Wirus HPV przyczyną groźnych nowotworów - jak zrobić badanie?

Wirus HPV występuje powszechnie. Mogą się nim zarazić zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Jest bardzo niebezpieczny, gdyż nieleczony może być przyczyną powstawania nowotworów.

Co to jest wirus HPV?

HPV to wirus brodawczaka ludzkiego. Naukowcy opisali około 100 typów tego wirusa. Szacuje się, że każda seksualnie aktywna osoba będzie przynajmniej raz w życiu zainfekowana HPV. Większość osób przechodzi takie zakażenie bez żadnych objawów i samoistnie je zwalcza.

Najczęściej zakażenie HPV wywołuje niegroźne zmiany nabłonka, do którego wnika. Są jednak i takie, które inicjują proces nowotworowy. Odkrywca tego mechanizmu, Niemiec Harald zur Hausen, otrzymał za to osiągnięcie Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny.

Jak można się zarazić HPV?

Wirusem brodawczaka można się zarazić poprzez kontakty seksualne oraz przez kontakt z krwią zarażonego. Do zakażenia dochodzi podczas stosunku płciowego lub innej czynności seksualnej z osobą, która jest nosicielem wirusa. Można się zarazić także przez używanie wspólnych przedmiotów higieny osobistej, np. ręcznika. Możliwe jest także przeniesienie wirusa z matki na dziecko podczas porodu. Zakażenie HPV dotyczy nie tylko okolic intymnych, ale także błon śluzowych w innych miejscach ciała, np. w jamie ustnej.

[źródło: PAP wideo]

HPV a nowotwory

Zakażenie HPV zwykle przebiega bez objawów i jest przejściowe. U prawie wszystkich kobiet wirus jest eliminowany w ciągu 2 lat, ale u 10 proc. z nich dochodzi do zakażenia przewlekłego, które sprzyja rozwojowi raka szyjki macicy. W jamie ustnej wirus HPV jest przyczyną rozwoju nowotworów głowy i szyi, np. krtani. Jeśli do zakażenia dojdzie wskutek seksu analnego, może w jego wyniku rozwinąć się rak jelita grubego. Eksperci podkreślają, że ryzyko zakażenia dotyczy nie tylko kobiet, lecz także mężczyzn – wirus HPV może u nich powodować raka prącia czy odbytu. Nowotwory związane z HPV stanowią 3,3% zachorowań na raka wśród kobiet i 2% wśród mężczyzn.

Kiedy wykonać test na HPV?

Test HPV DNA powinna wykonać corocznie każda osoba po 30 roku życia, aktywna seksualnie. Szczególne wskazania to: nawracające infekcje dróg rodnych (cewki moczowej, żołędzi lub napletka) oraz nawracające kłykciny kończyste (narośla na narządach płciowych); obecność nadżerek i brodawek w narządzie rodnym; niejednoznaczny wynik badania cytologicznego; kilkuletnie stosowanie antykoncepcji hormonalnej, które może osłabić śluzówkę; planowanie zajścia w ciążę.

Jak wygląda badanie?

Test HPV to drugie obok cytologii badanie, które kobiety powinny wykonywać regularnie, choć mężczyźni również nie są z niego zwolnieni. U kobiet polega na pobraniu wymazu z szyjki macicy, czasem także ze ścianek pochwy i sromu. Następnie wymaz jest wysyłany do laboratorium. Nie należy stosować leków dopochwowych na dwie doby przed wykonaniem badania, a na 24 h przed nim należy powstrzymać się przed współżyciem. Materiał do badania można pobrać u ginekologa, np. przy okazji robienia cytologii. U mężczyzn badanie polega na pobraniu próbki z rowka zażołędnego. Na wynik czeka się zazwyczaj do 10 dni.

Testy wykonuje się za pomocą techniki PCR (łańcuchowa reakcja polimerazy), która używana jest do szybkiego kopiowania materiału genetycznego i powiela wybraną cząsteczkę DNA. W ten sposób wykrywa się DNA wirusa HPV i ocenia jego onkogenność. Badanie to jest płatne, w zależności od liczby oznaczanych genotypów – kosztuje od 150 do ok. 400 zł.

Dodatni wynik testu HPV DNA, czyli stwierdzenie obecności kwasu nukleinowego wirusa brodawczaka w badanym materiale nie oznacza nieuchronnego zachorowania na raka, a jedynie przynależność do grupy podwyższonego ryzyka. Badanie należy powtórzyć w odstępach czasowych. 

Szczepionka przeciwko HPV

Najskuteczniejszą ochroną przed HPV są szczepienia. Chronią one przed zakażeniami onkogennymi szczepami wirusa HPV (nie każdy szczep HPV doprowadza bowiem do rozwoju raka). Dzięki temu minimalizujemy ryzyko rozwoju nowotworu. Warto się zaszczepić jeszcze przed rozpoczęciem współżycia seksualnego, najlepiej w wieku nastoletnim.

Powszechne szczepienia przeciw HPV dla dziewcząt i chłopców w wieku 12-13 lat są już realizowane w Austrii, Włoszech, Szwajcarii, Czechach, Chorwacji, Serbii, Finlandii, Niemczech oraz Norwegii i Wielkiej Brytanii.  Poza Europą szczepienia wszystkich zdrowych nastolatków są również stosowane w Izraelu, Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii oraz Australii.

W Polsce są 3 rodzaje szczepionek przeciwko wirusowi brodawczaka. Szczepienie przeciw HPV jest wymieniane w Polskim Programie Szczepień Ochronnych jako szczepienie zalecane (odpłatne). Wiele  gmin i samorządów refunduje szczepionkę nastoletnim dziewczętom w ramach bezpłatnych programów samorządowych.

źródło: PAP zdrowie, wyleczto.pl poradnikzdrowie.pl

ja

© Artykuł jest chroniony prawem autorskim. Wykorzystanie tylko pod warunkiem podania linkującego źródła.