Rada Języka Polskiego: Paski "Wiadomości" nie informują widzów, łamią ustawę

Rada Języka Polskiego złożyła marszałkowi Sejmu raport ws. pasków TVP. Przeanalizowano ponad 300 komunikatów w "Wiadomościach". Eksperci nie mają wątpliwości: serwis wartościuje, posługuje się epitetami, a tylko 1/3 "pasków" odnosi się do informacji.

306 pasków "Wiadomości"

Raport o stanie ochrony języka polskiego, złożony na ręce marszałka Marka Kuchcińskiego, dotyczył tym razem języka, jakim posługują się "Wiadomości" TVP. Przeanalizowano 306 pasków z lat 2016-2017, wybrano 13 najważniejszych wydarzeń, omawianych w dzienniku. Rada Języka Polskiego sprawdziła, czy Telewizja Polska "stwarza warunki do właściwego rozwoju języka jako narzędzia międzyludzkiej komunikacji", jak ujmuje ustawa o języku polskim.

Analizę pasków w "Wiadomościach" przygotowały trzy osoby: dr hab. Katarzyna Kłosińska z Uniwersytetu Warszawskiego, dr hab. Rafał Zimny z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i dr hab. Przemysław Żukiewicz z Uniwersytetu Wrocławskiego. Streszczenie badania napisał prof. dr hab. Andrzej Markowski, przewodniczący Rady Języka Polskiego.

30 proc. pasków z informacjami

Wnioski ekspertów są porażające. "Praktyka językowa i komunikacyjna w paskach "Wiadomości" ma często charakter manipulacyjny" - stwierdzili. - Stwierdzono, że w przeanalizowanym korpusie 306 pasków tylko 93 z nich (czyli ok. 30 proc.) nie zawierały elementów zależnych od autora. Oznacza to, że zdecydowana większość pasków emitowanych w "Wiadomościach" TVP S.A. (...) została skonstruowana najprawdopodobniej z myślą o wpływaniu na opinię odbiorcy komunikatu - streścił wyniki prac rady prof. Andrzej Markowski.

Rada Języka Polskiego zarzuca "Wiadomościom" tworzenie wartościujących komentarzy, posługiwanie się epitetami, celowe stawianie pytań w paskach i ironię - wszystko po to, by ukształtować poglądy widza jeszcze przed obejrzeniem materiału.

Analitycy zwrócili uwagę, że komentarze na dole ekranu spełniają funkcje: perswazyjną, magiczną, bo kreują rzeczywistość i ekspresywną w wymiarze wyrażania emocji i ocen).

- Paski powstały z myślą o stworzeniu autorskich wizji wydarzeń i o wpłynięciu na przekonania (w tym: oceny) odbiorcy. Wizja świata prezentowanego przez "Wiadomości" jest skrajnie jednostronna, a jej osią aksjologiczną jest opozycja: "obecna władza" - "ci, którzy jej nie popierają" - działania rządu i partii rządzącej są przedstawiane w sposób bezwzględnie pozytywny, podczas gdy działania partii opozycyjnych, ruchów obywatelskich czy instytucji Unii Europejskiej są oceniane wyłącznie negatywnie, niekiedy osoby i instytucje te są obiektem ogólnie pojętej deprecjacji (ironii, kpiny, ośmieszenia itd.) - tłumaczy prof. Markowski.

TVP i "Wiadomości" są paździerzowe? To opinia znanej posłanki PiS

Rząd w paskach opisywany pozytywnie, opozycja - negatywnie

Eksperci w sprawach języka polskiego nie mają wątpliwości: działania rządu są opisywane w "Wiadomościach" zawsze pozytywnie, natomiast opozycję i tych, którzy krytykują władzę, ocenia się negatywnie za pomocą prostych słów i skojarzeń. Chodzi o określenia: szokujący, skandaliczny, prowokacja, pucz, połajanki, szantażować, naciski, żenujący, agresja, zmanipulowany, destabilizacja (państwa), rozróba, zdziczenie (obyczajów), wpadka, kłótnia, kapitulacja, pycha, kłamstwo, szkalować, profanacja, tłumaczyć się, dzika (reprywatyzacja) bezczelność, buta, złodziejski, podłość, kradzież / skradziony / ukradziony, eskalować.

"Wiadomości" często używają sformułowań "totalna opozycja", "nadzwyczajna kasta", "radykalna", co ma dodatkowo spotęgować niechęć widza do partii opozycyjnych. Pytania, zadawane w paskach, zawsze mają nakierować odbiorcę na prostą odpowiedź. Jako przykłady, Rada Języka Polskiego przytoczyła: "Kto nie chce suwerennej i silnej Polski?", "Nieudolność czy sabotaż śledztwa?", "Komu przeszkadza patriotyzm Polaków?", "Sąd Najwyższy złamał prawo?", "Kolejna próba destabilizacji państwa?", "Czy Platforma szykuje na jutro awanturę?", "Blokada opóźni dezubekizację?".

Centrum Informacyjne TVP krytykuje Radę Języka Polskiego za to, że przeanalizowała zaledwie 3 proc. wszystkich pasków, które pojawiły się w serwisie w omawianym okresie. - Formułowanie daleko idących wniosków w oparciu o tak wąski materiał badawczy może dowodzić chęci udowodnienia z góry założonej tezy - zakomunikowano.

Wielu polityków PiS i publicystów broni standardów "Wiadomości" i innych programów TVP. Głównym argumentem w sporze jest "przeciwwaga medialna", która jest możliwa dzięki wpływie ekipy rządzącej na media publiczne. Największe stacje prywatne - TVN i Polsat - są w powszechnym odbiorze kojarzone z przychylnością wobec opozycji.

Sondaż: "Fakty" TVN i "Wydarzenia" Polsatu z lepszymi ocenami niż "Wiadomości" TVP