W Chinach Dzień Zmarłych jest obchodzony w czasie trzeciego miesiąca księżycowego, który przypada na początku kwietnia.
Każdego roku 4 lub 5 kwietnia Chińczycy oddają hołd swoim zmarłym przodkom oraz bliskim odwiedzając ich groby i czyszcząc nagrobki. Jest to tadycja zwana kultem przodków (慎终追远, shèn zhōng zhuī yuǎn). Ten akt oznacza zajęcie się pogrzebem rodziców z troską i oddaniem oraz oddanie czci przodkom. Odnosi się to również do pamięci o starożytnych mędrcach.
W chińskiej kulturze śmierć jest przejściem z jednego życia w inne. Dusze zmarłych odczuwają takie same potrzeby jak żywi. Bywają głodne i zmęczone, a także radosne, złe i smutne.
Od 1935 roku chiński dzień zmarłych nazywany jest Narodowym Dniem Sprzątania Grobów. Pierwotną podstawą tego święta jest rytuał wypędzania złych duchów, aby zadowolić podróż dusz i demonów do wiecznego spoczynku.
Zwyczaj odwiedzania grobów rodzinnych, Sǎomù (扫墓, zamiatanie grobu) lub shàngfén (上坟, chodzenie do grobu) istnieje od czasów dynastii Tang.
Z tej okazji na grobach są składane ofiary: wszelkiego rodzaju pokarmy mięsne, owoce, alkohol itp. Przy grobach panuje atmosfera zadumy, wzniosłości i szacunku; zapalane są kadzidełka i palone papierowe pieniądze.
Chińczycy odprawiają od wieków ceremonie pogrzebowe. Grobowce ich wczesnych władców rywalizowały z grobami starożytnych Egipcjan w sztuce pogrzebów i w drodze pozagrobowej w zaświaty. Rytuały pogrzebowe mają za zadanie poprawić duchom ich los w zaświatach.
Obrzędy pogrzebowe powstały pod koniec III wieku p.n.e.
Armia z terakoty złożona z 9000 figurek została odkryta w 1974 roku. W grobowcu spoczywa pierwszy cesarz Chin - Qin Shi Huang (秦始皇) wraz ze swoją armią i dworem.
Tradycyjne obrzędy pogrzebowe ujawniają silną wiarę w życie po śmierci i kult przodków wśród żywych.
Filozofia konfucjańska wzywa ludzi do okazywania szacunku przodkom jako aktu synowskiej pobożności (孝 xiào).Tradycja ta jest kontynuowana w obrzędach pogrzebowych wielu Chińczyków.
Jest zwyczajem, że bliscy czuwają i towarzyszą umierającym dopóki ci nie wejdą w życie pozagrobowe. Jest to proces zwany shǒulíng (守灵).
Często nad drzwiami domu umieszcza się biały sztandar aby wskazać, że jest żałoba.
Rodziny zwykle spotykają się, aby okazać szacunek zmarłym, wzmacniając w ten sposób więzi rodzinne. Najbliżsi zmarłego (współmałżonek, synowie i córki) noszą białe ubrania, pozostali krewni noszą ubrania w różnych kolorach: białym, czarnym, niebieskim i zielonym.
Kolory czerwony, żółty i brązowy tradycyjnie nie są noszone w okresie żałoby, która może trwać do trzech lat.
Podczas ceremonii żałobnej trumna spoczywa przez 24 godziny w rodzinnym domu zmarłego, przed ołtarzem przodków, jest to czas czuwania całej rodziny i przyjaciół.
Domowy ołtarz ku czci przodków
Przed pogrzebem wysyłane są krewnym i przyjaciołom zawiadomienia pisemne, fùwén (讣闻) zawierające datę i godzinę pogrzebu oraz krótką „historię” zmarłego.
Data pogrzebu jest zwykle wybierana zgodnie z metodami wróżenia (通胜 tōngshèng).
„Tongsheng” można uznać za starożytny almanach, który zawiera tematy o szczęściu, pechu, fortuny itp.
Zmarły jest ubrany w czyste stroje pogrzebowe zwane xiǎo liàn (小殓), aby opuścić świat (人世 rén shì) i udać się w zaświaty (来世 láishì).
Dà liàn (大殓) to rytuał polegający na przeniesieniu ciała do trumny (入木 rù mù), która przed pogrzebem lub kremacją spoczywa w domu pogrzebowym. Przed ceremonią pogrzebową składa się kondolencje przodkom (jia jì; 家祭). Jest to termin odnoszący się do rodziny, która składa ofiary, aby wyrazić kondolencje przodkom.
Członkowie rodziny oddają hołd zmarłemu (diàn 奠) w zależności od ich bliskości i statusu.
Zgodnie z chińskim zwyczajem starszy nie powinien okazywać szacunku młodszej osobie. Na przykład, jeśli zmarły jest młodym kawalerem, jego ciało nie może zostać zabrane do domu i powinno pozostać w domu pogrzebowym.
Jego rodzice nie mogą modlić się za syna, ponieważ nie był on żonaty i nie miał dzieci, które mogłyby wykonać dla niego ten sam rytuał.
Dlatego jego ciało nie może być wystawiane w domu rodzinnym. Jeśli umiera niemowlę lub dziecko, obrzędy pogrzebowe również nie są odprawiane, ponieważ dziecku nie oddaje się szacunku. Dlatego też jest pochowane w ciszy.
Procesja pogrzebowa (发引; fa yǐn) polega na doprowadzeniu trumny do miejsca pochówku lub kremacji. Podczas pogrzebu składane są ofiary z żywności, kadzideł i papierowych pieniędzy (纸钱; zhǐqián). Oferowanie jedzenia i tych pieniędzy oznacza stałą więź między zmarłym a jego żyjącymi potomkami.
Modlitwy taoistyczne lub buddyjskie mogą być odprawiane przez mnichów, aby pomóc duszy zmarłego odnaleźć spokój i uniknąć stania się „niespokojnym duchem”.
W dużych miastach kolumbarium zastępuje cmentarz, na którym prochy przechowywane są w urnach.
W Dniu Zmarłych rodzina zabiera prochy do domu na rodzinną uroczystość.
W wioskach rodziny spotykają się na odosobnionych rodzinnych grobach na polach, częśto wśród pól ryżowych.
Groby bogaczy otoczone są obsadzanymi cyprysami, cedrami i innymi ozdobnymi krzewami.
W niektórych prowincjach do grobu kładzie się materac, poduszkę, węgiel i małe nożyczki, aby zmarły mógł się położyć, ogrzać i zadbać o paznokcie podczas podróży do tamtego świata.
W dniu pogrzebu, rano, uczestnicy ceremonii pogrzebowej są zaproszeni do wspólnego posiłku. Przy każdym stole siedzi 8 osób; im bardziej docenia się zmarłego, tym więcej jest stolików i biesiadników.
Wszystkie przedmioty należące do zmarłego ulegają spaleniu, może to być stół, krzesło, łóżko, pościel, naczynia kuchenne, odzież, walizki...
Wieniec pogrzebowy
Złożone ciało do trumny rozpoznaje najbliższa osoba zmarłego. Dziś w miastach, ze względów ekologicznych, trumny wykonane są z grubej tektury przypominającej szlachetne drewno. We wsiach miejscowi rzemieślnicy nadal wytwarzają drewniane trumny pomalowane na czerwony kolor szczęścia.
Po rozpoznaniu ciała najstarszy syn zamyka trumnę i wbija w nią pierwszy gwóźdź. Następnie drugi i trzeci syn zmarłego wykonują ten sam rytuał, który odbywa się w miejscowym krematorium.
Po spaleniu trumny w obecności wszystkich gości przedstawiciel rodziny otrzymuje zaświadczenie z danymi zmarłego, następnie udaje się z tym zaświadczeniem do kasy krematorium po prochy umieszczone w kawałku czerwonego sukna. Rodzina następnie wsypuje prochy do urny.
Następnym krokiem jest wspólny posiłek. Sala jest udekorowana w czerwieni i bieli. Czerwony to kolor szczęścia, a biały to kolor żałoby.
Kobiety są ubrane na biało, mężczyźni mają białe buty z nutą czerwieni i białe pasy w talii.
W piątą niedzielę po pogrzebie w rodzinnym domu zmarłego odbywa się uroczystość upamiętniająca zmarłego. Ta tradycja jest nadal zachowana.
W starożytnych Chinach żałoba trwała bardzo długo i była przestrzegana z największym rygorem.
Kiedy umierał ojciec, syn spał na podłodze przez trzy miesiące. Przez pierwszy rok żył w całkowitej izolacji, nie komunikując się ani ze swoją prawowitą żoną, ani z konkubinami. Jego żałoba mogła trwać nawet trzy lata.
Wdowa pozostawała w żałobie przez dwa lata, a wdowiec przez rok.
Pozostałe dzieci zmarłego, prawowitej żony czy konkubiny, szanowały żałobę przez trzy lata.
* Rycina z Encyklopedii opublikowanej pod kierunkiem Auguste'a RACINETA przedstawiająca pogrzeb bogatego Chińczyka w starożytnych Chinach.
Inne tematy w dziale Kultura
