Rosyjska agresja na Ukrainę trwa już ponad rok. W wyniku działań wojennych zniszczeniu uległa znaczna część kraju – zbombardowana i ostrzelana została infrastruktura zarówno wojskowa, transportowa, energetyczna, jak i cywilna. Oznacza to tysiące budynków, dróg, instalacji i systemów, które trzeba częściowo lub w całości odbudować i zabezpieczyć. Polska jest gotowa przystąpić do działania i zbiera zapisy firm, które chcą pomóc Ukrainie w podniesieniu się z ruin. Ten pakt określi losy współpracy obu krajów na wiele lat.
Wojna z Rosją trwa, ale równolegle z toczącymi się walkami tworzone są plany odbudowy struktur fizycznych i politycznych Ukrainy. Pomysłów, analiz i strategii wyjścia z kryzysu jest wiele. Powstają na uczelniach, w think tankach, a nawet w korporacjach.
Nowy „plan Marshalla” dla Ukrainy
Najważniejsza umowa to ta zawarta w lipcu 2022 r. w Lugano w Szwajcarii podczas międzynarodowej konferencji Ukraine Recovery Conference (URC 2022), której organizatorami były Ukraina i Szwajcaria. Wzięli w niej udział reprezentanci ponad 40 krajów i 18 organizacji międzynarodowych. Spotkanie poświęcono omówieniu kwestii planu powojennej odbudowy i dalszego rozwoju Ukrainy, roli partnerów międzynarodowych w tym procesie, priorytetów, metod, a także obszarów odbudowy państwa w zakresie gospodarczym, infrastrukturalnym, społecznym, środowiskowym oraz reform, które można wprowadzić na obecnym etapie.
Zakładane działania ujęto w 15 programach sektorowych, składających się z 850 projektów, które mają być realizowane w trzech etapach. W pierwszej kolejności muszą zostać zaspokojone bieżące potrzeby związane z odtworzeniem infrastruktury krytycznej. W drugim etapie, który ma trwać od 2023 do 2025 r., zaplanowano 580 projektów opiewających na kwotę 350 mld USD, w trzecim zaś, który jest rozpisany na lata 2026–2032, 270 projektów o łącznej wartości 400 mld USD. Osią programu modernizacji Ukrainy – obok odbudowy infrastruktury – ma być stworzenie nowoczesnej, energooszczędnej gospodarki opartej w dużej mierze na odnawialnych źródłach energii. Ukraina ze względu na swoje warunki ma szansę zostać europejskim liderem w produkcji zielonej energii.
Ustalono także, które państwa będą odpowiedzialne za odbudowę poszczególnych części zniszczonego kraju. Polsce i Włochom przypadła odbudowa Donbasu. Polski Instytut Ekonomiczny, biorąc pod uwagę wielkość tego obszaru i skalę jego zniszczeń, oszacował, że realizowane tam projekty będą odpowiadały za 15–20% całego planu odbudowy Ukrainy i będą mieć wartość 150–200 mld USD.
Polski Instytut Ekonomiczny podaje, że w wyniku działań wojennych zostało spustoszone ponad 100 tys. km2 państwa. Dotychczasowe straty liczone są na ok. 136 mld USD (stan na luty 2023 r.), a łączny koszt powojennej odbudowy Ukrainy, jak podaje Europejski Bank Inwestycyjny razem z ukraińskimi władzami, ma wynieść ponad 1 bln USD. Przy czym należy pamiętać, że kwoty te zwiększają się z każdym dniem kontynuowania rosyjskiej agresji i ukraińskiej defensywy. Dodajmy, że straty związane ze śmiercią tysięcy ukraińskich obywateli oraz z emigracją kilku milionów ukraińskich kobiet z dziećmi są niepoliczalne.
Nie ma mowy, aby Ukraińcy sami poradzili sobie z przedsięwzięciem o tak dużej skali. Kraj jest obecnie zbyt osłabiony gospodarczo, a skala zniszczeń zbyt duża. Wiele firm ukraińskich zakończyło lub przerwało działalność bądź przeniosło się za granicę kraju. Wiele z nich, m.in. dzięki wydatnej pomocy naszego państwa, zakotwiczyło się w Polsce (24,1 tys. firm z kapitałem ukraińskim, z czego 13,8 tys. zarejestrowano po wybuchu wojny) i tu planuje prowadzenie działalności bez względu na dalsze losy konfliktu (deklaruje tak 66% nowo przybyłych). Jednocześnie, wedle wstępnych szacunków podanych w styczniu przez tamtejsze Ministerstwo Finansów, PKB Ukrainy zmalało o 30,4%. Bank Światowy wyliczył z kolei spadek na 35%, a pod uwagę należy także wziąć ogromną 30-procentową inflację trawiącą gospodarkę ukraińską i gigantyczny wzrost ubóstwa, będący bezpośrednim rezultatem wojny – z 18 do 60% w ciągu ostatniego roku!
Na poziomie gospodarczym ucierpiały przede wszystkim dwa kluczowe sektory: rolnictwo i przemysł, a także infrastruktura.
Inne tematy w dziale Gospodarka
