Prawda - Cz. 5 - blog Arkadiusz Jadczyk

W dochodzeniu do prawdy pokonujemy wiele trudności. Dobrze jest znać te sklasyfikowane jako dość często stosowane sztuczki logiczne. Dziś przypomnę dwie z nich, dość bliskie sobie: Argumentum ad verecundiam i Argumentum ad populum. Z Wikipedii:

Argumentum ad verecundiam (łac. argument odwołujący się do autorytetu) – pozamerytoryczny sposób argumentowania, polegający na powoływaniu się na jakiś autorytet, którego wprawdzie druga strona nie uznaje, ale też nie może go zakwestionować, będąc skrępowana uczuciami szacunku lub nieśmiałością, czy też obawą narażenia się na zarzut zarozumiałości.

Kwestionuj autorytety

Przykłady

W dyskusji na tematy naukowe jedna osoba powołuje się na autorytet papieża i Pisma św., a strona przeciwna czuje się skrępowana obawami, że zakwestionuje powszechnie zaakceptowane autorytety.

W dyskusji na tematy teologiczne jedna ze stron cytuje wypowiedzi uczonych, z których wynika, że oni nie wierzą w istnienie Boga.

Ipse dixit - łacińska sentencja oznaczająca "on sam powiedział". Formuła używana przez uczniów Arystotelesa na uzasadnienie swojej nauk

Argumentum ad populum (łac. argument odwołujący się do upodobań ludu) – pozamerytoryczny sposób argumentowania, w którym mówca odwołuje się do gustów, upodobań i przesądów tłumu. Bazując na egoizmie narodowym, instynktach, stereotypach czy uprzedzeniach, retor próbuje w ten sposób pozyskać lud do swojej tezy. Argument ten bazuje na niechęci większości ludzi do naruszenia status quo - innowacji, wszystkiego, co nowe i nieznane, trudnych problemów wymagających intensywnego myślenia, niejednoznaczności czy nonkonformizmu.

Przykłady

podżegacz na wiecu: Wszyscy doskonale wiecie, że N. to banda złodziei, wichrzycieli, oszustów i darmozjadów! Od zawsze tacy byli i to się nigdy nie zmieni! Niech się stąd wynoszą skąd przyszli!

W większości krajów świata system podatkowy jest progresywny, a bogaci obłożeni są wysokimi podatkami. To oczywiste, że biednym zawsze należy się zasiłek, finansowany przez bogatych.

Przykład: „Ci co twierdzą, że nie można polegać na astrologii są w błędzie. Najmądrzejsi ludzie w historii interesowali się astrologią. Króle i królowe, władcy w przeszłości kierowali narodami w oparciu o wskazania astrologów.”

Zwykle przywoływany jest jest tu ekspert z dziedziny x wypowiadający się na temat y leżący poza jego dziedziną. Na przykład ktoś może powołać się na autorytet Einsteina i przywołać jego wypowiedzi na temat polityki czy moralności. Nie oznacza to, że nasz ekspert nie może mieć racji. Może. Nie oznacza to również, że nasz ekspert czy autorytet zawsze ma rację gdy wypowiada się na temat swojej dziedziny. Warto porównać opinie innych ekspertów, przyjrzeć się ich sporom.

Przykład: „W swej książce Przyszłość pewnego złudzenia sam Dr. Freud, jeden z największych teoretyków, niezwykle jasno stwierdził, że żaden wyedukowany współczesny człowiek nie może mieć wierzeń religijnych.”

W argumentacji ad populum dyskutant odwołuje się do założenia, że gdy wielu ludzi coś twierdzi, to jest bardziej prawdopodobnym, że mają rację niź gdy twierdzi to jedna osoba. Zwykle chcemy być aprobowani przez wielu, więc przyłączamy się do opinii ludu.

Przykład: Św. Augustyn napisał „Albowiem z wyjątkiem tych nielicznych, których natura jest nadmiernie zdeprawowana, cały rodzaj ludzki uznaje, że Bóg jest autorem świata.”