Michał Wybieralski

03.01.2014 18:36 , aktualizacja 06.01.2014 18:00

Cały tekst: http://wyborcza.pl/51,75478,15221962.html?i=0#ixzz3Ly0r6Xun

MICHAŁ WYBIERALSKI

03.01.2014 18:36

Dr Dariusz Jemielniak, badacz Wikipedii

Dr Dariusz Jemielniak, badacz Wikipedii (Fot. Ragesoss/Wikipedia)

Zobacz zdjęcia (2)

- Problemem mogą być próby zmieniania treści haseł, ubarwiania informacji dla zysku lub dodawania komercyjnych wpisów na Wikipedii - mówi dr Dariusz Jemielniak, badacz najpopularniejszej darmowej encyklopedii.

Rozmowa z twórcą haseł i badaczem Wikipedii dr hab. Dariuszem Jemielniakiem*:

Michał Wybieralski: Po niedawnej wypowiedzi feministki Katarzyny Bratkowskiej dotyczącej aborcji polscy wikipedyści dyskutowali, czy nie usunąć jej biogramu z encyklopedii. Padały takie stwierdzenia, jak "wariatka" czy to, że biogram jest "wstydem dla Wikipedii". Skąd taka dyskusja wśród twórców encyklopedii, która deklaruje "neutralność światopoglądową"?

Dr hab. Dariusz Jemielniak: - Nie traktowałbym tego sporu, jako czegoś symptomatycznego. Dyskusje o usunięciu różnych haseł i biogramów odbywają się często. Przez swoją wypowiedź Katarzyna Bratkowska znalazła się w centrum zainteresowania, więcej osób zainteresowało się jej biogramem. Wśród nich byli również twórcy Wikipedii, część z nich uznała, że biogram jest nieencyklopedyczny. W dyskusji szybko jednak ustaliliśmy, że należy go zachować.

Przebieg tej dyskusji wskazuje na to, że część twórców serwisu chciała skasować wpis o Bratkowskiej z powodu własnych przekonań religijnych czy politycznych.

- Zgoda, ale społeczność wikipedystów zatrzymała te zapędy. Zasady encyklopedyczności określają, kto i co powinien znaleźć się na Wikipedii. Niektórzy są za przyjęciem ostrych standardów, znanych z encyklopedii książkowych, bo wpis na Wikipedii też jest rodzajem nobilitacji. W papierowej encyklopedii Katarzyna Bratkowska pewnie by się nie znalazła.

Inni uważają, że Wikipedia powinna być skarbnicą całej ludzkiej wiedzy, dostarczać informacji na wszystkie tematy, które interesują czytelników, więc te standardy należy trochę poluzować. I wtedy obejmują one np. Katarzynę Bratkowską.

To fundamentalny spór dla wikipedystów, on ciągle powraca i nigdy nie zostanie ostatecznie rozstrzygnięty. To widać w dyskusji wokół biogramu Bratkowskiej. Poza tym wikipedyści przyjęli ścisłe zasady dotyczące biogramów naukowców czy piłkarzy, ale nie ma takich zasad dla wpisów o działaczach społecznych.

Możliwe jest zachowanie w Wikipedii "neutralności światopoglądowej" np. w przypadku katastrofy smoleńskiej?

- To dobrze napisane hasło, poparte ponad 200 źródłami. Przywołany przez pana przykład to de facto dowód na sukces zasady o neutralności. Każde kontrowersyjne stwierdzenie musi zostać poparte źródłami. Nikt nie może np. napisać, że na lotnisku w Smoleńsku rozpylono sztuczną mgłę, bo nie ma wiarygodnego źródła, które by to potwierdzało. Można jedynie napisać, że tezę o sztucznej mgle postawiła określona osoba.

Ale przecież przywołując dużą liczbę takich cytatów, można tak rozbudować wpis, by jego wydźwięk wskazywał na to, że w Smoleńsku doszło do zamachu, a nie wypadku lotniczego.

- Zgoda, ale tak się przecież nie stało. Z Wikipedią jest tak, że ona nie ma prawa działać w teorii, ale działa w praktyce. Nie ma na niej przechyłów w skrajną stronę. Proszę zwrócić uwagę, że hasła dotyczące kontrowersyjnych postaci i zagadnień - np. "George W. Bush", "aborcja", czy "homeopatia" - to zwykle najlepsze wpisy na Wikipedii. Budzą kontrowersje, dużo się o nich dyskutuje, ludzie o przeciwstawnych poglądach starają się dowieść swoich racji, więc przywołują kolejne źródła. W konsekwencji otrzymujemy artykuły bardzo rozbudowane, dobrze uźródłowione i przedstawiające różne punkty widzenia.

Kto tworzy polską Wikipedię? Wśród twórców haseł więcej jest mężczyzn czy kobiet? Jakie mają poglądy?

- Polska edycja ma w tej chwili 100 administratorów, codziennie aktywnych jest kilkudziesięciu z nich. Trudno natomiast określić, ilu ma twórców. Bo co to znaczy "twórca"? Czy jest taką osobą ktoś, kto się tak zarejestrował, ale nie wykonał żadnej edycji? Czy twórcą jest już ktoś, kto w ciągu roku poprawił kilka przecinków?

Nie ma wielu badań socjologicznych obejmujących polskich wikipedystów. Te dotyczące globalnej społeczności wskazują, że mamy wyraźny przechył w stronę mężczyzn. Choć użytkownicy Wikipedii dzielą się ze względu na płeć mniej więcej po połowie, to kobiety stanowią tylko ok. 20 proc. twórców haseł.

Wydaje się, że część mechanizmów Wikipedii jest po prostu atrakcyjniejsza dla mężczyzn niż dla kobiet, choćby konflikt pomiędzy twórcami, który jest częstym paliwem dla rozbudowywania haseł.

To się oczywiście odbija na encyklopedii, powoduje spaczenie poznawcze. Podobnie jak rasa, pochodzenie, wykształcenie czy wiek autorów wpisów (dominują osoby ok. 30. roku życia). Kolejny przechył powoduje to, że większość twórców haseł wychowała się w kulturze Zachodu i ma lepszy dostęp do internetu oraz więcej czasu na edytowanie encyklopedii, niż np. mieszkańcy Afryki, Indii czy Chin. To powoduje, że lepiej opracowane są hasła dotyczące Europy i USA, niż te odnoszące się do innych części świata.

W anglojęzycznej encyklopedii używana jest kolonialna nazwa rzeki Ganges, co dla Hindusów jest obraźliwe. Nie są jednak w stanie przewalczyć swojego stanowiska, bo jest ich mniej wśród administratorów i twórców serwisu.

Wśród członków Stowarzyszenia Wikimedia Polska jest m.in. katolicki ksiądz, związani są z nim również świeccy działacze katoliccy. To powoduje jakiś przechył w treści haseł polskiej Wikipedii?

- Nie sądzę, oni edytują encyklopedię na takich samych zasadach jak inni użytkownicy. Stowarzyszenie zajmuje się propagowaniem idei tworzenia encyklopedii, organizowaniem zlotów jej twórców czy zbieraniem środków na utrzymanie Wikipedii. O jej treści decydują inne struktury wyłonione spośród twórców. Zdarzył się w przeszłości przypadek, że administratorem encyklopedii nie został członek zarządu stowarzyszenia właśnie ze względu na swoje radykalne prawicowe poglądy. Dwukrotnie przepadł w głosowaniu na administratora.

W poświęconej Wikipedii książce "Życie wirtualnych dzikich" pisał pan o "wojnie o Gdańsk". Przez kilka lat różni użytkownicy zmieniali w tym haśle polska nazwę miasta na niemiecki "Danzig". Ostatecznie o kształcie wpisu zdecydowało głosowanie, którego wynik - jak pan pisze - mógł być sfałszowany. Czy takie przypadki nie obniżają wiarygodności Wikipedii?

- Większość sporów nie rozstrzyga się przez głosowanie, ale konsensus, z którym powinno zgadzać się ok. 80 proc. twórców zaangażowanych w spór. W przypadku Gdańska konflikt trwał już wiele lat, zaangażowane w niego strony były już tak zmęczone, że zdecydowały się na głosowanie. Ale to był ewenement, nie reguła.

Jest pan naukowcem - czy Wikipedię można uznać za wiarygodne naukowe źródło wiedzy i wpisać do bibliografii np. pracy magisterskiej?

- Jeśli ktoś korzysta z Wikipedii podczas pisania takiej pracy, to powinien to wpisać do bibliografii. Inaczej mamy do czynienia z nieuczciwością naukową, czasem nawet plagiatem. Wikipedia to dobry punkt startu - można się tu ogólnie zapoznać z określonymi zagadnieniami i znaleźć odniesienie do rozbudowanych źródeł.

Uważam natomiast, że żadna praca naukowa nie powinna powstawać na bazie encyklopedii - czy to papierowej, czy internetowej - bo ona z zasady upraszcza informacje i jest źródłem wtórnym. A jeśli pyta pan o wiarygodność, to są badania, z których wynika, że angielska edycja Wikipedii jest równie wiarygodna i zawiera podobną liczbę błędów jak Encyklopedia Britannica.

Dziennikarz "Wyborczej" Wojciech Orliński stawia w książce "Internet. Czas się bać" tezę, że sukces Wikipedii nie wynika z tego, że jest najlepszą encyklopedią w sieci, ale z tego, że wspierają ją internetowi giganci. Twórcy Google'a dotują projekt, a wyszukiwarka zapewnia Wikipedii pierwsze miejsce wśród wyników wyszukiwania. Popularna przeglądarka Firefox rekomenduje Wikipedię jako podstawową encyklopedię. Zdaniem Orlińskiego to niebezpieczne, że Wikipedia staje się głównym miejscem pozyskiwania wiedzy, niemal pozbawionym w sieci alternatywy. Nie boi się pan, że "największy projekt tworzony przez ludzi" - jak pisze pan o Wikipedii - zostanie przejęty przez wielkie korporacje?

- Nie wiem, jak do czegoś takiego mogłoby dojść. Encyklopedia jest finansowana przede wszystkim ze składek indywidualnych. Nawet jeśli cały zarząd projektu przejęliby ludzie związani z Google'em i chcieli wykorzystać Wikipedię na rzecz tego koncernu, to społeczność wikipedystów postawiłaby się im. Społeczność tworząca serwis turystyczny Wikitravel zbuntowała się pewnego razu przeciw pojawiającym się tam reklamom, zabrała swoje treści i dołączyła do Wikipedii, tworząc serwis Wikivoyage. Serwis Wikitravel przestał się po tym rozwijać. Taka wolta może się w przyszłości powtórzyć, jakby jakiś koncern próbował skomercjalizować Wikipedię. Naprawdę jestem przekonany, że nikt się na to nie zdecyduje - dla takiej firmy byłyby to kolosalny cios w wizerunek.

Problemem może być coś innego - próby zmieniania treści, ubarwiania informacji dla zysku lub dodawania komercyjnych wpisów na Wikipedii. Różnym firmom zależy na tym, by informacja o ich produktach i usługach znalazła się w encyklopedii. Wybuchła niedawno afera związana z działalnością agencji PR, która poprawiała biogramy swoich klientów w anglojęzycznej Wikipedii. Firmy marketingowe mogą przecież zatrudniać na etacie osoby, które dla niepoznaki na co dzień tworzą Wikipedię, by czasem poprawić coś w jednym czy drugim haśle. Taką działalność oczywiście trzeba tępić, ale administratorom może być coraz trudniej ją wychwytywać.

Mimo tych wszystkich kontrowersji od lat jest pan twórcą Wikipedii.

- Zajmuję się tym od 2006 r. Jestem naukowcem, badam różne społeczności, dla mnie tworzenie Wikipedii jest częścią procesu analizy antropologicznej. Uważam też, że tworzenie darmowej encyklopedii jest obowiązkiem społecznym i moralnym górnego procentu uprzywilejowanych osób, które posiadają wyższe wykształcenie, wiedzę, umiejętność dzielenia się nią i czas na to.

*dr hab. Dariusz Jemielniak (ur. 1975) - teoretyk zarządzania, specjalizuje się w zarządzaniu wysokimi technologiami. Profesor nadzwyczajny w warszawskiej Akademii Leona Koźmińskiego, wykładał też na Harvardzie i Berkeley. Członek rady programowej Centrum Nauki "Kopernik". Twórca Wikipedii oraz autor poświęconej jej książki "Życie wirtualnych dzikich"

Cały tekst: http://wyborcza.pl/1,75478,15221962,Jak_w_Wikipedii_powstalo_haslo__katastrofa_smolenska__.html#ixzz3Ly0ZzLp8

Motto:

1. Jak w Wikipedii powstało hasło 'katastrofa smoleńska'. I ...

wyborcza.pl/1,75478,15221962,Jak_w_Wikipedii_powstalo_haslo__katast...

Jak w Wikipedii powstało hasło "katastrofa smoleńska". I dlaczego Wikipedia jest mężczyzną. Michał Wybieralski. 03.01.2014 18:36. A A A Drukuj. Dr Dariusz ...

28.06.2013 13:11Kategoria: Polityka Odsłon: 3589 89 Komentuj

O SŁONIU

ciąg dalszy ...

Prawie 1 000 000 000 albo i więcej Czytelników

po chińsku wtórują za i za NTSB ENG10SA025

No i pogadali sobie !

A MY tu jak te „mrówy niewyparzone”.

http://hekatonchejres.salon24.pl/517461,o-sloniu,2

Niech żyje Ciocia USiA !

@Autor

A tak na marginesie – dla Czytelników o szczególnie wyostrzonym węchu – jaka agencja amerykańska wymusiła na prywatnej firmie przekazania cyfrowych zapisów parametrów lotu

This document summarizes the activities performed by Universal Avionics Systems
Corporation (UASC) engineering to extract data from two Flight Management Systems (FMSs)
and convert the data to human-readable form. This was done at the request of the National
Transportation Safety Board (NTSB) in its investigation of an accident identified as
ENG10SA025.

Niniejszy dokument stanowi podsumowanie działań podejmowanych przez Universal Avionics Systems Corporation (UASC) engineering do danych z dwóch systemów zarządzania lotem (FMSs) i konwersji danych do postaci czytelnej dla człowieka. Zrobiono to na wniosek Krajowej
Transportation Safety Board (NTSB) w dochodzeniu wypadku zidentyfikowanego jako
ENG10SA025.

ADAM J.28.06.2013 16:59

05091

@ADAM J.

"This was done at the request of the National
Transportation Safety Board (NTSB) in its investigation of an accident identified as
ENG10SA025."

Rozwiążmy w takim razie zagadkę, w jaki sposób udało się Rosjanom zamieszać NTSB w mistyfikację katastrofy lotniczej. Pytania:

1. Skąd numer ENG 10SASA025? Przez kogo został nadany? Na podstawie czyjego zgłoszenia?

2. Skąd wniosek z NTSB kierowany do Universal Avionics? Na jakiej podstawie (na podstawie czyjego wniosku) został skierowany? Innymi słowy - kto uruchomił działanie NTSB w tej sprawie?

3. Czy choćby jeden międzynarodowy system ratownictwa lotniczego odnotował katastrofę lotniczą na lotnisku Siewiernyj? Jaki to system? O której godzinie i jakiego dnia wystąpiło takie zgłoszenie? Kto zgłaszał?

Czy zechciałby Pan, Panie Adamie J., odpowiedzieć na powyższe pytania? Czy Pan w ogóle wie, o czym pisze?
Pańskie powołanie się na intrygę z NTSB pachnie - niestety - dezinformacją w stylu Kazimierza Nowaczyka. Dlatego tak ważne są w tym wypadku szczegóły.

MAREKTOMASZ28.06.2013 17:38

445048

· @ROLEX

odpuść, chłiopie, albo się skonsultuj ze starszyzną. Zły kierunek, zły adres. Nie kłu patyczkiem w swieże rany, bo to boli, po prostu. I irytuje.

Mnie irytuje twoja ignorancja, stąd ten kierunek i moje komentarze. Reprezentuje siebie, żadna starszyzna i żaden HEGEMON do szczęścia nie jest mi potrzebny.
Baw się dobrze
Serdeczności -:)

ADAM J.28.06.2013 18:07

05091