OSTATNIA CESARZOWA CHIN

Kiedy Wanrong została cesarzową Chin, rządziła już krainą duchów. W ciągu kilku miesięcy jej kraj zniósł monarchię, obracając w pył wszystkie dekadenckie przyjemności cesarzowej. Tak czy inaczej, to był dopiero początek jej tragicznej historii. Pod koniec życia Wanrong straciła koronę, dziecko i co najgorsze zdrowie psychiczne.

Lady Gobulo, cesarzowa Xiaokemin (13 listopada 1906 - 20 czerwca 1946), lepiej znana jako Wanrong, była żoną Puyi, ostatniego cesarza Chin z ostatniej dynastii Qing. Została także cesarzową Mandżukuo, kiedy jej mąż wstąpił na marionetkowy tron.

W czasach dynastii Qing była członkinią monarchii przez prawie dwa lata. Jej życie jako cesarzowej było pełne udręki i tragedii, nie doczekała się szczęśliwego zakończenia, na które zasługiwała.

Wanrong (婉容) urodziła się 13 listopada 1906 roku w Pekinie. Pochodziła z rodziny o doskonałym rodowodzie królewskim. Jej ojciec, Rongyuan pracował jako minister na dworze cesarskim, a jej matka również należała do prominentnego klanu. Przyszła cesarzowa traci matkę gdy ma 2 lata. Przez resztę dzieciństwa wychowuje ją macocha.

Wanrong ma szczęście mieć dość postępowego ojca, który wierzy, że edukacja ma ogromne znaczenie i dba o to, aby jego córka otrzymała równie prestiżowe wychowanie, podobnie jak edukacja jego synów. Wysłała ją do amerykańskiej szkoły w Tianjinie.

Majątek ojca gwarantuje, że jego dzieciom niczego nie zabraknie. Wanrong opuszcza szkołę ze znajomością języka angielskiego i gry na fortepianie. Uważa się ją również za osobę o wielkiej urodzie, co dodatkowo zwiększa jej powodzenie w wyższych sferach.

Puyi był trzecim cesarzem mianowanym przez cesarzową regentkę, nieformalną „posiadaczkę” tronu od 1861 r. W ciągu swoich 62 lat życia zostanie ogłoszony trzykrotnie cesarzem. Ten aspekt już rysuje niezwykły los człowieka, zwłaszcza, że będzie on na najwyższym szczycie Cesarstwa Chińskiego, w szczególnie niespokojnym kontekście. Po ogłoszeniu Chińskiej Republiki 1 stycznia 1912 r. cesarz zachował swój uprzywilejowany status, w tym swój tytuł, prawo pobytu w Zakazanym Mieście i roczną emeryturę w wysokości czterech milionów taeli. Pomimo odrodzeniu Mandżurów w 1917 r., które z inicjatywy konserwatywnego generała Zhang Xuna, uczyniło Puyi ponownie cesarzem Chin na 12 dni, karta historii monarchii zostanie przewrócona.

Aisin Gioro Pu Yi urodził się w Pekinie 7/02/1906 roku. W wieku 2 lat wstępuje na tron, stając się dziesiątym cesarzem dynastii Qing. Po Rewolucji w 1911 roku, która obaliła feudalny system trawający od tysiący lat, ostatni cesarz abdykował 12 października 1911, podczas uroczystości pod przewodnictwem swej ciotki, cesarzowej- wdowy Cixi. Wraz ze swoją rodziną pozostaje w północnej części Zakazanego Miasta, podczas gdy południowe skrzydło zajmowane jest przez władze republikańskie. Dopiero w 1924 roku opuszcza Zakazane Miasto.

W 1922 roku obalony cesarz Chin Puyi w wieku zaledwie 16 lat, szuka żony. Ojciec i macocha Wanrong chcą, aby Puyi wybrała ich córkę, dlatego jej nazwisko trafia na listę potencjalnych narzeczonych. Najpierw pozbawiony władzy cesarz wybiera inną kobietę o imieniu Wenxiu, lecz jego doradcy nie są entuzjastycznie nastawieni na ten wybór. W końcu dokonuje drugiej selekcji – wybiera Wanrong.

Jesienią 1922 roku Puyi poślubił Wanrong podczas wystawnej ceremonii w pełnej imperialnej pompie. Wanrong nosiła szkarłatną satynową szatę z haftowanym smokiem i zgodnie z chińskim zwyczajem jej twarz była zasłonięta woalką. W/g zwyczaju mandżurskiego ślub odbył się przed świtem. W początkowej fazie małżeństwa Wanrong i Puyi bardzo dobrze się zgadzali. Często wymieniali listy po angielsku, w których Wanrong zawsze podpisywała się swoim angielskim imieniem Elizabeth.

Ceremonia ślubna Puyi i Wanrong

Cesarzowa Wanrong w stroju królewskim po tym, jak została mianowana cesarzową

Wanrong wraz ze swoją opiekunką Isabel Ingram i Reginaldem Johnstonem - opiekunem jej męża, cesarza Puyi, w Zakazanym Mieście w 1924 r.

Ze swoją amerykańską nauczycielką Isabel Ingram Mayer (7 marca 1902 - 1988) córką misjonarza amerykańskiej kongregacji.

Puyi był rozpieszczanym dzieckiem od chwili narodzin Urodzony w Pekinie 7 lutego 1906 r. został mianowany następcą cesarskiego tronu przez swoją ciotkę, cesarzową Cixi 13 listopada 1908 r., czyniąc go następcą cesarza Guangxu, gdy miał zaledwie 2 lata i 10 miesięcy. Mały Pu Yi – syn bliskiego jej współpracownika, bratanka księcia Duan, jej osobistego faworyta i męża bratanicy jest wybrany przez cesarzową na następcę tronu.

Puyi to okrutny młody człowiek, który regularnie bije eunuchów swej służby. Jego doradcy próbowali wypeswadować cesarza, ale na próżno. Puyi przyznaje nawet, że jego okrucieństwo i umiłowanie władzy są już w nim zbyt mocno zakorzenione, aby perswazja mogła na niego wpłynąć. Co nie wróży to dobrze jego żonie…

Niepokojący jest fakt, że Puyi poślubia swoją pierwszą wybraną Wenxiu tego samego dnia. Wenxiu miała zaledwie 12 lat, kiedy została jedną z żon cesarza, obok Wanrong.

Po zakończeniu wszystkich ceremonii nadszedł czas, aby cesarz skonsumował małżeństwa ze swoimi dwiema żonami. To wydarzenie odbędzie się w Pałacu Ziemskiego Spokoju na sławnym Smoczym Łożu. Wówczas pierwszy raz, Puyi zobaczy twarz Wanrong.

Oficjalne źródła historyczne podają, że cesarz Puyi wszedł do komnat małżeńskich i kiedy zobaczył swoje dwie młode żony, jego przerażenie i brak doświadczenia spowodowały, że uciekł bez skonsumowania małżeństw. Od tego czasu wypłynęły pogłoski o możliwym homoseksualizmie, wraz z niepokojącymi szczegółami na temat jego pożądania do młodych dziewcząt w połączeniu z praktykami sodomickimi z młodzieńcami, uznawanymi za niezgodne z tradycyjną moralnością. Jest on nie tylko postrachem w sypialni, ale także paskudnym w ciągu dnia. Wanrong jest zmuszona znosić najgorsze maniery swojego męża. Jest niedojrzały, dziecinny i często płata żonie głupie figle. Potrafi przerwać jej prywatne spotkania, co oznacza, że żona nie ma własnego życia. Tym bardziej, że ciągle ją alarmuje i narzeka, że w ciągu dnia jest sam.

Oprócz tego, że ma okrutnego i trudnego męża, Wanrong zmaga się także z nową pozycją cesarzowej. Mieszkają w Zakazanym Mieście, gdzie musi radzić sobie z zasadami i etykietą dworską.

Pałac Cesarski w Pekinie zwany również Zakazanym Miastem powstał za czasów trzeciego cesarza z dynastii Ming -Yongle w latach 1406 -1420.

Zakazane Miasto, zespół pałacowy w pekińskiej dzielnicy Dongcheng ma pewne oczekiwania wobec nowej cesarzowej, a Wanrong jest zdeterminowana udowodnić swoją wartość. Spędza bezsenne noce na studiowaniu zasad i przepisów, które czynią jej codzienne życie zarówno rygorystycznym jak i duszącym.

A więc ... potrzebuje trochę opium, żeby sobie z tym wszystkim poradzić. Wanrong jest zaledwie nastolatką, gdy wychodzi za mąż i jest nagle zmuszona zamieszkać w obcym mieście i zmierzyć się z okrutnym i wymagającym mężem. Musi także dzielić swój nowy status z drugą żoną cesarza, ze znacznie młodszą Wenxiu.

Wanrong i Wenxiu na łodzi podczas wycieczki do Wzgórza Wiosennego Jadeitu

Trudno się dziwić, że zaczęła konsumować opium. W tamtym czasie regularne palenie tego narkotyku w Zakazanym Mieście nie było niczym niezwykłym. Dzięki swym właściwościom leczniczym opium było znane i bardzo poszukiwane w Azji i na Zachodzie już w starożytności. Żaden środek nie był tak skuteczny w łagodzeniu bólu, leczeniu chorób i epidemii jak opium. Jej mąż jest całkiem zadowolony z nowego nawyku żony, uważa, że dzięki temu staje się ona rozsądniejsza.

W 1924 roku, zaledwie dwa lata po ich ślubie, miał miejsce kolejny zamach stanu, który zmusił cesarza i jego żony do opuszczenia pałacu i rodowego domu Puyi. Na opuszczenie będą mieli tylko trzy godziny. Wanrong i Wenxiu pozostawiają Zakazane Miasto i osiedlają się w Ogrodzie Zhang w Tianjinie. Przez krótki czas trio spędza przyjemne dni jeżdżąc konno, tańcząc i zabawiając gości.

W Zakazanym Mieście stosunki Wanrong i Wenxiu dobrze się układały. Kiedy jednak były zmuszone do ucieczki i zamieszkania poza murami Pałacu, zaczynało narastać napięcie między nimi.

Zaczynają się sobie przeciwstawiać, rywalizują o uczucia i szczególną uwagę Puyi. Kiedy cesarz wraca do domu z prezentami, musi przynieść po jednym dla każdej ze swoich żon, w przeciwnym razie będą narzekać. Obie młode kobiety stają się coraz bardziej wymagające w stosunku do cesarza i jego darów. Niektóre plotki głoszą, że Wanrong i jej mąż, cesarz Puyi, po wydarzeniach fatalnej nocy poślubnej tak naprawdę nigdy nie skonsumowali swojego małżeństwa. Podano to jako powód, dla którego Wanrong nigdy nie da mu spadkobiercy. Innym powodem, dla którego Wanrong mogła być bezpłodna, jest częste spożywanie przez nią opium. Paliła codziennie, a jej towarzyszka i rywalka Wenxiu wydała następujące ostrzeżenie:

Dlaczego spożywasz opium? Łatwiej byłoby dźgnąć się w brzuch.

Stan zdrowia Wanrong zaczął się pogarszać wkrótce po tym, jak opinia publiczna dowiedziała się o jej uzależnieniu od opium. Nigdy nie była szczególnie silną kobietą, teraz cierpi na nieregularne miesiączki i na kilka chorób przewlekłych.

Jeden z kuzynów jej męża ujawnił nawet, że cesarzowa cierpiała nie tylko na chorobę fizyczną, ale także psychiczną. Podobno jest to genetyczne. Jej zdrowie psychiczne staje się tak niepokojące, że czasami przechadza się nago po domu. W 1930 roku druga żona cesarza Puyi składa pozew o rozwód. Wenxiu rozwodzi się i zostawia ją samą z mężem. Teraz spoczywa na Wenrong dodatkowy obowiązek opiekowania się mężem, który czuje się opuszczony. Oboje nazywają rozwód Wenxiu „zdradą”. Po rozwodzie cesarz Puyi, pod naciskiem byłych zwolenników dynastii Qing, pozbawia Wen Xiu tytułów cesarskich.

Po odejściu Wenxiu cesarz Puyi zaczyna dokonywać bardzo wątpliwych wyborów. W 1931 roku Japonia zaproponowała Puyi stanowisko władcy Mandżukuo. Żona desperacko próbuje odwieść męża od przyjęcia tej roli, ten jednak ignoruje jej prośby. Od 1925 roku cesarz żył w japońskiej koncesji w Tianjinie, a następnie od 1928 w Japonii, zanim został ponownie ostatnim ogłoszonym cesarzem - cesarzem Mandżukuo od 1934 do1945 w północno-wschodnich Chinach.

Chiny ze swej strony, dzień po ostatecznym wyjeździe Puyi z Chin, pogrążą się w tak zwanej „dekadzie nankińskiej” (1927-1937).

Plakat z lat 30. XX wieku promujący cesarzową Wanrong i cesarza

Kiedy w końcu Wanrong zostaje wysłana do męża w Japonii, napotyka na ludzi, którzy nie pozwalają jej spotkać się z mężem. Wanrong zaczyna wierzyć, że Puyi został zabity i dlatego nie może go zobaczyć. Jej mąż ma wrogów, podobnie jak i ona. Po ponownym spotkaniu w Japonii para coraz bardziej się od siebie oddala. Mówi się, że nie jedli wspólnego posiłku od ponad trzech lat.

Japończycy również nie okazywali parze sympatii, głównie ze względu na początkową niechęć do przeniesienia się do Mandżukuo. Sytuacja była tak zła, że Wanrong nie została nawet zaproszona na własną koronację 1 marca 1934 roku. Uważali ją za zdrajczynię i myśleli, że skończy się to upokorzeniem Puyi. Jej życie w Japonii okazuje się koszmarem, jest samotna, pogardzana przez ludzi i ignorowana przez męża. Krótko po koronacji kilkakrotnie próbowała uciec z Mandżukuo.

Nierzadko zdarza się, że urzędnicy udający się do Mandżuko spotykają się z niespodziewaną wizytą Wanrong, który błaga ich o pomoc w ucieczce. Gdyby udało jej się wyjechać, być może nie popadłaby w silne uzależnienie od opium, co z pewnością przerodziło się w poczucie izolacji i depresji.

Dla zabicia czasu zdradza męża !

Dwaj mężczyźni, z którymi sypia, to osobiści asystenci Puyi.

Li Tiyu i Qi Jizhong mają w pałacu romanse z cesarzową Wanrong. Puyi w końcu dowiaduje się, co się dzieje i wypędza ich obu.To właśnie w tym czasie zaczął rozważać o rozwodzie.

W 1940 roku Wanrong zorientowała się, że jest w ciąży, kładąc kres plotkom o niepłodności. Problem w tym, że na pewno nie jest to dziecko jej męża, bo nigdy nie skonsumowali małżeństwa. Wanrong walczyła o swoje dziecko, wyznając prawdę cesarzowi, a następnie żądając, aby wprost uznał dziecko za swoje lub pozwolił jej żyć w spokoju poza systemem imperialnym.Wanrong prawdopodobnie myślała, że ma szansę uszczęśliwić swoje dziecko. Los miał jednak inne plany: w chwili narodzin dziecka, małej dziewczynki, cesarz całkowicie zignorował wolę swej żony i kazał służbie oddalić dziecko od matki, a następnie zabić noworodka.

Według jednej wersji wydarzeń Puyi nigdy nawet nie powiedział żonie o prawdziwym losie dziecka. Zaraz po porodzie zabrał ją do szpitala bez córki, a kiedy wróciła, skłamał, mówiąc, że noworodkiem zaopiekuje się niania …

Niektórzy twierdzą, że pogrążona w żalu po stracie dziecka Wanrong całkowicie poddała się nałogowi i przez resztę życia żyła w opętaniu.

Wypala do dwóch paczek papierosów dziennie, z których większość zawiera duże ilości opium. Chroniczne palenie powoduje, że jej zęby stają się czarne i przez większość czasu jest tak odurzona, że nie ma pojęcia, co robi. Zachowanie Wanrong staje się coraz bardziej nieobliczalne. Jej działania lub brak reakcji odbierane są jako bunt: przestaje myć twarz i włosy, obcinać paznokcie i odpowiednio się ubierać. Podczas przyjęć obżera się jedzeniem i nie jest tego świadoma.

Chudnie pomimo objadania się, zaczyna słabnąć jej wzrok i ma trudności z chodzeniem. Psychicznie Wanrong cierpi. Błąka się po domu w piżamie, zmusza służbę do jedzenia posmarowanego jej krwią menstruacyjną i regularnie wysyła pracowników po bilety na loterię.

Mąż ją porzuca

To bardzo mroczne i trudne dni. Cesarz Puyi ponosi za to wielką odpowiedzialność. Nie miało to na niego większego wpływu i właśnie wtedy rozważał rozwód.

Puyi zostaje zmuszony do opuszczenia tronu i nakazuje wystartowanie specjalnego samolotu z Mandżukuo. 16 sierpnia 1945 roku, zdając sobie sprawę, że w samolocie nie ma miejsca dla nikogo poza nim samym i jego doradcami, Puyi porzuca Wanrong w mieście znajdującym się obecnie pod zaborem rosyjskim.

Porzucona przez męża w Mandżukuo, Wanrong podejmuje ostatnią próbę ratunku. Wraz z grupą innych opuszczonych dam dworu próbuje uciec do Korei. Jednak plan okaże się nieskuteczny. W styczniu 1946 roku wszystkie kobiety zostały schwytane przez chińską partyzantkę komunistyczną i wtrącone do więzienia. Wśród schwytanych kobiet znalazła się także Li Yuqin, konkubina Puyi. Ostatecznie część z nich wraca do rodzin, w tym Li Yuqin, która oferuje Wanrong miejsce w domu swojej matki. Wanrong nie ma dokąd pójść, ale matka Li Yuqin odmawia pomocy cesarzowej.

Po opuszczeniu przez Puyi Wanrong zostaje z bardzo niewielkim zapasem opium, aby zaspokoić swoje uzależnienie. Jest to znikoma rezerwa, która szybko się wyczerpuje podczas uwięzienia. Następnie zaczyna odczuwać okropne objawy abstynencji.

Według świadków podobno Wanrong tarzała się po podłodze swojej celi, krzycząc i jęcząc jak szalona. Na domiar złego miejsce pobytu cesarzowej stało się znane opinii publicznej, a jej cela stała się atrakcją dla ciekawskich gości.

Coraz bardziej traci rozum.

Objawy odstawienia opium powodują, że Wanrong ma halucynacje i zaczyna majaczyć. W pewnym momencie, wciąż myśląc o sobie jako o cesarzowej, żąda, aby strażnicy przygotowali dla niej kąpiele, przynieśli jej świeże ubrania, jedzenie i więcej opium. Oczywiście nie otrzymuje nic z tego poza kpiną i śmiechem.

Jej urojenia stają się coraz większe, Wanrong krzyczy i płacze za swoją straconą córką. Nie spotyka się z żadnymi oznakami współczucia ze strony ludzi, którzy jej strzegą. Ciekawscy, którzy przybywają z daleka są świadkami okrutnego spektaklu obserwownego przez kraty jej celi.

Chińczycy mszczą się na niej

Nie jest tajemnicą, że Chińczycy nienawidzili cesarza Puyi. Ci, którzy strzegą Wanrong, postrzegają ją jako zwykłe przedłużenie złego dyktatora i nie mogąc dosięgnąć Puyi, mszczą się na jego cierpiącej żonie.

Wanrong zmarła w wieku 39 lat 20 czerwca 1946 roku. Kilka dni przed śmiercią widziano ją leżącą na podłodze swojej celi z nietkniętym jedzeniem. Jest bardzo prawdopodobne, że zmarła z niedożywienia.

Szczątków jej ciała nigdy nie odnaleziono i jest prawdopodobne, że jej zwłoki porzucono na wzgórzach w pobliżu miejsca jej uwięzienia w Yanji w prowincji Jilin.

Trzy lata później Saga Hiro (bratowa Puyi), która przez pewien czas dzieliła celę z Wanrong, wysłała list do cesarza Puyi, aby poinformować go o śmierci żony. Po przeczytaniu listu cesarz pozostał niewzruszony.

Jej brat w wieku 93 lat odprawił dla niej rytuał pogrzebowy w 2006 roku, umieszczając zdjęcie siostry. Żałobnicy zakopali także lusterko należące do byłej cesarzowej Chin. Rytuał został dopełniony, aby w końcu mogła spocząć w spokoju.