Jeszcze w 1947 r. udział sektora prywatnego w tworzeniu dochodu narodowego w Polsce wynosił prawie 75% - na Wybrzeżu jeszcze wyższy. Potem gwałtowanie nasiliły się eksperymenty gospodarcze związane z nacjonalizacją i oparciem gospodarki jako całości na „inicjatywie” państwowej. I tak było do 1989 roku.
Po 1989 równocześnie zachodziły trzy procesy: aktywizacja biznesu rdzennie prywatnego (komentarz:-► tutaj), prywatyzacja (komentarz:-► tutaj) i „wymieranie” biznesu pozostającego w rękach państwa.
Cały okres 1989-2009 to lata okresowego „wymierania” przedsiębiorstw państwowych, działających w różnych formach prawnych (np. spółek Skarbu Państwa). Pierwsza fala klęsk to początek lat 90’, gdzie – z nielicznymi wyjątkami – w stanie agonalnym znalazły się niemal całe państwowe branże: budowlana, tekstylna, stoczniowa, elektroniczna i inne.
W latach 1996-98 kolejna fala klęsk dotyczyła górnictwa węgla kamiennego, przemysłu ciężkiego, tekstyliów.
W późniejszym okresie poszczególne branże „falowały” zależnie od koniunktury w swoich segmentach. Lata 2007-2008 pokazały szczególnie wyraźnie nędzę strukturalną wielkich stoczniach produkcyjnych, jakiś czas wcześniej w dyskusyjny sposób znacjonalizowanych (Szczecin, Trójmiasto).
Na tle „pola klęsk” usłanego wspomnieniami, pojawiają się jednak nieliczne firmy państwowe, które dobrze sobie radzą. Należą do nich PKO BP, Orlen, PZU, z mniejszych Zakłady Odzieżowe Warmia. Szczególną atencją otaczane są międzynarodowe aspiracje niektórych z nich: Orlen zainwestował w Czechach i na Litwie (realny kapitał), PKO BP zorganizowało wielki koncert na Wembley (wydarzenie symboliczne).
Prosimy o skojarzenia, zaś ku refleksji pytania „pomocnicze”:
Czy państwowa własność w gospodarce jest z natury patologiczna ?
Czy państwo jest w stanie stworzyć mechanizmy zarządzania państwowymi firmami ?
Warto przypomnieć, że w rękach państwa pozostają wciąż energetyka, gazownictwo, górnictwo węgla kamiennego, a wśród największych spółek całkowicie, bądź prawie całkowicie państwowych są: PZU, Lotos, TVP czy KGHM.
Tekst został zamieszczony w ramach projektu_"2x20. Gospodarka Wolnej Polski. 1919-1939. 1989-2009", służącego podsumowaniu dorobku gospodarczego ostatnich 20 lat, zainicjowanego na forum Salonu24 introdukcją pt._„Gospodarka Wolnej Polski” ►
Listę dotychczas zgłoszonych wydarzeń, zjawisk, procesów gospodarczych charakterystycznych dla ostatniego XX-lecia (prosimy o sugestie i uzupełnienia) zamieściliśmy w „Katalogu Głównym” – tutaj_►
Inne tematy w dziale Gospodarka
