Wstrząs anafilaktyczny po użądleniu przez pszczołę lub osę. Objawy i pomoc

Anafilaksja jest gwałtowną reakcją alergiczną lub nie alergiczną organizmu świadczącą o jego nadwrażliwości. Wstrząs anafilaktyczny to jej najgroźniejsza postać. Najczęstszymi objawami anafilaksji są trudności z oddychaniem, obrzęk, zawroty głowy i mdłości. 

Anafilaksja może nastąpić w wyniku ugryzienia przez owady, np. pszczoły, zjedzenia niektórych pokarmów, zażycia leków, a nawet silnego wyziębienia czy przegrzania organizmu. Konieczna jest natychmiastowa pomoc, ponieważ silny wstrząs szybko może doprowadzić do śmierci. 

Przyczyny anafilaksji

Wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego najczęściej wiązane jest z użądleniem przez owada (pszczołę, osę, szerszenia, mrówkę), jednak taka reakcja organizmu może również wystąpić w wyniku kontaktu z:

• produktami spożywczymi, np.: skorupiakami, pistacjami, orzeszkami ziemnymi, sezamem, gorczycą, jajkami, mlekiem,
• lekami, np. antybiotykami, np. penicyliną i aspiryną,
• środkami znieczulającymi,
• preparatami kontrastowymi zawierającymi jod, np. podawanymi przed tomografią komputerową, 
• szczepionką,
• immunoterapią alergenową, czyli tzw. odczulaniem,
• kwasem foliowym oraz witaminami, szczególnie witaminą B12 i B1,
• tworzywami, np. lateksem,

Anfilaksja może pojawić się również w wyniku silnego stresu, ekspozycji na zimno, ciepło, a ryzyko jej wystąpienia zwiększa się w przypadku gwałtownego wysiłku fizycznego i miesiączki u kobiet.

Wstrząs anafilaktyczny – objawy

Pierwsze symptomy anafilaksji występuję już kilka minut po kontakcie z czynnikiem drażniącym, są to:

• uczucie duszności,
• chrypka,
• kaszel,
• przyspieszona akcja serca,
• poty,
• niepokój,
• wodnisty katar,
• świszczący oddech,
• bóle i zawroty głowy,
• szum w uszach,
• słabo wyczuwalne tętno,
• bladość i świąd skóry,
• rumień, pokrzywka i obrzęki,
• drgawki,
• ból brzucha,
• wymioty,
• biegunki,
• gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego,
• „mroczki” przed oczami,
• utrata przytomności.

Pierwsza pomoc przy wstrząsie anafilaktycznym

Wstrząs anafilaktyczny to stan zagrażający życiu, dlatego konieczna jest natychmiastowa pomoc:

• Jeżeli to możliwe, usuń czynnik wywołujący wstrząs, np. delikatnie usuń żądło owada ze skóry.
• Wezwij pogotowie ratunkowe – tel. 112 lub 999.
• W przypadku, gdy osoba, która doznała wstrząsu ma przy sobie przepisany przez lekarza lek na anafilaksję – podaj go. Najczęściej ma on postać ampułkostrzykawki, w której znajduje się adrenalina. Wykonaj zastrzyk w zewnętrzną powierzchnię uda (możesz to zrobić również przez ubranie). Jeżeli jest to lek antyhistaminowy w tabletce – pamiętaj, że osobom nieprzytomnym nie wolno ich podawać – może dojść do zadławienia.
• Jeżeli doszło do utraty przytomności, a osoba, która doznała wstrząsu nie ma leku – koniecznie wezwij pogotowie ratunkowe.
• Ułóż poszkodowanego w pozycji bocznej, szczególnie, gdy wymiotuje.
• Jeżeli oddech jest niewyczuwalny, podejmij resuscytację krążeniowo-oddechową – masaż serca połączony z oddychaniem usta-usta.

Po wystąpieniu wstrząsu zawsze konieczna jest obserwacja szpitalna.

W przypadku, gdy osoba doznająca wstrząsu jest sama w domu, powinna – jeżeli jest to możliwe - natychmiast wezwać pogotowie i upewnić się, że sanitariusze będą mogli dostać się do pomieszczenia, w którym się znajduje. 

Profilaktyka – ochrona przed reakcją anafilaktyczną

Wstrząs anafilaktyczny u dzieci, osób starszych oraz osób z obniżoną odpornością jest szczególnie niebezpieczny, dlatego bardzo ważna jest profilaktyka. Warto przeprowadzić testy, by dowiedzieć się, jakie czynniki powodują reakcje alergiczne. Szczególnie alergicy powinni zawsze dokładnie czytać etykiety. Konieczne również jest noszenie przy sobie ampułkostrzykawki z adrenaliną lub leków przeciwhistaminowych. Pomocne też są bransoletki lub wisiorki z informacją dotyczącą substancji, które wywołują reakcje alergiczne. 

JJ

© Artykuł jest chroniony prawem autorskim. Wykorzystanie tylko pod warunkiem podania linkującego źródła.

Artykuł współfinansowany z funduszu prewencyjnego PZU.