Dziś początek astronomicznej wiosny. Kiedy przyjdzie ocieplenie?

Choć za oknami zimowa aura, to dziś witamy wiosnę. Dokładnie o godzinie 17.15 Słońce przechodzi przez tzw. punkt Barana, zwany też punktem równonocy wiosennej i rozpoczyna się astronomiczna wiosna. Kalendarzowa nastąpi dzień później - 21 marca.

Skąd się biorą pory roku?

Pory roku zawdzięczamy odpowiedniemu nachyleniu osi obrotu naszej planety do płaszczyzny jej ruchu okołosłonecznego (ekliptyki). Oś obrotu tworzy z ekliptyką kąt 66,5 stopnia, dzięki czemu przez pół roku na działanie promieni słonecznych bardziej wystawiona jest półkula północna, a przez drugie pół roku - półkula południowa.

Dwa razy w roku Słońce znajduje się w punktach, w których ekliptyka przecina się z równikiem niebieskim (czyli rzutem równika ziemskiego na sferę niebieską). W momentach tych mamy do czynienia ze zrównaniem dnia z nocą i początkiem astronomicznej wiosny lub jesieni.

Punkt przecięcia ekliptyki z równikiem, w którym Słońce przechodzi z półkuli południowej na północną, nazywa się punktem Barana. Gdy nasza dzienna gwiazda znajdzie się w tym punkcie, rozpoczyna się astronomiczna wiosna. Szacuje się, że w 2048 wiosna odwiedzi nas już 18 marca, a w 2102 nawet 13 marca. Ma to związek z ruchem punktu Barana.

Pogoda na święta wielkanocne

Na razie prognozy nas nie rozpieszczają. Po jednym prawdziwie wiosennym weekendzie przyszło duże ochłodzenie. Synoptycy przewidują, że to już koniec mrozów, ale temperatura nadal nie będzie wysoka - od zera do kilku stopni Celsjusza. Dopiero od piątku się ociepli - możemy spodziewać się ok. 10 stopni, za to mogą występować przelotne opady deszczu.

Taka pogoda ma się utrzymać do świąt wielkanocnych. Według wstępnych prognoz niedziela wielkanocna ma być słoneczna, natomiast lany poniedziałek pochmurny. Synoptycy zaznaczają jednak, że na razie jest jeszcze zbyt wcześnie, by dokładnie przewidzieć pogodę na święta, które rozpoczynają się w ostatni weekend marca i pierwszy kwietnia.

Co zobaczymy na wiosennym niebie?

Obecnie najjaśniejszym obiektem astronomicznym na niebie (po Księżycu i Słońcu) jest planeta Wenus. Na początku kwietnia będzie zachodzić około godziny 21.00 i będzie widoczna na wieczornym niebie przez całą wiosnę. W marcu Wenus może pomóc w dostrzeżeniu Merkurego, gdyż oba ciała będą widoczne blisko siebie (Merkury na prawo od Wenus). Koniunkcja obu planet w odległości 4 stopni nastąpi właśnie dziś.

Wiosną można będzie też zobaczyć rój Lirydów, które promieniują w drugiej połowie kwietnia. Maksimum nastąpi w nocy z 22 na 23 kwietnia. Rój ten znany jest od starożytności. Naukowcy już wiedzą, że ma związek z kometą okresową C/1861 G1 (Tchacher) o okresie obiegu dookoła Słońca równym 415 lat. W latach 1803 oraz 1922 wystąpiły deszcze meteorów z roju Lirydów osiągając nawet 1800 zjawisk na godzinę. Zwykle jednak rój ten ma przeciętną aktywność, osiągając w maksimum około 18 „spadających gwiazd” w ciągu godziny.

Od połowy kwietnia do końca maja aktywne są Eta Akwarydy. Maksimum przewidziane jest na 6 maja. W przypadku tego roju może wystąpić nawet 50 zjawisk w ciągu godziny. Rój ten jest związany ze słynną kometą Halleya.

Na wiosennym niebie będzie można również podziwiać kilka koniunkcji Księżyca z jasnymi planetami. Już 3 kwietnia Księżyc zbliży się na 3,8 stopnia do Jowisza, ponownie nastąpi to 30 kwietnia, w podobnej odległości. Z kolei 18 kwietnia Księżyc będzie 5,2 stopnia do Wenus. Natomiast w maju wystąpi koniunkcja Księżyca z Wenus (17 maja) i Księżyca z Jowiszem (27 maja)

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna i znaki zodiaku

Końcówka marca i pierwsza połowa kwietnia to bardzo korzystny okres do obserwacji Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) przelatującej wieczorami niebie nad Polską. Zwykle widoczne będą po dwa jasne przeloty dziennie, mniej więcej pomiędzy godz.20.00 a 22.30. Dokładne momenty przelotu dla konkretnej miejscowości najlepiej sprawdzić dla danego dnia w wyspecjalizowanych aplikacjach na smartfony, albo na stronie internetowej http://www.heavens-above.com. Następny okres widocznych przelotów stacji ISS nastąpi w maju.

Na wiosennym niebie dominować będą w szczególności trzy konstelacje: Lew, Panna i Wolarz, z których każdy ma na swoim obszarze jasną gwiazdę. W przypadku Lwa jest to Regulus (znany też jako Serce Lwa), w Pannie - gwiazda Spica (Spika, znana też jako Kłos), a w Wolarzu gwiazda Arktur (zwaną też Gwiazdą Wiosenną). Razem te trzy gwiazdy tworzą tzw. Trójkąt Wiosenny, rozciągający się na dużym obszarze nieba.

źródło: PAP

ja