Nigdy nikogo życia nie pozbawi...

Dzisiaj nietypowo. Zamieszczam dwa teksty opowiadające o tym samym zdarzeniu. Zadanie z rodziny „znajdź podobieństwa i różnice". A także oceń.

Pierwszy cytat pochodzi z „Ukraińskiej partyzantki 1942-1960" Grzegorza Motyki. Opisując polskie odwety cytuje on wspomnienia Leona Karłowicza, akowca z Wołynia, dokonując obszernych skrótów (str. 350):

„Gdy zbliżaliśmy się do ukraińskich wsi, mieliśmy surowy zakaz prowadzenia rozmów w polskim języku. Udawaliśmy ich oddział. (...) Pewnego razu, gdy minęliśmy zamieszkałą przez Ukraińców wieś (...) podszedł do nas ukraiński wyrostek lat około piętnastu i zaczął usilnie prosić, byśmy go ze sobą zabrali. Pragnie wstąpić do Ukraińskiej Powstańczej Armii. (...) Porucznik „Jastrząb" (...) spojrzał na wyrostka nienawistnie i gdy (...) chłopak nie przestawał się domagać broni, porozmawiał krótko z pozostałymi oficerami, po czym skinął na „Sztachetę" i chyba „Kruka" (...) którzy chwycili niedoszłego rezuna za kołnierz i pchnęli przed siebie.
- Chodź! Dostaniesz, na coś zasłużył! - krzyknął któryś.
Odwróciłem wzrok widząc przerażenie, jakie odmalowało się na twarzy ukraińskiego chłopaka. (...) Odprowadzono go w głębokie łozy. Wkrótce wydało mi się, że rozległo się coś, jakby klaśnięcie w dłonie. (...) W każdym razie odprowadzający go wrócili niedługo, gdy już byliśmy w marszu, ale bez ochotnika. Nie poszedł z nami <ryzaty Lachiw>."

Drugi cytat to oryginalny tekst Karłowicza bez skrótów (źródło):

„Gdy zbliżaliśmy się do ukraińskich wsi, mieliśmy surowy zakaz prowadzenia rozmów w polskim języku. Udawaliśmy ich oddział. Prawo mówienia mieli wyłącznie ci, którzy nienagannie posługiwali się językiem ukraińskim, a raczej ich gwarą, używaną w wołyńskich wsiach i chutorach. Pewnego razu, gdy minęliśmy zamieszkałą przez Ukraińców wieś, a potem zatrzymaliśmy się na jej krańcu dla krótkiego odpoczynku, podszedł do nas ukraiński wyrostek lat około piętnastu i zaczął usilnie prosić, byśmy go ze sobą zabrali. Pragnie wstąpić do Ukraińskiej Powstańczej Armii. Porucznik „Jastrząb" uśmiechnął się jakoś dziwnie, a jeden ze starszych chłopców zapytał:
- A strilaty umijesz?
- Nauczusija - odpowiedział bez namysłu.
- A do koho choczesz strilaty?
- Do kohoż! Do Lachiw! - odpowiada jakby z wymówką, że o takie oczywistości śmiemy pytać.
- A szczo skaże twoja maty? Może ne pustyty?
- Ja i pytaty ne budu, tylki pijdu! - odpowiada buńczucznie i patrzy, jak na to zareagujemy.
Nasz żołnierz oznajmia mu wtedy, że jest za młody i musi jeszcze poczekać. Weźmiemy go z sobą jak podrośnie. Chłopak jest jednak stanowczy i nie daje za wygraną.
- Budu strilaty łuczsze wsijech - zapewnia z przekonaniem.
Kończy się odpoczynek. Ruszamy, a kandydat na upowca kroczy obok nas w szeregu, ani myśląc rezygnować z powziętego zamiaru. W pewnym momencie wskazuje palcem na naszego „Wilczka", jednego z bardzo niskiego wzrostem chłopców w naszej drużynie i zgłasza propozycję:
- Woźmite od nijoho hwintowku i dajte meni! Jaż bilszyj, ja budu łuczsze strilaty. Ja maju bilsze syły!
Byliśmy już dość daleko od wsi. Porucznik „Jastrząb", który jak się później dowiedziałem, sam cudem tylko uciekł w Budach Ossowskich spod ukraińskiego noża, a utracił całą zaprzyjaźnioną rodzinę, u której mieszkał na stancji jako nauczyciel w miejscowej szkole, spojrzał na wyrostka nienawistnie i gdy powtórnie zatrzymaliśmy się na obszernej łące pośród gęstych krzewów łoziny, a chłopak nie przestawał się domagać broni, porozmawiał krótko z pozostałymi oficerami, po czym skinął na „Sztachetę" i chyba „Kruka", zwanego „komendantem", którzy chwycili niedoszłego rezuna za kołnierz i pchnęli przed siebie:
- Chodź! Dostaniesz, na coś zasłużył! - krzyknął któryś.
Odwróciłem wzrok..." Itd.

I kilka pytań:
- Co zrobił „Jastrząb"? Był to mord, odwet a może profilaktyka (jak wyrażono się na stronie Myśli Polskiej)?
- Czy gdyby ukraiński nastolatek został puszczony wolno, byłby to moralny uczynek?
- Czy skróty poczynione przez Motykę zmieniają ocenę opisanego zdarzenia?
- Jeśli zmieniają - czy można skróty Motyki nazwać manipulacją?