Kolej nadziemna- a co to?

 Jeśli przejedziemy się kilkadziesiąt tysięcy kilometrów po świecie, to przywieziemy też zdjęcia rozmaitych „Hochbahn” lub „Elevated railway”, jak nazywa się na świecie ten nieznany w Polsce typ transportu miejskiego. Jakiś Salwador. Jakieś Sao Paulo. Tymczasem w Polsce zapytają zwykle: kolej nadziemna- a co to?

Kolej nadziemna to kolej miejska poprowadzona nad powierzchnią ziemi, na wiaduktach i estakadach. Znacie berlińską linię średnicową Stadtbahn? To właśnie rodzaj kolei nadziemnej, oryginalnie łączącej dwa miasta, Charlottenburg i Berlin, a następnie rozbudowanej do roli głównej arterii transportu zbiorowego miasta.

Pierwsza tego typu kolej powstała w Nowym Jorku w 1867 roku, kolejna w Chicago (tzw. El) w 1888 roku. Znana jest kolej naziemna w Wuppertalu, dość odmienna pod względem rozwiązań technicznych (kolej podwieszona), i zarazem najbezpieczniejsza jeśli chodzi o liczbę wypadków.

Powody budowy tych systemów, to także np. wysoki poziom wód gruntowych (casus Rotterdamu i Amsterdamu). Ale przede wszystkim te systemy charakteryzują się dużo niższymi kosztami budowy od tradycyjnych systemów metra. W Polsce praktycznie nie powstają- za jedyny nowy fragment kolei nadziemnej można uznać odcinek PST w Poznaniu przebiegający na estakadzie. W obszarze niemieckojęzycznym w ostatnich 4 dekadach nowe odcinki kolei nadziemnej powstały m.in. w: Hamburgu, Kolonii, Frankfurcie, Norymberdze, Wiedniu.

Fot. Hochbahn w Hamburgu, cc Wikimedia

W Polsce buduje się systemy szumnie i nieprawdziwie nazywane „szybkim tramwajem”, mimo że obfitują w skrzyżowania jednopoziomowe i liczne punkty kolizji. Rozwiązaniem ekonomicznie bardziej uzasadnionym od budowy systemów metra jest przebudowa takich systemów do lekkiej kolei naziemnej. Niestety- ekonomiści transportu, zwykle nieliczni, nie mają większego niż marginalny wpływu na decyzje polityków.