Kółko Astronomiczne24. Asteroida przebiła mazurską chałupę

Wśród wielu informacji agencyjnych jakoś umknęła uwadze bywalców salonowych niedawna wiadomość PAP. Przez blisko dwa tygodnie wywoływała ona sensację wśród licznej światowej publiczności zainteresowanej spadaniem na Ziemię obiektów kosmicznych - bo to był pierwszy w tym roku przypadek odnalezienia meteorytu w miejscu jego upadku - a u nas cisza.

Tytułem notki świadomie prowokuję Czytelnika. Wyraz "asteroida" podobnie do kilku innych zwrotów używany jest od kilkunastu lat do straszenia poczciwie myślących ludzi.

W anglojęzycznym świecie nazywają tak planetoidy^*), które bardziej poprawnie powinniśmy nazywać planetkami, co byłoby poprawnym przetłumaczeniem oficjalnej naukowej ich nazwy angielskiej "minor planet".

Planetki wypełniają Układ Słoneczny pozornie w sposób nieuporządkowany. Obrazek pokazuje ich rozmieszczenie w Układzie Słonecznym.

Zdecydowana większość z nich mieści się w płaskim pierścieniu leżącym w tej samej płaszczyźnie (zwanej ekliptyką), w której z niewielkimi odchyleniami krążą wszystkie słoneczne planety. Największy okrąg to orbita Jowisza. Pierścień planetek jest niemal w całości odseparowany jest z zewnątrz od orbity Jowisza a od wewnątrz od orbity Marsa, które to planety "pilnują" aby planetki ze swojego miejsca nie uciekały. Bardzo mała liczba planetek ma orbity zanurzone wgłąb Układu Słonecznego w punkcie najbliższym Słońca (peryhelium) zbliżają się do niego bliżej niż promień orbity Wenus. Zwróćmy uwagę na dwie grupy planetek na orbicie Jowisza odległe od niego na orbicie o 60stopni. Nazywają się one trojańskimi, ale to już inna historia

Straszenie uderzeniami planetek w Ziemię pojawia się falami. Liczne ośrodki zajmują się badaniem ich orbit i zagrożeń kolizji z Ziemią. Mało kto zwraca przy tym uwagę jak doskonale Ziemia jest przed takimi kolizjami chroniona. Pominę teraz ochronę jaką w zadziwiający wielu daje Ziemi jej oddziaływanie grawitacyjne i zajmę się tylko ochroną atmosfery.

Do analizy możliwości kolizji planetek z Ziemią stosuje się amerykańskie oprogramowanie używane do ochrony sztucznych satelitów Ziemi przed zderzeniami z licznie orbitującym złomem będącym częściami dawniej wystrzelonych satelitów i fragmentów ich rakiet nośnych.

Pomimo istnienia licznych programów badania zagrożeń kolizjami dotychczas tylko raz zdarzył się przypadek, że planetka odkryta na jej orbicie zderzyła się z Ziemią.

Pracujący na uniwersytecie Arizona Ryszard Kowalski 5. października 2008 zidentyfikował na swoim komuterze nową planetkę. Natychmiast poinformował o tym w przeznaczonym dla tego celu serwisie. Wkrótce inni badacze dokonali sensacyjnego odkrycia że oznaczona 2008_TC3 około 2 metry średnicy mająca planetka odkryta przez Kowalskiego po 19 godzinach zderzy się z Ziemią. Określono dokładnie miejsce kolizji na pustyni nubijskiej w Sudanie. Czasu na zorganizowanie ekspedycji dla obserwacji upadku nie było. Jeden z holenderskich astronomów poprosił blisko lecące samoloty KLM o obserwacje tego zjawiska. Załoga jednego z samolotów zaobserwowała spadający bolid i jego wybuch, którego wysokość amerykański satelita określił na 37km a siłę wybuchu sejsmografy oceniły na kilka TNT. (Bomba zrzucona na Hiroszimę miała moc wybuchu ok.10 TNT)

Ekspedycja sudańska znalazła części rozbitego meteorytu ^*).

Masę 240 drobno rozsypanych kawałków takich jak na tej fotografii oceniono na ok 4kg.

Mazurski meteoryt

30 kwietnia 2011 we wsi Sołtmany na mazurach o godzinie 6 rano z wielkim świstem i łomotem przebijając dach jednego z domów gospodarstwa agroturystycznego spadł ważący około 1kg meteoryt. Zkawisko to było obszernie komentowane jako pierwszy zarejestrowany w tym roku upadek meteorytu, który został odnaleziony w miejscu upadku.

©http://lunarmeteoritehunters.blogspot.com i Waldi & Woreczko

Odnaleziono meteroryt jeszcze ciepły
©http://lunarmeteoritehunters.blogspot.com i Waldi & Woreczko

©http://lunarmeteoritehunters.blogspot.com i Waldi & Woreczko

 

Warto wiedzieć, że w XX wieku zanotowano jeden przypadek trafienia spadającej "asteroidy" - meteorytu w człowieka.
meteorite-strikes-alabama-woman.

Kobieta raniona meteorytem przeżyła jeszcze wiele lat od zdarzenia.

^*) Nieformalne definicje w relacji do sposobu obserwacji

Te same ciała kosmiczne, w zależności od relacji z ich obserwatorem mogą mieć różne nazwy. Nieformalnie spróbuję je tu zestawić.

Planetoida lub planetka oficjalnie minor planet (błędnie asteroida)

Orbitujące wokół Słońca niewielkie (poniżej 500km) ciało kosmiczne - niekiedy nieodróżnialne od komety

Meteor albo bolid

Niewielkie ciało kosmiczne lecące przez atmosferę Ziemi

Meteoryt

Niewielkie ciało kosmiczne które spadło na Ziemię