Odczulanie alergii. Czy to pomaga? Sposoby odczulania

Alergie wziewne są powszechnymi chorobami przewlekłymi wymagającymi leczenia. Jedyną metodą pozwalającą na wyeliminowanie przyczyny alergii jest immunoterapia alergenowa, czyli odczulanie. Można ją przeprowadzić wyłącznie na podstawie wskazania lekarza alergologa. 

Alergia jest chorobą przewlekłą, której leczenie powinno być poprzedzone przeprowadzeniem testów alergicznych. Na ich podstawie lekarz alergolog może dokonać rozpoznania alergenu, czyli substancji wywołującej reakcję uczuleniową u danej osoby. Najskuteczniejszą metodą leczenia alergii jest odczulanie. 

Czym jest alergia wziewna?

Alergia wziewna (np. alergia na zboża, trawy, roztocza) jest wynikiem nadmiernego pobudzenia układu odpornościowego (inaczej immunologicznego) przez substancję obecną w powietrzu. Alergenami wziewnymi odpowiedzialnymi za wywoływanie reakcji uczuleniowej są pyłki roślinne pochodzące z drzew, traw, zbóż, chwastów, zarodniki grzybów pleśniowych oraz roztocza kurzu domowego. Uczulenie może być również spowodowane kontaktem z sierścią i naskórkiem zwierząt domowych. 

Co daje odczulanie?

Immunoterapia alergenowa, potocznie nazywana odczulaniem, jest najskuteczniejszą metodą leczenia alergii wziewnej. Pozwala ona na kontrolowanie przebiegu choroby oraz zapobiega jej dalszemu rozwojowi. Po zakończeniu odczulania obserwuje się zmniejszenie, a nawet zupełne wyeliminowanie objawów alergii, możliwość ograniczenia przyjmowanych leków przeciwalergicznych oraz zmniejszenie ryzyka rozwoju astmy i powstawania kolejnych uczuleń. 

Metody immunoterapii alergenowej

Wyróżnia się dwie metody terapii odczulającej, które różnią się między sobą drogą podania alergenu. Pierwszą z nich jest odczulanie podskórne, określane również jako klasyczne. Alergen podaje się w postaci zastrzyków, które muszą być wykonywane w gabinecie alergologicznym. Metoda ta może być stosowana u alergików od piątego roku życia - im wcześniej rozpoczęte odczulanie, tym bardziej skuteczne. Leczenie wstępne w immunoterapii podskórnej polega na wykonywaniu zastrzyków co 7-14 dni z rosnącą dawką alergenu aż do uzyskania dawki maksymalnej, która jest dobrze tolerowana przez organizm osoby uczulonej. Ta pierwsza faza leczenia trwa najczęściej 2-3 miesiące. Po niej następuje leczenie podtrzymujące – szczepionki zawierające maksymalną dawkę alergenu podawane są co 4-6 tygodni przez cały rok. Odczulanie całoroczne w metodzie klasycznej musi być kontynuowane przez okres od trzech do pięciu lat. Drugą, nowocześniejszą metodą jest odczulanie podjęzykowe, w którym alergen podawany jest w formie kropli lub tabletek na błonę śluzową pod językiem. Metoda podjęzykowa jest prowadzona samodzielnie przez pacjenta w domu. Podobnie jak przy immunoterapii podskórnej, można ją zastosować u dzieci od piątego roku życia. Wymaga regularnej aplikacji zgodnie ze wskazaniami lekarza i okresowych kontroli u alergologa - w celu sprawdzenia jej skuteczności. W razie niepokojącej reakcji organizmu (świąd, pieczenie śluzówki, obrzęk) wymaga  kontaktu z lekarzem. Metoda podjęzykowa jest nieco droższa niż iniekcyjna, ale zdecydowanie przyjemniejsza i wygodniejsza w stosowaniu.

Sezon na odczulanie – kiedy należy rozpocząć immunoterapię alergenową

Przy immunoterapii alergenowej stosowanej u osób z uczuleniem na pyłki roślinne ważny jest czas, w którym prowadzi się leczenie – odczulanie należy rozpocząć między okresami pylenia rośliny wywołującej reakcję alergiczną. Najlepszym momentem na zgłoszenie się do alergologa i rozpoczęcie terapii odczulającej jest sezon jesienno-zimowy. Przy alergii na pyłki traw i zbóż odczulanie zaleca się zacząć w grudniu lub w styczniu, natomiast przy uczuleniu na pyłki drzew – w październiku lub listopadzie. W przypadku alergii na roztocza kurzu domowego moment rozpoczęcia i zakończenia terapii odczulającej nie ma znaczenia. 

Wskazania i przeciwwskazania terapii odczulającej

Immunoterapia alergenowa może być wskazana wyłącznie przez lekarza alergologa osobom, u których potwierdzono obecność uczulenia na określony alergen za pomocą badań dodatkowych: testów skórnych, testów prowokacji alergenowej oraz oznaczenia swoistych przeciwciał klasy IgE (ich podwyższone stężenie oznacza alergię). Przeciwwskazaniem do przeprowadzenia terapii odczulającej jest zaburzony stan układu immunologicznego, który nie pozwala na prawidłową reakcję organizmu na leczenie. Sytuacja taka występuje przy chorobach nowotworowych, niedoborach immunologicznych oraz chorobach tkanki łącznej. Przeciwwskazaniem jest również ciężka astma, choroby serca i ciąża. Immunoterapii alergenowej nie powinno się rozpoczynać w okresie infekcji wirusowych lub bakteryjnych.