Zespół jelita drażliwego – przyczyny, leczenie

Wzdęcia, biegunki, bóle brzucha – to mogą być objawy zespołu jelita drażliwego. Przyczyn choroby może być wiele – od psychicznych po alergie pokarmowe. 

Zespół jelita drażliwego (IBS – skrót od ang. irritable bowel syndrome) to choroba przewlekła, objawiająca się przede wszystkim zaburzonym rytmem wypróżnień (biegunkami), wzdęciami, odbijaniem się i częstymi bólami brzucha. Drażliwość jelit, przede wszystkim jelita grubego, może mieć różne przyczyny.

Mogą to być predyspozycje genetyczne (choroba występuje w rodzinie) lub środowiskowe (np. częste stosowanie antybiotyków w dzieciństwie). Duże znaczenie mają czynniki psychiczne, w tym to, jak potrafimy sobie radzić ze stresem dnia codziennego czy umiejętność relaksu, wypoczywania. Wpływ na pojawienie się IBS ma stosowanie różnych leków i używek. Objawy choroby mogą powodować też alergie i nietolerancje pokarmowe. Wspólnym mianownikiem jest zaburzenie flory bakteryjnej jelit.

U pacjentów cierpiących na IBS obserwuje się dużą wrażliwość przewodu pokarmowego na odczuwanie bodźców; wzdęć - mimo niewielkiej ilości gazów w jelitach, jak też lub wzmożone parcie na stolec, choć wypróżnienie jest niewielkie. Chorzy odczuwają przy tym niepokój, a towarzyszący mu często ból brzucha zaburza motorykę jelit.

Zespół jelita drażliwego dotyka dwa razy częściej kobiety niż mężczyzn. - Pacjentka z zespołem jelita nadwrażliwego to jest nasza księżniczka na ziarnku grochu. Ona nie kłamie, ona czuje to ziarnko grochu! Jeżeli zrobimy test balonem, który polega na wprowadzeniu do jelita balonu, który rozszerzamy powietrzem – zdrowa osoba nie będzie czuła bólu, a przy tej samej objętości osoba z zespołem jelita nadwrażliwego cierpi. I to nie jest histeryczka, to jest osoba nadwrażliwa – mówi prof. Grażyna Rydzewska ze szpitala MSWiA, prezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego.

Zespół jelita drażliwego - leczenie

Jeśli objawy zespołu jelita drażliwego występują przez ponad trzy miesiące, należy zgłosić się z tym do lekarza. Pomocy szukamy najpierw u lekarza rodzinnego (POZ), który skieruje nas do specjalisty - gastrologa. Potrzebne będzie wykonanie wielu badań (w tym OB, morfologia, kolonoskopia), a także zastosowanie odpowiedniej diety.

Należy pamiętać, że objawy zespołu jelita drażliwego mogą występować też w innych chorobach - takich jak celiakia, SIBO (zespół rozrostu flory bakteryjnej), nietolerancja laktozy, nieceliakalna nadwrażliwość na gluten, alergia na nikiel.

Leczenie farmakologiczne IBS polega na stosowaniu leków rozkurczowych regulujących motorykę przewodu pokarmowego, jak też preparatów zmniejszających ilość gazów w przewodzie pokarmowym. Lekarze są podzieleni w sprawie stosowania probiotyków. - Wiemy już, że działanie probiotyków zależy od tego, jaki szczep bakterii zawierają. Nie idziemy więc do apteki po „jakiś probiotyk”, tak jak nie mówimy: „Poproszę jakiś antybiotyk”. W przypadku osoby z chorobą czynnościową jelit potrzebny nam na przykład probiotyk zawierający np. Lactobacillus plantarum 299v działający na wzdęcia – mówi prof. Rydzewska.

Zobacz też: Kiszone warzywa to naturalny probiotyk

W leczeniu zespołu jelita drażliwego dużą rolę odgrywa dieta.

Dieta FODMAP

Dieta przy IBS polega na eliminowaniu pewnych produktów. Specjaliści zalecają dietę FODMAP polegającą na bardzo niskim spożyciu produktów zawierających fruktozę, laktozę, fruktany, alkohole polihydroksylowe oraz sztuczne substancje słodzące (mannitol, ksylitol, sorbitol). Substancje te fermentują pod wpływem bakterii znajdujących się w jelitach i zwiększają ilość znajdującej się w nich wody. W efekcie powoduje to wzmożoną produkcję dwutlenku węgla i metanu, co prowadzi do wzdęć, bólu brzucha i biegunek.

Pamiętajmy, że eliminacja fruktozy oznacza wyłączenie z diety owoców, laktozy – mleka i produktów mlecznych. Dieta FODMAP jest restrykcyjną dietą eliminacyjną, dlatego należy ją stosować tylko czasowo (6-8 tygodni) i po konsultacji z lekarzem.

Pod linkiem więcej informacji o tym, co można jeść przy zespole jelita drażliwego.

BG