Manipulacja opinią publiczną- ostrzeżmy przed nią ludność!

Współczesna ekonomia porzuciła już zamysł o tym że ludzie są w swoich zachowaniach racjonalni. Starsze teorie przyjmowały tą racjonalność jako zasadę rozważań, pewną logiczną podwalinę. Dziś zaś wiemy że ta racjonalność bazuje na informacjach. A dostęp do tych informacji i rynek informacji nie działa w sposób idealny. Ba, jego owocami złego działania są złe decyzje podmiotów gospodarczych.

Rynek informacji jest dziś najważniejszym z punktu widzenia współczesnego ekonomisty. Zawodności na nim przekładają się bowiem na zawodne działania konsumentów. Naprawa gospodarki winna więc być podjęta najpierw od tego rynku. Niestety, jego stan uchodzi uwadzie ogółu.

Agenda-setting theory, teoria ustalania agendy, to kluczowa z teorii dotyczących zaburzeń rynku informacji. Oznacza ona iż kontrolując tematy poruszane na arenie opinii publicznej (agendę publiczną), poprzez odpowiednie ich pozycjonowanie względem ważności w mediach (agenda mediów), możemy sterować poglądami odbiorców odnośnie ważności tych tematów, wpływając na ich poglądy i decyzje. Odbiorcy tematy pokazywane na bardziej czołowych miejscach, bardziej promowane w mediach, będą wskazywać jako ważne.

Zależność ta została potwierdzona naukowo, wyprowadzono ja ze studiów jakie naukowcy prowadzili na wyborcach w Chapel Hill, NC. Manipulacji ulega tutaj pewien zmysł z jakim nasz gatunek działa w świecie informacji. Mierzymy ważność danych tematów także na podstawie częstości z jaką występują i z jaką się z nimi spotykamy. Wykazano zależność przyczyny i skutku między agendą mediów a agendą publiczną artykułowaną przez wyborców.

Wyróżniono składowe:
agenda mediów to tematy poruszane w prasie, radiu, telewizji
agenda publiczna to tematy poruszane między członkami publiki, ludu
agenda publiczna to tematy którą twórcy prawa i członkowie rządu uznają za ważne
agenda korporacyjna to tematy istotne dla dużych firm.

Podstawowym założeniem jest że media nie odzwierciedlają rzeczywistości. One filtrują ja i kształtują, i koncentracja mediów na kilku tematach i problemach prowadzi publikę do odbierania jednych tematów jako istotniejszych od pozostałych.

Podczas powstawania nowej partii politycznej na polskim rynku politycznym doszło do znaczącej „burzy” na agendzie. Pojawiły się zarzuty o manipulowanie agenda mediów. Jak przedstawia to „Rzeczpospolita”:

„Scenariusza tej walki nie powstydziłby się nawet Alfred Hitchcock.
Najpierw w nocy z 1 na 2 października odbyła się sztabowa narada premiera Donalda Tuska z ministrami, rządowymi służbami i ekspertami. O tej naradzie nie omieszkano zawiadomić media z TVN 24 na czele. W tym czasie opinia publiczna jest bombardowana informacjami o zgonach i zatruciach szkodliwymi używkami. To wcześniej ich nie było? Zaczęto się masowo zatruwać tuż przed kongresem Palikota?

Sobota to zmasowany atak sanepidu na sklepy sprzedające te, rzeczywiście obrzydliwe, używki. W niedzielę premier oznajmia na specjalnej konferencji, że rząd będzie walczył z dopalaczami nawet na granicy prawa.
W ten sposób kongres Palikota nie był jedynym, a nawet nie był najważniejszym, tematem ostatniego weekendu.

Proste? Tak, bardzo proste. I słuszne. Bo dotykające ważnego społecznie problemu. Może ktoś powiedzieć, że jestem w takiej analizie zdarzeń cyniczna. Cóż jednak powiedzieć o przywódcach PO?
Skuteczna walka z dopalaczami mogłaby się okazać pierwszym sukcesem ruchu Palikota? Pewnie coś jest na rzeczy. Ale zaprzyjaźnieni młodzi ludzie mówią mi, że w ten sposób walki z dopalaczami się nie wygra. Jeśli w ogóle jest to możliwe.”

Co robić? Chyba- informować i edukować o tych problemach. O teorii dowiedziałem się w czasie studiów- była szeroko komentowana wśród uczelnianej publiczności, wśród studentów. W Polsce nie tylko jest -zdaje się- nienauczana, ale i nieznana poza korzystającymi z niej kręgami.  

Adam Fularz