CHIŃSKI KONWERTYTA

   Shen Fuzong (沈福宗, 1657 - 1692) jest pierwszym znanym Chińczykiem, który podróżował po Francji i Anglii.

Był synem lekarza mieszkającego w Nanjing w prowincji Jiangsu we wschodnich Chinach. Flamandzki jezuita przebywający na misji w Chinach, Philippe Couplet nawrócił go na katolicyzm. Shen był uczonym i biurokratą rządowym, zanim przeszedł na katolicyzm i wyruszył w swoją epicką podróż do Europy u boku jezuickiego księdza Philippe'a Coupleta. Dwaj duchowni próbowli skłonić kościół katolicki do zwiększenia zainteresowania Azją.

W 1681 roku Philippe Couplet w towarzystwie młodych Chińczyków powrócił do Europy, gdzie miał nadzieję uzyskać wsparcie finansowe na rzecz misji i spotkać się z papieżem. W latach 1681-1692 konwertyta podróżował po Europie, gdzie był obiektem ciekawość. Gościł na dworach i w dobrym towarzystwie. Zaproszenie było tym łatwiejsze, że coraz lepiej mówił po łacinie, włosku i portugalsku.

                              

   Po opuszczeniu Makau 4 grudnia 1681 r. Shen i Couplet przybyli w październiku 1682 r. do Niderlandów, gdzie odwiedzili rodzinę Filipa Coupleta w mieście Mechelen. Następnie udali się do Rzymu. Couplet poprosił papieża o pozwolenie na odprawianie katolickich nabożeństw w Chinach w języku mandaryńskim zamiast łaciny. Następnie Shen udał się do Francji, gdzie 15 września 1684 r. został przedstawiony królowi Ludwikowi XIV. Zademonstrował przed władcą francuskim używanie pałeczek.

Po tej wizycie wyjeżdża do Anglii gdzie zostaje przez kilka lat. W 1687 roku pracował z orientalistą Thomasem Hyde'em na Uniwersytecie Oksfordzkim, gdzie skatalogował chińskie księgi biblioteki Bodlejlańskiej i opatrzył adnotacją mapę Seldena.

 Mapa Seldena była najdokładniejszą ze wszystkich map nawigacyjnych przedstawiających Morze Południowochińskie.

 Ta mapa Dalekiego Wschodu wyróżnia się rozmiarem, oryginalnością i dokładnością.

   

 
   Kiedy Shen Fuzong wyjeżdżał za granicę, zabrał ze sobą ponad 40 chińskich konfucjańskich klasyków i dzieł filozoficznych. W Europie  szerzył także język chiński, konfucjańską filozofię moralną, pomagając zachodnim uczonym w prowadzeniu badań nad sinologią.

                    

   Shen był właściwie pierwszą osobą, która sporządziła spis chińskich dzieł w najbardziej prestiżowej bibliotece Uniwersytetu Oksfordzkiego założonej w 1602 roku - Bodleian Library, Bibliotece Bodlejańskiej.   

 

                                      

Shen Fuzong uczył Hyde'a, znakomitego lingwistę i autorytet w hebrajskim, arabskim i sanskrycie, trochę chińskiego, co czyni go pierwszym Anglikiem, który otrzymał lekcje chińskiego w mowie i piśmie. 

                                   

    Shen nie mówił po angielsku, więc para komunikowała w ówczesnej łacinie. Shen dał również Hyde'owi szybki kurs kultury chińskiej w formie pisemnych lekcji, które są obecnie przechowywane w Bibliotece Brytyjskiej.

    Shen spotkał króla Anglii, Jakuba II, podczas pobytu w Wielkiej Brytanii, odciskając na nim takie piętno, że król zlecił Sir Godfreyowi Knellerowi namalowanie portretu Shena. Początkowo był wystawiony w prywatnych kwaterach króla, obecnie jest częścią wystawy o Shenie w Oxford's St Hugh's College.

                     

                                  

      Shen opuścił Anglię w 1688 roku i udał się do Lizbony, aby dalej studiować religię katolicką przed wyjazdem do Chin. Wyruszył z Londynu, jeszcze w towarzystwie Philippe'a Coupleta, do Lizbony z zamiarem powrotu do Chin. Pozbawiony możliwości wejścia na pokład portugalskich statków, Shen przebywał przez trzy lata w Lizbonie, gdzie kontynuował studia z zamiarem wstąpienia do Towarzystwa Jezusowego.

Chińczycy ostatecznie uzyskali pozwolenie na opuszczenie królestwa Portugalii. Tym razem Couplet nie uczestniczy w wyprawie.

Shen zmarł 2 września 1692 r. w drodze gdzieś między Przylądkiem Dobrej Nadziei a Mozambikiem, prawdopodobnie cierpiąc na czerwonkę.

 Anegdota

    Shen Fuzong przebywał w Paryżu przez ponad miesiąc, po czym udał się z Coupletem do Rzymu, aby zająć się sprawami Stolicy Apostolskiej.

  Papież Innocenty XI spotkał się z nimi osobiście i wysłuchał opinii na temat pracy misyjnej w Chinach. Shen Fuzong mieszkał w Rzymie przez ponad rok, następnie udał się do Belgii i przybył do Anglii w marcu 1687 r.   

   Jego imię na chrzcie to Michał Alfons. Jest również nazywany Shen Fu-Tsung, Michael Shen, Michel Sin, Michel Chin-fo-tsoung, Michael Sinensi, Xin Fu-Tsung....

                                                  

 Portret Shen Fuzonga (1684) autorstwa nieznanego malarza, obecnie znajduję się w Bibliotece Narodowej Francji w Paryżu

     Pomimo wkładu Shena w rozwój jednej z najsłynniejszych bibliotek na świecie oraz jego roli w edukacji i zrozumieniu chińskiej kultury, wielu ludzi nie zdaje sobie z tego sprawy. Większość Anglików, nawet tych z wyższym wykształceniem, nigdy o nim nie słyszała. Shen odwiedził Anglię w stuleciu, kiedy kontakty z zagranicą stawały się coraz częstsze i kiedy interesowano się egzotyzmem z Nowego Świata i Wschodu.

                         

   Chociaż teraz wiemy, że odegrał ogromną rolę w historii Chińczyków w Wielkiej Brytanii, nie był pierwszą osobą z Chin, która udała się na Wyspy Brytyjskie. Dwa szkielety odkryte w Londynie we wrześniu 2016 r. podczas wykopalisk na rzymskim cmentarzu przesuwają datę pierwszej interakcji między Chińczykami a Wielką Brytanią wstecz o kolejne 1300 lat, między II a IV wiekiem naszej ery.

Archeolodzy i historycy uważają, że szkielety dwóch Chińczyków odnalezione na rzymskim cmentarzu w Londynie mogą być kupców, którzy osiedlili się w Anglii. Chińscy kupcy osiedlający się w Wielkiej Brytanii w czasach rzymskich około 1700 lat temu prawdopodobnie przyczynili się do zwiększenia zasięgu  handlowego Jedwabnego Szlaku.

                           

   Chociaż są to pierwsze zidentyfikowane jak dotąd przykłady takich przedsiębiorców, w historii pojawia się wiele innych ważnych chińskich postaci, które odegrały kluczową rolę w ewolucji stosunków dwustronnych. Jednym z nich był Chińczyk znany jako John Anthony, który w 1805 roku urodzony w Chinach został jako pierwszy naturalizowanym obywatelem Wielkiej Brytanii.

Anthony stał się bardzo bogatym kupcem, pracując dla Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej, która importowała do Wielkiej Brytanii popularne chińskie towary, w tym herbatę, ceramikę i jedwab oraz zatrudniała wielu chińskich marynarzy na statkach handlowych. Anthony pracował jako pośrednik między firmą a zatrudnianymi przez nią chińskimi marynarzami i zapewniał im zakwaterowanie i prowiant podczas pobytu w Londynie.

Zanim został obywatelem brytyjskim, setki Chińczyków mieszkało w Wielkiej Brytanii, głównie w portowych miastach Londynu, Cardiff i Liverpoolu, a Wielka Brytania miała najstarsze chińskie miasta w Europie  Zachodniej.