SDKPiL od rozłamu do zjednoczenia (lata 1911-1916)

Tekst rozpocznę refleksją osobistą. Gdy w 1990 r. przestała istnieć PZPR i powstało SdRP wierzyłem iż nazwa jest nawiązaniem do Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy , partii której programem była rewolucja socjalistyczna i której najwybitniejsi działacze położyli ogromne zasługi za cenę wielu lat spędzonych w więzieniach i na zesłaniach w dziedzinie edukacji mas w dziedzinie samoorganizacji i bronienia swych praw, a następnie kładli podwaliny ustroju rewolucyjnego w Rosji w myśl hasła „za wolność waszą i naszą” i po zjednoczeniu z PPS-Lewicą stali się czołowymi przywódcami KPRP. Jakież było moje rozczarowanie , gdy mijały lata a formacja SdRP wokół której powstała SLD dwukrotnie sprawująca władzę wprowadzała kapitalistyczny program gospodarczy, demonstracje 1majowe zamieniła w piknik i targowisko prożności, gdzie przydałby się Chrystus pierwszy rewolucjonista który przegoniłby tych wszystkich przekupniów ze świątyni. Organizacja ta nie odwoływała się nawet po rzekomym uzdrowieniu jakim miała być pozorna zmiana ekipy i dojście do władzy ekipy p.Olejniczaka do dorobku SDKPiL. Jedyna odwaga na którą stać od lat SdRP-SLD to odwoływanie się do PPS Piłsudskiego i Daszyńskiego notabene w latach późniejszych straszliwie skłóconych na tle dyktatorskich zapędów marszałka. To tyle tytułem wstępu.

Różnice wewnątrz SDKPiL zarysowały się już około trzy lata przedtem zanim doszło do faktycznego rozłamu. Były one spowodowane w głównej mierze niedostatecznym liczeniem się przebywającego za granicą Zarządu Głównego SDKPiL z opinią głównych organizacji krajowych,a szczególnie na tle personalnym związanym z nieliczeniem się z opiniami przedstawicieli czołowego aktywu partii przez faktycznego kierownika ówczesnego Zarządu Głównego partii Leona Jogichesa-Tyszkę.Rozłam ukształtował dwie frakcje.Pierwszą stanowili tzw.”zarządowcy” pod przywództwem Róży Luksemburg,Feliksa Dzierżyńskiego,Leona Jogichesa-Tyszki,Juliana Marchlewskiego i Adolfa Warszawskiego-Warskiego. Druga to „rozłamowcy”,którzy w marcu 1911 r. utworzyli odrębny Zarząd Krajowy. Do kierowniczej grupy „rozłamowców” należeli Jakub Hanecki,Józef Unszlicht,Karol Radek, Władysław Stein-Krajewski i Julian Leszczyński-Leński. Zasadniczych różnic politycznych między obydwoma frakcjami nie było.Warto dodać, że najgorętszym orędownikiem zgody i zjednoczenia był od początku Marchlewski. W 1913 r. Zarząd Główny SDKPiL opublikował liczącą 29 stron broszurę p.t. „Materjały w sprawie rozłamu w S.D.K.P.iL. Nr.1. Prowokacja w rozłamowej Organizacji S.D.K.P.iL.” W tej publikacji oskarża się o dokonanie prowokacji rozłamowej niejakiego Jurowskiego. Był to pseudonim partyjny Józefa Unszlichta. Tę niezdrową atmosferę podejrzeń przerwało dopiero śledztwo partyjne przeprowadzone przez Dzierżyńskiego które udowodniło że Unszlicht nie jest prowokatorem na rzecz carskiej Ochrany i uwolniło go z zarzutów. Do krajowej Konferencji Zjednoczeniowej doszło dopiero w listopadzie 1916 r. W artykule opublikowanym 11 listopada 1916 r. z pisma wydawanego przez SDKPiL p.t. „Nasza Trybuna” czytamy:” ...nie było różnic , ktoreby mogły nas dzielić”. Następnie następuje cały ciąg porównań z innymi zachodnimi partiami jednoczącymi się w XIX w , by bronić pryncypiów walki klasowej, na „gruncie nieubłaganej walki z reakcją.” Jednocześnie konferencja wyraziła głęboką nieufność wobec PPS-Frakcji Rewolucyjnej kierowanej przez Piłsudskiego, uznając, „że partia ta, będąc wyrazem dążeń i interesów drobnomieszczańskich, wroga jest zarówno celom, jak i taktyce klasy robotniczej, którą usiłuje sprowadzić na manowce polityki burżuazyjnej i pozyskać dla akcji militarystycznej i państwowej.” Głównym winowajcą rozłamu uznano epokę spadku aktywności rewolucyjnej po rewolucji 1905-1907.

Historia jest nauczycielką życia i podsyła nam mądre rozwiązania by jednoczyć siły z tymi z którymi jest nam po drodze, lecz nie z tymi którzy tak jak PPS-Frakcja czy obecnie SLD jedynie szkodzą ruchowi robotniczemu, kierując go na tory sprzeczne z żywotnymi interesami klasowymi warstw nieposiadających.

Bibliografia

Literatura podmiotu ( źródła )

1.Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy Materjały i dokumenty 1914-1918 Opracował B.Szmidt pod redakcją S.Krzyżanowskiego, Towarzystwo Wydawnicze Robotników Zagranicznych w ZSRR, Moskwa 1936

2.Materjały w sprawie rozłamu w S.D.K.P.iL. Nr.1. Prowokacja w rozłamowej Organizacji S.D.K.P.iL. , Wydanie Zarządu Głównego Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy, bez miejsca wydania,1913

Literatura przedmiotu (opracowania)

Historia polskiego ruchu robotniczego 1864-1964,t.I 1864-1939, Książka i Wiedza, Warszawa 1967,s.196-197