Bezpieczne, komfortowe i przyjazne mieszkanie dla seniora - porady architektów

Jesień życia nie musi wiązać się z przeprowadzką do domu opieki. Po dostosowaniu mieszkania do potrzeb osób starszych, mogą one długo cieszyć się samodzielnością we własnych czterech kątach. I to nawet pomimo niepełnej sprawności.

Jak dostosować mieszkanie do potrzeb osób starszych

„Współczesny człowiek spędza w budynkach ponad 90 proc. swojego czasu. U osób starszych, nieaktywnych zawodowo, znakomita większość wspomnianego czasu przypada na pobyt w mieszkaniu. Warunki zamieszkania, wygoda oraz bezpieczeństwo w mieszkaniu bezpośrednio przekładają się na ich kondycję zdrowotną” – podkreślają architekci Agnieszka i Jan Cieślowie w poradniku „Cechy bezpiecznego mieszkania seniora”, opracowanego w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020.

Eksperci podkreślają, że do bezpiecznego poruszania się konieczne są:

Wystarczająca ilość miejsca, adekwatna do sposobu poruszania się (na własnych nogach, o kulach, na wózku)
Brak przeszkód na podłodze (progi, krawędzie dywanów, luźne przewody)
Stabilna, nieśliska nawierzchnia podłóg
Możliwość podparcia się (np. zamocowane na ścianach poręcze, uchwyty)
Dobre oświetlenie i kontrastowe kolory powierzchni poziomych, a także pionowych elementów wyposażenia
Najczęściej używane sprzęty i elementy wyposażenia powinny znajdować się na wysokości niewymagającej schylania oraz być dostępne zarówno dla osoby stojącej jak i siedzącej (np. na wózku inwalidzkim)
Klamki, przełączniki oświetlenia, najczęściej używane przedmioty na wysokości ok. 80 cm
Gniazda elektryczne, dostęp do często używanych przedmiotów (szuflady, szafy) nie wyżej niż 120 cm i nie niżej niż 40 cm
Siadanie, wstawanie i przesiadanie się powinno odbywać się przy zapewnieniu stabilnego oparcia dla rąk i nóg, a także dobrego oświetlenia, zapewniającego właściwą ocenę odległości.

Kolejnym elementem jest bezpieczna obsługa sprzętów i wyposażenia mieszkania, którą można zapewnić poprzez:

Zapewnienie elektrycznego oświetlenia oraz elektrycznej kuchni
Ogrzewanie centralne (zamiast otwartych palenisk)
Zastosowanie trudnopalnych i nietoksycznych (nie wydzielających szkodliwych substancji) materiałów wykończeniowych oraz sprzętów w różnych wnętrzach mieszkania
Obłe krawędzie mebli i klamek.

Bezpieczne mieszkanie powinno też umożliwiać wykrycie różnego rodzaju zagrożeń oraz szybkie wezwanie pomocy:

Zaleca się zastosowanie czujników zalania, dymu lub ognia podłączonych do instalacji alarmowych
W mieszkaniu powinny się znaleźć środki łączności umożliwiające nagłe wezwanie pomocy w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia (przynajmniej telefon, najlepiej stacjonarny, przyciski alarmowe w różnych pomieszczeniach).

Autorzy poradnika podkreślają, że oprócz rozwiązań technicznych, bezpieczeństwo seniorów wydatnie zwiększają też rozwiązania czysto organizacyjne, takie jak: regularne kontakty z sąsiadami i rodziną, czy też przekazanie kluczy do mieszkania zaufanej osobie w sąsiedztwie. Pomocne może się też okazać przechowywanie w widocznym miejscu zestawu najważniejszych informacji - o stanie zdrowia, przyjmowanych lekach, osobach kontaktowych, etc.

Mieszkanie dla seniora: komfort i łatwość utrzymania

Bezpieczeństwo to podstawa, ale do tego by mieszkanie było naprawdę przyjazne dla seniora konieczne jest jeszcze zadbanie o dwie rzeczy: wygodę oraz łatwość utrzymania. O co chodzi?

„Mieszkanie wygodne to inaczej mieszkanie komfortowe, ułatwiające prowadzenie zdrowego trybu życia, zgodnie z naszymi potrzebami. Na komfort składa się kilka aspektów: komfort termiczny, komfort akustyczny, komfort świetlny i komfort olfaktoryczny” – podkreślają architekci.

Komfort termiczny, czyli możliwość regulacji temperatury w poszczególnych pomieszczeniach.
Komfort akustyczny - można go zapewnić – z jednej strony poprzez ograniczenie hałasu, a z drugiej także przez redukcję pogłosu (czyli niekontrolowanych odbić dźwięku). Może w tym pomóc wiele różnych rozwiązań technicznych, m.in. szczelne okna albo specjalne materiały pochłaniające dźwięk.
Komfort optyczny. Składają się na niego: dostępność naturalnego światła dziennego (im więcej tym lepiej, oczywiście z możliwością regulacji poprzez żaluzje czy zasłony), a także oświetlenie sztuczne dostosowane do czynności wykonywanych w danym miejscu (poza tradycyjnymi lampami i lampkami, zalecane jest też automatycznie włączające się oświetlenie głównych ciągów komunikacyjnych w mieszkaniu, poprowadzone w miejscu zetknięcia ścian i podłóg, które ułatwia np. przejście w nocy z sypialni do toalety).
Komfort olfaktoryczny to zadbanie o jakość powietrza wewnątrz mieszkania, poprzez regularne wietrzenie, wentylację mechaniczną, odkurzanie, etc.

Jeśli chodzi o łatwość utrzymania mieszkania (sprzątanie, konserwacja, opłaty, media), to kluczowe znaczenie ma jego rozmiar. Architekci zalecają, by mieszkanie dla pojedynczej osoby starszej miało powierzchnię nie większą niż 55 m.kw., zaś dla pary nie więcej niż 70 m.kw. Powinien być to lokal maksymalnie 3-pokojowy.

Łatwość utrzymania zwiększają też nowoczesne, bezobsługowe instalacje (zwłaszcza ciepłownicze, wodociągowe i oświetleniowe), odpowiedni rodzaj materiałów wykończeniowych (m.in. łatwe do mycia i odkurzania), a także ograniczenie ilości przedmiotów (zwłaszcza zbędnych).

Wzorcowe mieszkanie seniora opracowane przez Agnieszkę i Jana Cieślów znajduje się na warszawskich Bielanach. Jest udostępnione do oglądania.

źródło: Serwis Zdrowie PAP, film PAP wideo