Przyszłość Gdańska stoi pod znakiem zapytania, co na to Rząd Rzeczypospolitej Polskiej !

Z encyklopedii .pl

sTATUS POLITYCZNY GDAŃSKA JEST WG PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO I UNII EUROPEJSKIEJ NIE UPORZĄDKOWANY.

https://www.youtube.com/watch?v=ITpIhKGi_6s

National Anthem of the Free City of Danzig - Für Danzig (1920–1939)

♛Emperor Johnathan♛

Opublikowany 24 lut 2015

------------------------**English**----------------------

"Für Danzig/Gdańsku" ("For Danzig"/"For Gdańsk") was the official national anthem of the Free City of Danzig (now Gdańsk, Poland) from 1920-1939. The lyrics were written by Paul Enderling, while the music was by Georg Göhler. After the Nazi invasion of Poland and the concurrent annexation of Danzig by Germany in 1939, Das Lied der Deutschen was adopted as the official anthem, along with the Horst-Wessel-Lied.

German lyrics:

Kennst du die Stadt am Bernsteinstrand,

umgrünt von ew'ger Wälder Band,

wo schlanke Giebel streben

empor zum Sonnenschein!

Ja, sollt' ich fröhlich leben,

in Danzig müßt es sein!

♛Emperor Johnathan♛

Opublikowany 24 lut 2015

------------------------**Język angielski**--------------------- -

"Für Danzig / Gdańsku" był oficjalnym hymnem narodowym Wolnego Miasta Gdańska (obecnie Gdańsk, Polska) z lat 1920-1939. Tekst został napisany przez Paula Enderlinga, a muzyką był Georg Göhler. Po inwazji hitlerowskiej na Polskę i równoczesnej aneksji Gdańska przez Niemcy w 1939 r. Das Lied der Deutschen został przyjęty jako oficjalny hymn wraz z Horst-Wessel-Lied.

Niemieckie teksty:

Kennst du die Stadt am Bernsteinstrand,

umgrünt von ew'ger Wälder Band,

wo schlanke Giebel streben

empor zum Sonnenschein!

Ja, sollt 'ich fröhlich leben,

w Danzig müßt es sein!

Das lied der Deutschen

Tikanmäki Attack

Deutschland, Deutschland über alles,

Über alles in der Welt,

Wenn es stets zu Schutz und Trutze

Brüderlich zusammenhält,

Von der Maas bis an die Memel,

Von der Etsch bis an den Belt -

Deutschland, Deutschland über alles,

Über alles in der Welt!

Deutsche Frauen, deutsche Treue,

Deutscher Wein und deutscher Sang

Sollen in der Welt behalten

Ihren alten schönen Klang,

Uns zu edler Tat begeistern

Unser ganzes Leben lang -

Deutsche Frauen, deutsche Treue,

Deutscher Wein und deutscher Sang!

Einigkeit und…

Hymn Niemiec (tłumaczenie) - Anthem of Germany (DE/PL)

JR videos

Opublikowany 12 cze 2017

"Pieśń Niemców" - Das Lied der Deutschen

Niemiecki / Polski słowa

German / Polish lyrics

---

Das Deutschlandlied (pol. Pieśń Niemiec), nazywany także jako Das Lied der Deutschen (pol. Pieśń Niemców) – pieśń będąca hymnem państwowym Republiki Weimarskiej (1922–1933), III Rzeszy (1933–1945), Niemiec Zachodnich (1952–1990) i obecnych Niemiec (od 3 października 1990).

W Republice Federalnej Niemiec jest taki twór polityczny funkcjonujący nie przerwania od upadku III Rzeszy Niemieckiej i finansowy przez rząd Republiki Federalnej Niemiec. Jak to jest w struktorach Unii Europejskiej, Rady Europy i Parlamentu Europejskiego > Na przyklad legalność wladz w Gdańsku i tytuły wlasności.

Dla mnie niezbicie w wyniku hakatomby II Wojny Światowej Gdańsk integralnie jest terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

KONIEC KROPKA. Komuniści w PRL nie mieli żadnych wątpliwości.

Pomnik Obrońców Wybrzeża Westerplatte z lotu ptaka nagrane z nowej ...

Polska z drona

Pomnik Obrońców Wybrzeża Westerplatte z lotu ptaka nagrane z nowej perspektywy - Polskazdrona.pl

A co się dzieje teraz?!

https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-kontrowersyjna-kartka-z-kalendarza-pomnik-na-westerplatte-i-,nId,2724717

Kontrowersyjna kartka z kalendarza. Pomnik na Westerplatte i... kot

Wtorek, 11 grudnia 2018 (15:58)

Kontrowersyjna kartka z kalendarza na 2019 rok sfinansowanego z Budżetu Obywatelskiego Gdańska. Miasto wstrzymuje kolportaż i wyjaśnia sprawę. Rozważa także wymianę budzącej sporo zastrzeżeń strony z kalendarza.

Tak wygląda w kalendarzu kartka z wrześniem/Gorąca Linia RMF FM

Informację i prośbę o interwencję w sprawie kontrowersyjnego zdjęcia w kalendarzu dostaliśmy na Gorącą Linię RMF FM. Fotografia pojawia się na kartce z wrześniem. To fotomontaż, na którym widać Pomnik Obrońców Wybrzeża stojący na Westerplatte oraz monstrualnych rozmiarów kota ocierającego się o pomnik.

Kalendarz został wydrukowany w nakładzie 4 tysięcy sztuk w ramach promocji akcji poświęconej sterylizacji kotów. Cały projekt, w ramach którego podpisywano umowy z gabinetami weterynarii, finansowany był z Budżetu Obywatelskiego Miasta Gdańska. Kalendarze trafiły już między innymi do klientów jednej z galerii handlowych w Gdańsku.

Zdjęcie "mocno niezręczne?"

Co by nie mówić, to zdjęcie jest mocno niezręczne. Zwłaszcza, że obchodzimy w przyszłym roku 80. rocznicę wybuchu II Wojny Światowej. Jeżeli to zdjęcie pojawia się przy okazji września, to na pewno jest to zdjęcie nie na miejscu. Zdecydowanie negatywnie widzę tego rodzaju połączenie - mówi RMF FM Piotra Grzelak, wiceprezydent Gdańska, który podkreśla jednak, że kalendarz powstał w ramach Budżetu Obywatelskiego.

Taka forma zakłada pewnego rodzaju dobrowolność w realizacji projektów. Tutaj byli wnioskodawcy, była wykonawca - fundacja wybrana w ramach postępowania - i taki kształt został przygotowany - opisuje.

I dodaje, że faktura za kalendarz nie została jeszcze zapłacona. Dlatego poprosiłem urzędników, żeby podjęli rozmowy, co do wymiany, przynajmniej tego elementu kalendarza, jeśli chodzi konkretnie o wrzesień. Czym to się zakończy, trudno teraz powiedzieć, natomiast na pewno nie powinno być naszej zgody na tego rodzaju konotacje przy okazji tak ważnej dla Gdańska rocznicy - tłumaczy Piotr Grzelak.

Dodaje, że urzędnicy będą ustalać, czy fundacja realizująca kalendarz wywiązała się z obowiązku przedstawienia projektu i czy otrzymała akceptację. Taki wymóg był. Ustalamy i na pewno wyciągniemy z tego wnioski na przyszłość - zapowiada Grzelak. Zaznacza też, że miasto wstrzymuje kolportaż kalendarzy, które są w jego zasobach.

/Gorąca Linia RMF FM

O kalendarz zapytaliśmy też mieszkańców. Nie wiem, co to miało symbolizować. Agresję? Beznadziejne wykorzystanie symbolu - mówi 40-letnia kobieta. To nie jest dobra forma przekazania miłości do kotów. Nie oburza mnie to, ale za publiczne pieniądze to trochę nie na miejscu - dodaje inna mieszkanka Gdańska.

Błędne koło. Nie powinno się tego łączyć. O co tu chodzi? O pomnik czy o kota. Ja mam też kota, uwielbiam zwierzęta, ale dla mnie to nieodpowiednie, bulwersujące - tłumaczy mieszkaniec Gdańska. Kontrowersyjne i nietypowe trochę. Nie wiem co autor miał na myśli? - dopytuje młoda kobieta. Skontaktowaliśmy się więc z autorami kalendarza.

"Kolega grafik zaproponował fotomontaż, z kociakiem w takiej pozycji walczącej"

Czytaj więcej na https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-kontrowersyjna-kartka-z-kalendarza-pomnik-na-westerplatte-i-,nId,2724717#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=chrome

https://infogdansk.pl/pomnik-papieski-na-westerplatte/

Zdjęcie: Pomnik papieski na Westerplatte.

Papież Jan Paweł II odwiedził Gdańsk dopiero w trakcie trzeciej pielgrzymki do Ojczyzny. Przez kilka wcześniejszych lat temat wizyty Ojca Świętego w epicentrum społecznych protestów był przez reżimowe władze skutecznie blokowany. W programie papieskiej wizyty nieprzypadkowo ujęto Westerplatte, bo w tym miejscu oczekiwano nauczania papieskiego zgodnego z oficjalną polityką i retoryką władzy ludowej.

W mszy świętej odprawionej 12 czerwca 1987 roku wzięło udział 35 żyjących obrońców Westerplatte oraz kilkanaście tysięcy młodzieży. Kluczowe fragmenty homilii z pewnością nie spodobały się obecnym aparatczykom, bo papież głosem pełnym siły i powagi wypowiedział znamienne słowa:

„Każdy z was, młodzi przyjaciele, znajduje też w życiu jakieś swoje Westerplatte. Jakiś wymiar zadań, które musi podjąć i wypełnić. Jakąś słuszną sprawę, o którą nie można nie walczyć. Jakiś obowiązek, powinność, od której nie można się uchylić. Nie można zdezerterować”.

Nie było wątpliwości, Ojciec Święty podkreślił znaczenie walki o słuszne sprawy, zachęcił też do podejmowania dobrych i potrzebnych wyzwań, czym nawiązał zarówno do obrony Westerplatte, jak również dążeń do demokratyzacji kraju…

Kilka godzin później w przestrzeni dawnego lotniska padły kolejne słowa o kluczowym znaczeniu: “Praca nie może być traktowana – nigdy i nigdzie – jako towar, bo człowiek nie może być dla człowieka towarem”. Przesłania ponadczasowe, o wartości i aktualności których należy stale pamiętać.

Pomnik upamiętniający mszę papieską na Westerplatte powstał w 2015 roku. Zgodnie z konkretnie zarysowanymi wymaganiami konkursowymi wystawiono skromny monument o horyzontalnym kształcie, dobrze komponujący się ze strzelistością Pomnika Obrońców Wybrzeża. Nowy pomnik ustawiono w tym samym miejscu, z którego papież wygłosił pamiętne nauczanie.

Na granitowym monumencie treść tego przesłania, marmurowa stuła papieska i podpis Ojca Świętego.

Pomnik powstał dzięki organizacyjnym i finansowym staraniom Stowarzyszenia “Godność”, zrzeszającego byłych więźniów politycznych z okresu PRL-u, zatem osoby doświadczone ciężarem reżimowego ustroju, znające też znaczenie wolności i sprawiedliwości.

Monument odsłonięto 13 czerwca 2015 roku, niemal dokładnie w rocznicę mszy papieskiej. Od tej pory w przestrzeni Westerplatte znajdują się dwa pomnikowe nawiązania do polskiego sprzeciwu wobec totalitarnych ideologii.

...

A co w Republice Federalnej Niemiec

cele Rady Wolnego Miasta Gdańska finansowanej z budżetu państwa Niemiec

Te cele R.DA mają zachęcić członków Wolnego Miasta Gdańska i ich potomków w dziedzinach gospodarczych i społecznych w celu zwiększenia ich bogactwa i utrzymanie ich odrębną tożsamość jako obywatel Gdańska narodu pionowo.

Gdańsk jest heterogenicznym narodem nie tylko od 1919/20, ale od 1454 roku, czyli od średniowiecza. Od 1945 r. 99% ludności zamieszkującej na terenie Wolnego Miasta Gdańska nie ma nic wspólnego etnicznie i językowo z naszym pierwotnym gdańskim narodem. Wcześniej Prusy wymuszały restrykcje suwerenności w latach 1793-1807 i 1815-1919, ale nie eliminowały świadomości narodowej. Z drugiej strony, Danzyńczycy nie byli pozbawieni statusu państwowego od 1939/45 do dziś, ale zostali zmuszeni do zorganizowania się poza swoim terytorium ojczystym. Jednak "mały" stan Gdańska miał do tej pory - o czym często się zapomina - prawie obszar dzisiejszego Luksemburga, więcej mieszkańców niż dzisiejsza Republika EOG - Islandia, własna waluta (y) ,Konstytucja (-y) , rząd (-y) i obywatelstwo obywateli ( własne paszporty, ↵ en ). Chociaż żadne poważne państwo nie kwestionuje narodowych roszczeń gdańskich do istnienia, polityka światowa od 1939/45 ledwo sygnalizowała brak odpowiedniego i wiążącego uregulowania państwa wygnania z Gdańska, które unosi się od 1939/45 roku.

Ponieważ wspomniana wyżej międzynarodowa - i regularnie domagana przez R.DA - pomoc jest niedostępna do tej pory, własna oferta R.DA's i oferta wsparcia ma na celu utrzymanie integralności wolnomiejskiej społeczności Gdańska jako niezależnego, samostanowionego organu krajowego - wewnątrz, a także zgodnie z, społecznościami, gospodarkami i systemami prawnymi państw, na których terytoriach są krewni. Ta oferta obejmuje wszystkie zadania publiczne:

I. Zdrowie,

II. Badania / edukacja,

III. Gospodarka / praca,

IV. Opieka społeczna,

V. Zapobieganie przestępczości.

Powodem wypełniania tych zadań poprzez nielokalną networking jest to, że gdańscy krewni mają rsp. Przodkowie zostali zmuszeni do opuszczenia sąsiedniej ojczyzny w wyniku II wojny światowej, a mianowicie aneksji terytorium Wolnego Miasta Gdańska przez ówczesny reżim narodowo-socjalistyczny w Niemczech z pogwałceniem prawa międzynarodowego. Nowym domem były głównie inne kulturowo powiązane kraje niemieckojęzyczne, takie jak Niemcy, Luksemburg, Austria czy Szwajcaria. Relacja kulturowa przynosi ogromne korzyści pod względem integracji, ale także ryzyko asymilacji, czyli całkowitego wchłonięcia w nowym społeczeństwie, porzucenia pierwotnej tożsamości.

Porzucenie świadomości społecznej przeciwdziała trwałości różnorodności kulturowej i życie zgodnie z boku przez ludy ubocznych. Zmuszanie go może prowadzić do niepokojących konsekwencji i międzykulturowych napięć w społeczeństwach narodowych; Jest to szczególnie widoczne w Europie od lat dziewięćdziesiątych. Leitpolitik z R.DA zmierza zasadniczo do ustalenia, aby utworzyć wszystkie vorteilhaftesten warunki ekonomiczne, społeczne i kulturowe samodzielnym określaniu i samorządną życia społecznego dla Wolnego Miasta obywateli gdańskich w krajach ich zamieszkania - w szczególności w Europejskim Obszarze Gospodarczym, obu Ameryk i Australii - maksymalna możliwa są.

Od społeczności światowej Narodów w 1919 roku oficjalnie przywrócona i gwarantowanych, temat Wolnego Miasta Gdańska jest ignorowany od Hitlera i Stalina aneksji 1939/45 opublikowany dzisiaj przez polityce międzynarodowej, niestety; Organizacja państwowa i wspólnotowa wydaje się być sama i musi być samorządna. Danzigern to pojednanie z obecnymi mieszkańcami Gdańska. To pojednanie jest bardziej realistyczne, tym bardziej uczciwy i samokrytyczny jest o sobie i własnej historii ludowej, gotowej do stawienia się. Kamień na drodze tego „idealnego” pojednanie wydaje się być też rodzajem „Lęk pierwotny” dziś żyjącego w Gdańsku terytorium człowiek, a nawet jeszcze groźnym „Właściwości Revision” - poczucie niepewności. Strach ten jest nieuzasadniony, ponieważ aneksja Gdańska w 1939 r. I wynikające z tego straszne konsekwencje, nowi właściciele nie ponoszą odpowiedzialności w powszechnej opinii. Co więcej, ich prawo spadkowe w miastach i hrabstwach Gdańska jest chronione przez prawa człowieka po tylu dziesięcioleciach i pokoleniach, i jest szanowane.

Jak każdy naród, w tym społeczności Gdańska ma naturalny instynkt samozachowawczy będzie oddzielał jako kulturalnego, gospodarczego i politycznego podmiotu państwowego. Nie ma już wielu członków rodziny, którzy doświadczyli Wolnego Miasta Gdańska przed 1939 rokiem jako dorośli; ale na tyle z nich światłoczułe w odpowiednim czasie ich potomkowie - w obecnie ostoją Gdańsk wolnej społeczności miejskiej - na zachowanie 1919/20 Gdańska ponownie sekurytyzowanych autonomii i własnej narodowości. Pozytywne nastawienie związane z ojczyzną jest uważane za naturalne przez wszystkie narody świata, z wyjątkiem Niemców i Austriaków. W Niemczech i Austrii pozytywne konotacje z koncepcjami domu zostały ogólnie zdyskredytowane społecznie poprzez działania edukacyjne.

https://ratderdanziger.info/

Rat der Danziger · Danzig Council · +49 30 1208 8320

https://ratderdanziger.info/ziele/

Ziele

Die Ziele des R.DA sind es, die Angehörigen der Freien Stadt Danzig und ihre Nachkommen auf wirtschaftlichem und sozialem Gebiet zu fördern, um ihren Wohlstand zu mehren und ihre eigenständige Identität als Bürger Danziger Nation aufrecht zu erhalten.

Eine heterogene Nation sind Danziger nicht erst von 1919/20, sondern von 1454 an, also seit dem Mittelalter. Seit 1945 haben 99% der das freistädtische Danziger Staatsgebiet bewohnenden Bevölkerung ethnisch und sprachlich mit unserer ursprünglichen Danziger Nation nichts zu tun. Zuvor erzwang Preussen 1793-1807 und 1815-1919 Souveränitätseinschränkungen, hat das Nationalbewusstsein aber nicht beseitigt. Hingegen wurde den Danzigern von 1939/45 an bis heute nicht der Staats-Status aberkannt, aber man zwang sie, sich fortan ausserhalb ihres Heimatgebiets zu organisieren. Doch hatte der “kleine” Danziger Staat bis dahin – was oft vergessen wird – fast die Fläche (↵ en) der heutigen EU-Republik Luxemburg, mehr Bevölkerung als die heutige EWR-Republik Island, eigene Währung (↵ en), Verfassung (↵ en), Regierung (↵ en) und separate Staatsangehörigkeit der Bürger (eigene Pässe, ↵ en). Zwar stellt kein seriöser Staat den Danziger nationalen Existenzanspruch in Abrede, zugleich signalisiert die Weltpolitik seit 1939/45 aber auch kaum, den seit 1939/45 schwebenden Danziger Exilstatus adäquat und verbindlich regeln zu wollen.

Weil die o. g. internationale – und regelmässig vom R.DA eingeforderte – Unterstützung bislang ausbleibt, zielt das eigene Dienste- und Förderungsangebot des R.DA darauf ab, die Integrität der freistädtischen Danziger Gemeinschaft als eigenständiger, selbstbestimmender nationaler Körperschaft zu pflegen – innerhalb von, sowie im Einklang mit, Gemeinschaften, Volkswirtschaften und Rechtsordnungen von Staaten, auf deren Gebieten die Angehörigen ansässig sind. Dieses Angebot ersteckt sich auf sämtliche öffentlichen Aufgaben:

I. Gesundheit,

II. Forschung/Bildung,

III. Wirtschaft/Arbeit,

IV. Wohlfahrt,

V. Kriminalprävention.

Der Grund dafür, diese Aufgaben durch ortsunabhängiges Netzwerken zu erfüllen, liegt darin, dass Danziger Angehörige rsp. Vorfahren in Folge des II. Weltkrieges, namentlich der völkerrechtswidrigen Annexion des Gebietes der Freien Stadt Danzig durch das damals nationalsozialistische Regime in Deutschland, gezwungen wurden, das zusammenhängende Heimatgebiet zu verlassen. Zur neuen Heimat wurden überwiegend andere kulturell verwandte, deutschsprachige Länder, wie Deutschland, Luxemburg, Österreich oder die Schweiz. Eine kulturelle Verwandschaft bringt grosse Vorteile bei der Integration mit sich, jedoch auch das Risiko der Assimilation, das heisst des vollständigen Aufgehens in der neuen Gesellschaft unter Aufgabe der ursprünglichen Identität.

Das Aufgeben des gesellschaftlichen Bewusstseins wirkt der Nachhaltigkeit der kulturellen Vielfalt unter mit- und nebeneinander lebenden Völkern entgegen. Dessen Forcieren kann zu besorgniserregenden Konsequenzen und interkulturellen Spannungen in den nationalen Gesellschaften führen; dies ist in Europa besonders seit den 1990er Jahren deutlich zu spüren. Die Leitpolitik des R.DA geht also dahin, für die freistädtischen Danziger Angehörigen die aller vorteilhaftesten wirtschaftlichen, sozialen und kulturellen Rahmenbedingungen eines selbstbestimmenden und selbstverwaltenden Gemeinschaftslebens zu schaffen, die in ihren Wohnsitzstaaten – vor allem im Europäischen Wirtschaftsraum, Amerika und Australien – maximal nur möglich sind.

Von der Weltvölkergemeinschaft 1919 offiziell wiedererrichtet und garantiert, wird das Thema der Freien Stadt Danzig seit Hitlers und Stalins Annexionen 1939/45 heute von der internationalen Politik bedauerlicherweise ignoriert; die Staats- und Gemeinschaftsorganisation scheint auf sich allein gestellt zu sein und muss sich ortsungebunden selbstverwalten. Den Danzigern liegt es an der Aussöhnung mit den heutigen Bewohnern Danzigs. Diese Aussöhnung wird je realistischer, je ehrlicher und selbstkritischer man sich selbst und der eigenen Volksgeschichte gegenüber, bereit ist, zu werden. Ein Stein im Wege dieser “vollkommenen” Aussöhnung scheint auch einer Art “Urangst” der heutige im Danziger Gebiet lebenden Menschen zu liegen, und zwar immer noch von einer befürchteten “Liegenschaften Revision” – ein Gefühl der Unsicherheit. Diese Angst ist unbegründet, denn für die Annexion Danzigs 1939 und für die daraus resultierenden entsetzlichen Folgen, sind die neuen Besitzer nach herrschender Meinung nicht verantwortlich zu machen. Ausserdem ist derer Heimatrecht in den Danziger Städten und Landkreisen nach sovielen Jahrzehnten und Generationen mittlerweile menschenrechtlich geschützt, und wird respektiert.

Wie jede Nation, so hat auch die Danziger Gemeinschaft den natürlichen Selbsterhaltungswillen als kulturell, ökonomisch und politisch eigenständige Staatskörperschaft. Es gibt nicht mehr viele Familienangehörige, die die Freie Stadt Danzig von vor 1939 als Erwachsene erlebten; aber genug von ihnen sensibilisierten zur rechten Zeit ihre Nachkommen – die nunmehr tragende Säule der Danziger freistädtischen Gemeinschaft – auf die Bewahrung der 1919/20 den Danzigern wieder verbrieften Eigenständigkeit und eigener Staatsangehörigkeit. Eine positiv heimatbezogene Grundeinstellung wird bei allen Völkern der Welt, ausser Deutschen und Österreichern, als natürlich angesehen. In Deutschland und Österreich sind positive Konnotationen der Heimatbegriffe in der Regel durch Erziehungsmassnahmen gesellschaftlich in Verruf gebracht worden.

ZIELE

PHILOSOPHIE

FRAGEN & ANTWORTEN

R.DA & V.DA (Vertretung)

Ordnungen

R.DA Geschichte

TERMINE

Suche nach:

19. März 2018

R.DA/V.DA gratulieren Russland zur über 66%. Wahlbeteiligung, u.Präsident Putin zum über 76%. Wahlsieg der Wiederwahl

Die die Freie Stadt Danzig seit dem 10.5.1947 repräsentierenden Rat der Danziger (R.DA) sowie sein Exekutivorgan, die Vertretung der Freien Stadt Danzig (V.DA) gratulieren dem Volke und der Demokratie der Russländischen Föderation zur hohen –…

11. Februar 2018

“Verantwortung”-Beteuerungen deutscher Bundeskanzler

Die Volksrepublik Polen erklärte am 23.8.1953 den polnischen Verzicht auf Kriegsreparationen gegenüber Deutschland (“Erklärung der Regierung der Volksrepublik Polen in bezug auf die Beschlüsse der Regierung der UdSSR betreffend Deutschland” in: Zbiór Dokumentów 1953 Nr….

10. Februar 2018

BK Merkel drückt Verantwortung der Deutschen für Geschehnisse aus der NS-Zeit aus

Die Bundeskanzlerin der Bundesrepublik Deutschland, Frau Angela Merkel, drückt in ihrem Videopodcast #03/2018 vom 10.2.2018 (2. Minute, 11 Sekunde – 2. Minute, 27. Sekunde) gegenüber dem Student an der HAWK Göttingen, Jonas Wittemeier, die Verantwortung…

4. Februar 2018

R.DA & V.DA verurteilen den terr. Anschlag von Macerata IT

R.DA & V.DA verurteilen den terroristischen Anschlag von Macerata IT

27. Januar 2018

Weltterror: Kabul (Afganistan), 95 Tote, 151 Verletzte

R.DA+V.DA verurteilen den Anschlag v.27.1.2018 mit sprengstoffbeladenem Krankenwagenund auf Altes Innenministerium in Kabul AF, mit 95 Todesopfern und 151 Verletzten, und trauern mit den Opfern u.Hinterbliebenen. Mehr dazu: n-tv.de

WOLA OPATRZNOŚCI BOŻEJ ?!

Niemiecki plakat propagandowy z 1939, po zajęciu Gdańska: Gdańsk jest niemiecki. Promienie słoneczne oświetlające bazylikę Mariacką mają sugerować wolę opatrzności

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wolne_Miasto_Gda%C5%84sk

https://pl.wikipedia.org/wiki/Hymn_Wolnego_Miasta_Gda%C5%84ska

Paul Enderling Fur Danzig

Wolne Miasto Gdańsk (niem. Freie Stadt Danzig) – istniejące w okresie międzywojennym autonomiczne miasto-państwo, pod ochroną Ligi Narodów. Jego utworzenie było wynikiem przegranej Cesarstwa Niemieckiego w I wojnie światowej. Powstanie Wolnego Miasta Gdańska było kompromisem, który nie zadowolił ani Polaków, ani Niemców[1].

Für Danzig ✠ [Anthem of Danzig][instrumental]

Dr. Ludwig

Opublikowany 14 lip 2018

"Für Danzig" ("For Danzig") was the official national anthem of the Free City of Danzig (now Gdańsk, Poland) from 1920-1939.† The lyrics were written by Paul Enderling, while the music was by Georg Göhler.

Version with lyrics: https://www.youtube.com/watch?v=vNXGo...

✠ ‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒ ✠

You can find all title pictures on my Deviantart account:

https://www.deviantart.com/arminius18...

And if you want to support my work, you can do that via patreon:

https://www.patreon.com/arminius1871

♬ ‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒‒ ♬

Kategoria

Edukacja

Wappen Freie Stadt Danzig

Spis treści

1 Utworzenie i podstawa prawna istnienia

2 Terytorium

3 Ludność

4 System prawny i stosunki zewnętrzne

5 Gospodarka

6 Kultura i rozrywka

7 Sport

8 II wojna światowa

9 Sytuacja polityczna i prawna po 1945

10 Zobacz też

11 Uwagi

12 Przypisy

13 Linki zewnętrzne

Utworzenie i podstawa prawna istnienia

Niemcy uświadomili sobie, że odradzająca się państwowość polska zamierza sięgnąć po tereny, które Niemcy już od dawna traktowali jako integralną część swojego państwa. W Niemczech i Gdańsku zdawano sobie sprawę, że polskie zamiary są oparte na coraz pewniejszych podstawach, przede wszystkim w wyniku poparcia Francji i przychylności prezydenta Stanów Zjednoczonych. Po przegranej wojnie Niemcy nie mogli suwerennie decydować o swoim kraju, w tym o jego kształcie terytorialnym. Wiosną 1919 nadchodziły z Paryża wiadomości o planach przekazania Polakom większości Pomorza Gdańskiego, na co niemiecka ludność reagowała manifestacjami, które gromadziły w centrum Gdańska dziesiątki tysięcy osób. Manifestacje te, jak też dominacja ludności niemieckiej w Gdańsku oraz w powiatach bezpośrednio z nim graniczących przyniosły skutek w postaci decyzji wielkich mocarstw o powołaniu Wolnego Miasta Gdańska[1].

10 stycznia 1920, po uprawomocnieniu się postanowień traktatu wersalskiego (kończącego I wojnę światową), Gdańsk został odłączony od Rzeszy Niemieckiej, ale formalnie nie istniało jeszcze Wolne Miasto Gdańsk[2].

Oryginalny słup graniczny (obecnie na dziedzińcu Muzeum Gdańska)

Gdańsk miał zostać zdemilitaryzowany[a], co oznaczało koniec pruskiego garnizonu gdańskiego. Aby zabezpieczyć Gdańsk, Ententa postanowiła na okres przejściowy obsadzić miasto własnymi oddziałami wojskowymi. Pierwsi Anglicy przybyli 28 stycznia 1920; 30 stycznia przyjechał generał Richard Haking, wyznaczony na głównodowodzącego okupacyjnych sił alianckich. Następnie pojawiła się reszta sił, w tym Francuzi i okręt amerykański. 9 lutego wojska niemieckie ostatecznie opuściły miasto. Zadaniem wojsk alianckich było zapewnienie bezpieczeństwa i porządku. Sytuacja w mieście była napięta, ponieważ większość mieszkańców nie mogła pogodzić się z utworzeniem Wolnego Miasta Gdańska. Znacznie wzrosło bezrobocie i ceny żywności. Wybuchały strajki, dochodziło do plądrowania sklepów i prowokacji[3]. Symbolem rozstania gdańskich Niemców z „wielką ojczyzną” był wymarsz ostatnich oddziałów niemieckiego garnizonu gdańskiego[1].

Najwyższą władzę na terenie Wolnego Miasta Gdańska w organizacji sprawował dyplomata brytyjski, Reginald Tower, noszący tytuły pełnomocnika Głównych Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych (Ententy) oraz tymczasowego Wysokiego Komisarza Ligi Narodów. W marcu rozpoczęła działalność powołana przez Towera Rada Stanu, w maju wybrano Zgromadzenie Konstytucyjne – pierwszy demokratyczny parlament[2].

Stosunek gdańszczan do odradzającej się Polski był z reguły niechętny, głównie z powodu słabej sytuacji gospodarczej i oderwania Gdańska od Niemiec[2].

Wolne Miasto Gdańsk zostało utworzone 15 listopada 1920, jako wykonanie postanowień art. 100–108 traktatu wersalskiego[4]. Art. 100 traktatu określił granice Wolnego Miasta Gdańska, art. 105 ustanowił obywatelstwo Wolnego Miasta Gdańska dla osób tam zamieszkałych.

Terytorium

W skład Wolnego Miasta wszedł powiat grodzki Gdańsk oraz większe części ówczesnych powiatów: Danziger Höhe i Danziger Niederung, jak również niewielkie fragmenty powiatów wejherowskiego (Sopot, który stał się po 1920 samodzielnym powiatem miejskim), tczewskiego, elbląskiego, malborskiego, kościerskiego i kartuskiego.

Po 1920 Wolne Miasto dzieliło się na następujące jednostki administracyjne:

powiaty miejskie (Stadtkreise):

Gdańsk

Sopot

powiaty ziemskie (Landkreise):

Danziger Höhe (Gdańskie Wyżyny)

Danziger Niederung (Gdańskie Niziny)

Großes Werder (Wielkie Żuławy), z siedzibą w Nowym Dworze Gdańskim.

24 grudnia 1920 nastąpiła niewielka korekta granic Wolnego Miasta, polegająca na ponownym włączeniu do Niemiec (do powiatu elbląskiego) miejscowości Kępiny Wielkie i majątku Wężowiec (dotychczas w gminie Przebrno).

Wolne Miasto w tych granicach miało powierzchnię 1893 km² (wyłączając wody portowe).

Osobne artykuły: Granica polsko-gdańska i Granica gdańsko-niemiecka.

Podział administracyjny WMG

Ludność

Wolne Miasto Gdańsk zamieszkiwało:

w 1920 – 350 tys. mieszkańców[5]

w 1934 – 408 tys. mieszkańców

w 1939 – 388 tys. mieszkańców[5].

Ilościowo przeważała ludność niemiecka, Polacy stanowili według różnych danych od 3 do 15% obywateli.

Według niemieckiego spisu narodowego z 1910, na terenach przyszłego Wolnego Miasta stosunki ludnościowe układały się następująco: 10,9 tys. mieszkańców podało język polski lub kaszubski jako ojczysty, co stanowiło 3,4% ogółu. Najwięcej Polaków zamieszkiwało powiat Danziger Höhe (Gdańskie Wyżyny) (4,4 tys. – 7,6%), miasto Sopot (1,4 tys. – 9,5%), Wielkie Żuławy (1,2 tys. – 2,8%) oraz Gdańsk (3,6 tys. – 2,1%). Najmniej ludności polskojęzycznej zamieszkiwało zachodnie części ówczesnych powiatów malborskiego i elbląskiego (275 osób – 0,9%).

Według szacunków Andrzeja Drzycimskiego Polacy stanowili w 1923 w samym Gdańsku 15% ludności, w Sopocie 29,5%, w powiecie Danziger Höhe (gdańskie Wyżyny) – 30%, zaś w powiatach Gdańskie Niziny i Wielkie Żuławy nie więcej niż 5%[6]. Natomiast spis powszechny z tego samego roku wykazał 2,35% ludności polskojęzycznej w samym Gdańsku i 3,72% w całym Wolnym Mieście (włączając osoby dwujęzyczne oraz mówiące po kaszubsku i mazursku)[7].

Siedziba Wysokiego Przedstawiciela Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku, obecnie Nowy Ratusz

Najwięcej Polaków zamieszkiwało tereny przyległego do granic RP powiatu Gdańskie Wyżyny, w szczególności ówczesne gminy Trąbki Wielkie, Ełganowo (wg różnych szacunków liczące od 300 do 1000 Polaków), Postołowo, Czerniewo (ok. 200-300 Polaków) i Kleszczewo (między 100 a 200 Polaków). W wyborach samorządowych z grudnia 1919 w tych okręgach na polskie listy padło około 70% ważnych głosów.

Na prawym brzegu Wisły Polacy stanowili znikomą mniejszość – dominowali jedynie w gminie Piekło (ok. 200-300 Polaków). Ponadto byli oni obecni w Dąbrowie (ok. 100-200 osób) i Gnojewie (ok. 50-100 osób).

Spis wyznaniowy z 31 sierpnia 1924 wykazał na terenie Wolnego Miasta ponad 130 tys. katolików przy 260 tys. protestantów. Ludność wyznania mojżeszowego stanowiła od 8 do 11 tysięcy mieszkańców.

Większe skupisko Polaków żyło w tzw. Polenhofie we Wrzeszczu. 21 kwietnia 1921 powstała centralna organizacja Polonii w WMG – Gmina Polska w Wolnym Mieście Gdańsku, a w 1933 powstała konkurencyjna organizacja Związek Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku. 23 maja 1937 obie organizacje zostały formalnie połączone w nową organizację Gmina Polska Związek Polaków. W latach 1931 i 1932 na skraju Śródmieścia został zbudowany dla Polaków katolików kościół Chrystusa Króla; poświęcenie kościoła odbyło się 30 października 1932.

Funkcję centrum życia polonijnego w WMG pełniła Dyrekcja Kolei w Gdańsku. Jej gmach był siedzibą organizacji społecznych, jak: Gmina Polska Związek Polaków w WMG, Związek Pracowników Kupieckich, Towarzystwo Ludowe „Gwiazda”, Towarzystwo Śpiewu „Moniuszko”, Koło Miłośników Sceny, Związek Byłych Powstańców i Wojaków, KS Gedania. W budynku mieściły się również związki zawodowe: Związek Polskich Kolejowców, Związek Urzędników Kolejowych, Związek Umysłowych Pracowników Kolejowych oraz Towarzystwo Pomocy Naukowej, biura Zrzeszenia Pracy, ochronka sióstr dominikanek, Centrala Turystyczno-Krajoznawcza, Naczelny Inspektorat Ceł, Konserwatorium Muzyczne Macierzy Szkolnej (szkoła średnia prowadzona przez Kazimierza Wiłkomirskiego), polska 6-letnia szkoła średnia (od 1934), polskie firmy[8].

Osobna strona: Kategoria:Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku.

System prawny i stosunki zewnętrzne

Skrzynka pocztowa Poczty Polskiej w WMG

Osobny artykuł: Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska.

Wolne Miasto Gdańsk miało własną konstytucję (zatwierdzaną przez Ligę Narodów), hymn, parlament (Volkstag) oraz Senat, stanowiący władzę wykonawczą. Kompetencje władz gdańskich były jednakże w wielu dziedzinach ograniczone na rzecz Ligi Narodów (której reprezentantem na terenie WMG był Wysoki Komisarz) i Polski, którą reprezentował Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej (Wolne Miasto Gdańsk – zgodnie z postanowieniami konwencji polsko-gdańskiej – używało tytulatury „polski przedstawiciel dyplomatyczny”). Językiem urzędowym był język niemiecki, lecz dokumenty wysyłane do Polaków i Kaszubów zamieszkujących WMG miały dołączane tłumaczenie na język polski.

9 listopada 1920, w wykonaniu postanowień art. 104 traktatu wersalskiego, została podpisana konwencja polsko-gdańska, zwana potocznie od miejsca podpisania „konwencją paryską”[9]. Zgodnie z postanowieniami konwencji, Polska odpowiadała za prowadzenie spraw zagranicznych i ochronę interesów obywateli Wolnego Miasta Gdańska za granicą, zawieranie umów międzynarodowych w imieniu Wolnego Miasta, zgodę na zaciąganie zagranicznych zobowiązań kredytowych przez Wolne Miasto oraz rejestr statków pływających pod gdańską banderą. Terytorium Wolnego Miasta należało do obszaru celnego Rzeczypospolitej Polskiej, a kontrola celna była prowadzona przez polskich funkcjonariuszy celnych, zarówno na granicy Wolnego Miasta z Republiką Weimarską, jak i na granicy morskiej. Polska miała zapewnione prawo do bezpośredniego eksportu i importu towarów przez port morski w Gdańsku, posiadania własnej służby pocztowej, telefonicznej i telegraficznej, była właścicielem kolei na obszarze Wolnego Miasta (z wyjątkiem linii tramwajowych). Ustanowiono wspólną polsko-gdańską Radę Portu i Dróg Wodnych Gdańska (z parytetem obu stron – do pięciu przedstawicieli dla każdej z nich i prezydenta mianowanego wspólnie przez Rząd RP i władze Wolnego Miasta Gdańska) z uprawnieniami zarządu portem, urządzeń służących portowi i swobodzie żeglugi na Wiśle. Zawarcie konwencji było warunkiem proklamowania Wolnego Miasta Gdańska (co nastąpiło 15 listopada 1920) i wejścia w życie konstytucji Wolnego Miasta (17 listopada 1920) – z uwagi na zakres uprawnień Polski określony konwencją.

Siedziba Volkstagu

Zobacz w Wikiźródłach tekst

Konwencji pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Wolnym Miastem Gdańskiem z 9.11.1920

Szczegółowe uprawnienia Polski były sabotowane przez władze Wolnego Miasta Gdańska, które m.in. sprzeciwiały się osiedlaniu Polaków na jego terenie, jednocześnie nie czyniąc w tym względzie przeszkód Niemcom, utrudniały zakładanie polskich firm, przedsiębiorstw i spółek handlowych, przywóz towarów polskich, zatrudnianie obywateli polskich i nabywanie nieruchomości.

Wolne Miasto Gdańsk wydawało własne paszporty. Opieką polskich placówek dyplomatycznych mogli być objęci jedynie ci obywatele Gdańska, którzy mieli w paszporcie wizę Komisarza Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku[10]. Na podstawie porozumienia z 24 maja 1924 polskie placówki dyplomatyczne mogły wydawać gdańskie paszporty obywatelom Wolnego Miasta Gdańska; w tym celu Wolne Miasto Gdańsk przekazywało Polsce niewypełnione ponumerowane paszporty. Przed zawarciem wspomnianego porozumienia, kwestia paszportów była przedmiotem sporu związanego z tym, że Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych nakazało polskim placówkom dyplomatycznym, aby wydawały obywatelom Wolnego Miasta Gdańska paszporty polskie[10]. Wolne Miasto Gdańsk miało prawo mianować swoich reprezentantów będących częścią personelu polskich konsulatów w miejscach istotnych z punktu widzenia interesów ekonomicznych; na mocy tego prawa Wolne Miasto Gdańsk miało swojego urzędnika konsularnego przy polskim konsulacie w Hamburgu[10]. Na podstawie decyzji Wysokiego Komisarza Ligi Narodów z 13 sierpnia 1921 Wolne Miasto Gdańsk nie wymagało wiz od obcokrajowców[11].

Kamień graniczny w pobliżu dawnego przejścia granicznego Pröbbernau. Znajduje się (2014) w oryginalnym miejscu, na granicy między WMG (FD – Freie Stadt Danzig) a Prusami Wschodnimi (widoczna jest przeróbka: P – Preußen na D – Deutschland). Granica istniała tu od 24.12.1920 do 1.9.1939. W poprzek Mierzei Wiślanej wyznaczało ją 17 kamieni

W 1924 Polska otrzymała zgodę Ligi Narodów na założenie wojskowej składnicy tranzytowej i utrzymywanie załogi wojskowej, do ochrony składnicy na półwyspie Westerplatte. W latach 1920–1930 w Gdańsku działała silna placówka polskiego wywiadu wojskowego, mająca status ekspozytury Oddziału II Sztabu Generalnego (Głównego)[12]. Początkowo była to Ekspozytura nr 2, a później nr 7 – bardziej znana jako „BIG”. W 1930 po połączeniu z poznańską ekspozyturą została przeniesiona do Bydgoszczy, a w Gdańsku funkcjonowała jej komórka terenowa: Posterunek Oficerski nr 4[13].

W 1930 Senat WMG, powołując się na korzystne dla siebie orzecznictwo Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej (w Hadze), odmówił Polsce prawa do stacjonowania jej okrętów wojennych w porcie gdańskim. W 1932 postanowienie Senatu stało się powodem kryzysu gdańskiego, gdy polski okręt ORP Wicher na polecenie Józefa Piłsudskiego wymusił prawo do obecności Marynarki Wojennej RP w tym porcie morskim, grożąc otwarciem ognia na budynki urzędów gdańskich w przypadku uniemożliwienia mu powitania eskadry niszczycieli Royal Navy, składającej wizytę w Gdańsku („obrazy bandery Rzeczypospolitej”). Do użycia siły nie doszło – Brytyjczycy zostali powitani przez Polaków bez oporu ze strony WMG. W konsekwencji Senat odnowił układ z Polską w sprawie pobytu okrętów Marynarki Wojennej RP w porcie gdańskim.

Narodowi socjaliści w Wolnym Mieście rozprawili się stopniowo z niemiecką opozycją, doprowadzając do likwidacji lub samorozwiązania wszystkie partie polityczne. Ostatnia z nich przestała istnieć w październiku 1937[1]. W 1937 w mieście odbył się proces działaczy trockistowskich skupionych w Związku Spartakusa.

Osobny artykuł: Policja Wolnego Miasta Gdańska.

20 guldenów gdańskich – ostatni banknot WMG wprowadzony do obiegu przed II wojną światową. Na banknocie elewacja Dworu Artusa w Gdańsku

Gospodarka

Osobne artykuły: Znaczki pocztowe Wolnego Miasta Gdańska i Lotnisko Gdańsk-Wrzeszcz.

10 fenigów gdańskich z 1932 (awers i rewers)

Wolne Miasto Gdańsk, znajdując się w obrębie granicy celnej II Rzeczypospolitej, pozostawało jednocześnie – zgodnie z konwencją polsko-gdańską – poza zasięgiem terytorialnym polskich służb podatkowych. Dla rezydentów Wolnego Miasta Gdańska tworzyło to de facto strefę wolnocłową, ze wszystkimi konsekwencjami tego faktu.

1 grudnia 1920 powstała Freistadt-Eisenbahn-Direktion (Dyrekcja Kolei Wolnego Miasta). Międzysojusznicza Komisja Podziału Mienia przyznała Polsce budynek Dyrekcji Kolei i przekazała Polsce zarządzanie kolejami na obszarze WMG. Polacy utworzyli Dyrekcję Kolei Państwowych w Gdańsku, w latach 1921-1929 zwaną też Pommerellische Eisenbahndirektion in Danzig (Pomorska Dyrekcja Kolei w Gdańsku), później w latach 1929-1933 noszącą nazwę Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych Gdańsk. 1 września 1933 władze polskie przeniosły dyrekcję do Torunia, a niektóre wydziały do Bydgoszczy (Dyrekcja Kolei w Bydgoszczy), w wyniku konfliktów z władzami WMG, które protestowały przeciwko kierowaniu przez dyrekcję siecią kolejową nie tylko w Gdańsku, ale i na polskim obszarze województwa pomorskiego. W Gdańsku pozostała wydzielona komórka organizacyjna Biuro Gdańskiego PKP, podległa bezpośrednio władzom polskim[8].

W listopadzie 1922 została uruchomiona na pierwszym piętrze koszar schronowych na Górze Gradowej państwowa radiostacja nadbrzeżna Küstenfunkstelle. Radiostacja przesyłała w rejon południowego Bałtyku komunikaty gdańskiego Państwowego Obserwatorium (Staatliches Observatorium), które informowało o ruchu morskim, pogodzie i zagrożeniach[14].

W połowie 1933 na terenie całego WMG były 192 stacje benzynowe[15].

Po aneksji Wolnego Miasta przez III Rzeszę, proklamowanej 1 września 1939 w czasie agresji Niemiec na Polskę, Albert Forster w trybie dekretu zlikwidował Bank Gdański. Władze Rzeszy wprowadziły walutę markową. Ostateczny termin wymiany banknotów i monet guldenowych, według kursu 1 gulden gdański = 0,70 reichsmarki, wyznaczono do 15 października 1939. Do 31 sierpnia 1939 obowiązywał parytet: 1 złoty (któremu gulden był równoważny) = 0,52 reichsmarki przy pełnej zewnętrznej wymienialności walutowej (w przeciwieństwie do reichsmarki).

Kultura i rozrywka

Junkers F 13 przedsiębiorstwa pocztowego Danziger Luftpost, 1921

15 września 1926 rozpoczęła swoją działalność gdańska rozgłośnia radiowa. Studio nadawcze mieściło się w budynku dyrekcji poczty przy Targu Maślanym[16].

W 1939 w Gdańsku było ponad 20 kin[17].

Sport

W pierwszej połowie lat 20. XX wieku nastąpiła eksplozja futbolu w Gdańsku. W ciągu zaledwie kilku lat rozpoczęło w Gdańsku działalność kilkanaście nowych klubów sportowych z sekcjami piłkarskimi lub samodzielnych drużyn futbolowych. Powstały także pierwsze zespoły w Sopocie, w tym TSV Zoppot. Własnych piłkarzy posiadali gdańscy policjanci (od 1920 SV Schutzpolizei Danzig, od 1939 Polizei SV Danzig), pocztowcy (Post SG Danzig), czy Polacy (np. utworzony w 1922 KS Gedania). Oprócz wymienionych drużyn zaczęły działać kluby SC Wacker i RSV Hansa Danzig (w późniejszym okresie została połączona z zespołem Ostmark Danzig) oraz drużyny „dzielnicowe”: Nowy Port – SV Neufahrwasser 1919, Przeróbka – SV 1921 Danzig-Troyl, Wisłoujście – SC Weichselmünde, Oliwa – (T)SV Oliva. Na początku 1939 działało w Gdańsku około 12 drużyn piłkarskich (nie licząc juniorów)[18].

8 maja 1925 został otwarty stadion sportowy Kampfbahn Niederstadt, z 400-metrową krytą bieżnią i trybuną na 1100 miejsc, przy ul. Elbląskiej na Dolnym Mieście (obecnie Stadion im. Zbigniewa Podleckiego)[16].

W 1927 został zbudowany, a w 1935 zmodernizowany, stadion Jahnkampfbahn w dzielnicy Aniołki przy ul. Traugutta (obecnie stadion MOSiR w Gdańsku).

II wojna światowa

Znaczki pocztowe Wolnego Miasta Gdańska

Po dojściu narodowych socjalistów do władzy w 1933 NSDAP zyskała istotny wpływ na Senat Wolnego Miasta Gdańska, który zaczął coraz bardziej ograniczać gwarantowane Polsce przez Ligę Narodów uprawnienia. Skutkiem tego było nasilenie antypolskich prowokacji, likwidacja opozycyjnych wobec NSDAP partii politycznych i represje wymierzone w gdańskich Żydów. W 1938 władzę w Wolnym Mieście Gdańsku faktycznie przejęła NSDAP, co nasiliło hitleryzację tego miasta, forsowaną przez czołowych działaczy narodowosocjalistycznych, m.in. Alberta Forstera. Otwarcie organizowano hitlerowskie bojówki paramilitarne (SA) i je szkolono.

23 sierpnia 1939 gdański Senat wydał dekret o mianowaniu A. Forstera „głową państwa” (Staatsoberhaupt)[19], co stanowiło jawne pogwałcenie konstytucji II WMG.

Niemiecki plakat propagandowy z 1939, po zajęciu Gdańska: Gdańsk jest niemiecki. Promienie słoneczne oświetlające bazylikę Mariacką mają sugerować wolę opatrzności

Sprawa Wolnego Miasta Gdańska, obok konfliktu wokół korytarza polskiego, stała się głównym pretekstem do napaści na Polskę i rozpoczęcia II wojny światowej.

1 września 1939 Niemcy rozpoczęły agresję na Polskę atakiem na składnicę wojskową na Westerplatte i Pocztę Polską w Gdańsku, ogłaszając (uchwałami Reichstagu oraz gdańskiego Senatu) włączenie (niem. Anschluss) Wolnego Miasta Gdańska do III Rzeszy[20]. Wysoki Komisarz Ligi Narodów Carl Jakob Burckhardt otrzymał od lokalnych władz dwie godziny na opuszczenie terenu Wolnego Miasta Gdańska.

Osobny artykuł: Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku.

Osobny artykuł: Obrona Westerplatte.

W ramach operacji Tannenberg niemieckie służby specjalne i Policja Wolnego Miasta Gdańska przystąpiły do masowych aresztowań i likwidacji instytucji polskich na jego terenie[b]. Po aresztowaniach rozstrzeliwano Polaków w masowych egzekucjach, między innymi w Piaśnicy Wielkiej.

Osobny artykuł: Victoriaschule.

Dla Polaków już 2 września 1939 utworzono obóz koncentracyjny Stutthof, gdzie wysyłano w celu eksterminacji przedstawicieli polskiej inteligencji (m.in. aktywnych uczestników życia społecznego, gospodarczego, działaczy i członków polskich organizacji). Obóz w Stutthof od 1941 stał się także miejscem kaźni Żydów i osób innych narodowości.

Osobny artykuł: Zivilgefangenenlager Neufahrwasser.

Wolne Miasto Gdańsk stało się, wbrew prawu międzynarodowemu, częścią prowincji Gdańsk-Prusy Zachodnie III Rzeszy, w trybie dekretu Adolfa Hitlera z 8 października 1939[21].

Gmach Poczty Polskiej w WMG

Sytuacja polityczna i prawna po 1945

Po zdobyciu miasta przez Armię Czerwoną, w marcu 1945, do konferencji poczdamskiej miejscowi Niemcy wierzyli, że będą mogli pozostać w Gdańsku i zostaną przywrócone instytucje Wolnego Miasta, co pozwoli utrzymać niemiecki charakter Gdańska oraz jego najbliższego otoczenia[1]. Obszar Wolnego Miasta Gdańska został dekretem z 30 marca 1945[22] przyłączony do województwa gdańskiego, a ustawą z dnia 11 stycznia 1949[23] razem z poniemieckimi ziemiami scalony z nową polską administracją państwową, do czego przesłanką były postanowienia konferencji poczdamskiej z 2 sierpnia 1945 (punkt IXb, suplement nr 1, Berlin 1946, strony 13–20)[24]. Zapisy te nie miały jednak formy umowy międzynarodowej, w dodatku były efektem porozumienia innych stron niż te, które podpisały traktat wersalski, tak więc nie miały mocy zmienić jego postanowień. Przyłączenie do Polski ziem na wschód od Odry i Nysy, leżących przed 1939 na terytorium Niemiec, ostatecznie uznane zostało przez Niemcy na konferencji dwa plus cztery 14 listopada 1990[25]. Traktat ten nie dotyczy jednak obszaru Wolnego Miasta Gdańska, które od 1920 nie było częścią terytorium Niemiec. Punkt widzenia rządu polskiego w tej kwestii opiera się na ekspertyzie Krzysztofa Skubiszewskiego[26] mówiącej, że WMG nie było suwerennym państwem oraz że wcielenie go do Polski w 1945 i 1949 nie było aneksją, a przyłączeniem opuszczonych ziem, z których suwerenności – o ile o takiej po 1939 można mówić – gdańskie państwo lub społeczeństwo zrezygnowało.

Dalsze istnienie Wolnego Miasta Gdańska uznaje za fakt de iure środowisko jego obywateli zamieszkałych w Niemczech. Wybrało ono w 1947, istniejącą do dziś, Radę Gdańska (niem. Rat der Danziger)[27], pełniącą obowiązki Senatu WMG na uchodźstwie. Rada Gdańska przez cały okres swego działania wywiera naciski na ONZ (jako następczynię Ligi Narodów) w celu uregulowania prawno-międzynarodowego statusu WMG.[potrzebny przypis]

Zobacz też

Nova Danzig

Gdańsk 39

SS Gdańsk

Wolne Miasto Kraków