„Sen czerwonego pawilonu” (红楼梦Hónglóu Mèng) to XVIII-wieczna powieść chińska napisana przez Cao Xueqin. Autor powieści wywodził się z rodu służącemu pierwszym cesarzom z dynastii Qing. Pewno też dlatego wiele scen powieści jest o charakterze osobistym autora.
Dzieło jest jedną z czterech klasycznych chińskich powieści. Obok „Opowieści o Trzech Królestwach”, „Opowieści znad Brzegów Rzeki”
i „Wędrówki na Zachód”, jest wyjątkowo wybitną pozycją powieściopisarstwa, uznawaną za najwybitniejszy utwór znany i lubiany przez amatorów literatury chińskiej. Przewijają się w niej wątki obyczajowe, psychologiczne i miłosne połączone z autobiograficznymi. „Najmłodsza” powieść z 4 wielkich klasycznych powieści chińskich, uznawana była nawet przez Mao Zedong’a za jedną z godności osobistych Chin. Jest to wielowątkowe, panoramiczne dzieło łączące w sobie elementy powieści obyczajowej, miłosnej, psychologicznej z elementami doktryn konfucjańskich.
W gronie młodzieży z początków XX wieku fabuła nieszczęśliwej miłości cieszyła się ogromną popularnością. Powieść o dość złożonej strukturze potrafi skusić swą trafną obserwacją społeczną i psychologiczną, poza tym jest napisana pięknym językiem, a także łączy w sobie alegoryczne interpretacje.
Na tle prawdziwego obrazu rodu Jia ukazana jest ewolucja rozkwitu i upadku arystokratycznego tej rodziny, będącej przykładem obrazu społeczeństwa chińskiego z XVII w.
Głównym bohaterem jest Jia Baoyu – syn Jia Zheng i jego żony Wang - nieszczęśliwie zakochany w swej kuzynce Lin Daiyu, z którą dzieli wspólną pasję do muzyki i poezji. Pod naciskiem swych rodziców młody bohater poślubia inną wybrankę, również swoją kuzynkę Xue Baochai, zaś jego ukochana Lin Daiyu umiera. Doprowadza to do dramatycznego odsunięcia się syna od rodziny i życia w osamotnieniu.
Mimo że autor wspaniale posługiwał się językiem klasycznym, swą powieść skomponował w języku mówionym tzw. baihua, w najbardziej czystym pekińskim dialekcie. Dialekt ten stał się później basą standardowego mandaryńskiego języka. Jak wiadomo przed ruchem 4 maja większość dzieł była pisana klasycznym językiem. Dlatego też na początku XX wieku leksykografowie wzorują się na tej powieści aby stworzyć nowe słownictwo j.mandaryńskiego.
Składająca się z 120 opowieści, jest to jedna z najdłuższych powieści, jakie kiedykolwiek napisano. Cao Xueqin ukończył w niej 80 opowiadań, resztę 40 napisał Gao E wiernie w/g planu autora.
« Sen Czerwonego Pawilonu » przez dłuższy czas pozostał mistyczny i anonimowy. Intencją autora było prawdopodobnie uniknięcie prześladowań ze strony władz. Dopiero w XX wieku, dzięki głębokiej analizie autorstwo książki zostało nadane Cao Xueqin.
Potężna arystokratyczna rodzina Jia podzielona jest tutaj na dwa skrzydła - Rongguo i Ningguo - żyją oni w wspaniałych rezydencjach stolicy. Klan korzysta z dobrodziejstw cesarza i utrzymuje bliskie stosunki z innymi ważnymi rodzinami jak Xue, Shi i Wang.
Autor ukazuje wspaniałość i rzeczywistość uprzywilejowanych klas, hipokryzję instytucji cesarskich oraz wyzysk człowieka przez człowieka oparty o system niewolnictwa.
Dzięki swym chwalebnym przodkom rodzina Jia odziedziczyła szlachectwo, posiada również silne wpływy w stolicy cesarstwa. Ale brak moralności niektórych jej męskich przedstawicieli przyspiesza rychłą dekadencję całego klanu.
Rodzina Jia o silnej pozycji społecznej, z wielkiego dobrobytu, za sprawą intryg i śmiertelnych rywalizacji powoli zacznie się zsuwać ze swego piedestału. Wewnętrzne potyczki między żonami i zazdrosnymi konkubinami nasycają czytelnika intrygami.
Jeden z najbardziej wyróżniających się aspektów powieści tkwi w dużej liczbie postaci. Jest ich 448, istnieje około 300 zwanych głównymi bohaterami, reszta to postaci podrzędne.
Jak już wiemy głównym bohaterem powieści jest Jia Baoyu urodzony ze szlachetnym nefrytem w ustach. Błyskotliwy, inteligentny, przystojny, wrażliwy i sentymentalny. Mimo tych atutów jest przedmiotem zjadliwej krytyki swego ojca, gdyż nie chce dzielić arystokratycznego stylu życia i przestrzegać ustalonych kodów.
Nasz bohater spostrzega płeć piękną wszystkich klas społecznych jako wcielenie czystości. Gardząc większością mężczyzn i ich ambicjami mawia: "kobiety składają się z wody, mężczyźni z błota. Czuję się czysty i świeży, gdy jestem z kobietą, a uważam się za brudnego i śmierdzącego będąc w towarzystwie mężczyzn". Nic dziwnego, gdyż mimo niechęci do płci męskiej Baoyu nie powstrzymuje się od uprawiania aktów seksualnych ze swym bratankiem Qin Zhong i aktorem Jiang Yuhan. Miłość, przyjaźń i rywalizacja między Jia Baoyu, Lin Daiyu i Xue Baochai jest tematem opowieści, które wytyczają tło stopniowego upadku rodziny Jia.
Jedyną przyjemnościa naszego bohatera są odwiedziny u matki i babki oraz spędzanie czasu w towarzystwie młodych dziewcząt z własnedo klanu. Wokół jego osoby kręcą się młode kobiety, zarówno członkinie rodziny jak i dalekie kuzynki i służące. Na dodatek większość postaci powieści są płci pięknej, odtwarzają one rolę bardziej moralną niż mężczyźni. Wielu postrzega w nim niezdarę, nawet nikt nie przypuszcza, że jego los jest nadzwyczajny.
Czytając powieść obserwujemy coś w rodzaju hołdu złożonego kobietom-rówieśnicom autora, które są zmuszone akceptować wolę rodziców i ochmistrzów. Mężczyźni zaś, często nadużywają swą dominującą pozycję, aby zaspokoić swe pragnienia i popędy.
Głównymi postaciami kobiecymi wyjętymi z życia bohatera Baoyu są Lin Daiyu, jego kuzynka i prawdziwa bratnia dusza oraz również inna kuzynka i jednocześnie przyszła żona - Xue Baochai. Istnieje jeszcze Xiren, pokojówka i nieoficjalna konkubina. Ze służącymi Qingwen i Xiren Baoyu dzieli dość głęboką więź.
Ważną rolę sprawują rodzice młodzieńca, jego babka, przyrodnia siostra Tanchun , przyszły szwagier Xue Pan i kuzynka Wang Xifeng:
Uważana jako jedno z największych dzieł literatury chińskiej, powieść została przetłumaczona na 22 języków oraz na 5 języków mniejszości narodowych chińskich. Dwa lata po swej chińskiej publikacji w 1793, została wydana w Japonii, a w Europie doczekała się wydania z 1830 roku w wersji angielskiej. Dla wielu obserwatorów, powieść ta jest zarówno wspaniałym dziełem literackim oraz narracyjnym jak i bardzo postępowym na świecie. Dzisiaj dzieło to stanowi bardzo cenne źródło informacji o społeczeństwie ostatniej dynastii chińskiej. Jest także wizjonerską refleksją nad tradycją i myślą tamtejszej epoki.
Poprzez prawdziwy mikrokosm społeczeństwa chińskiego, książka ta wzbudzała liczne dyskusje i zapytania. Podczas gdy wiele powieści, opowiadało o miłości i ukazywało ideały epoki, "Sen Czerwonego Pawilonu" wyróżniał się realizmem i subtelnością swych bohaterów, którzy nie są doskonali lecz są ludźmi ze swymi wadami oraz mocnymi i słabymi stronami.
Powieść jest również zaskakująca. Jej wizjonerskie i uniwersalne wartości, dążenia bohaterów nie mają granic.Koncepcja małżeństwa jest ulokowana w nowym świetle, wyraźnie podważając tradycyjne związki małżeńskie kosztem apologii związku miłosnego.
Arcydzieło Cao Xueqin zachowało swą moc ponad 200 lat po pierwszej publikacji i wydaje się, że nigdy nie straci na swej wartości ... i nadal jest aktualne.
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
