORATORIUM WIEZI.

Po powrocie do domu, ze Skweru Kard.Stefana Wyszyńskiego 6,świeżo po wielkiej ulewie, gdy na skutek permanenetnego rozkopywania ulic Warszawy musiałem pieszo dojść do mego autobusu 522 w kieunku dalekiego Wilanowa,zastanawiałem się późną porą nocną, nad obrazem religijności Polaków w konfrontacją z religijnością «rdzenia» Europy, a wynik tych rozmyślań nie był taki pesymistyczny, jak by tego oczekiwali medialni propagandziści.

Przełomy cywilizacyjne wstrząsają społecznością wiernych,wspólnotami religijnymi, ale jest to proces lub wydarzenie oczyszczenia,wypłukania zjawisk i stanów bierności,formalnego obrządku,gestów na pokaz.Prawdopodobnie i mój kościół przez niego przejdzie i obecność naszej troski o dodatni rezultat tych przemian jest niezwykle pożądana.