Wstrzymanie oddechu, picie wody, dmuchanie w torebkę. Domowe sposoby na czkawkę nie zawsze są skuteczne. Czkawka to zwykle wynik niedbałości i pośpiechu w czasie jedzenia. Może też być skutkiem choroby.
Przejawia się niekontrolowanymi skurczami przepony i mięśni międzyżebrowych, w wyniku czego dochodzi do wdechu z jednoczesnym zamknięciem głośni (część krtani). Odruch jest wynikiem podrażnienia zakończeń nerwu błędnego, nerwu przepony oraz włókien współczulnych narządów jamy brzusznej i klatki piersiowej. W jej powstawaniu biorą też udział nerwy związane z uszami, gardłem a także nosem.
Czkawka może być także spowodowana zaburzeniami psychicznymi lub metabolicznymi, w następstwie których dochodzi do stymulacji ośrodka czkawki w mózgu.
Uczeni postrzegają ją jako prymitywny odruch, który miałby chronić drogi oddechowe w przypadku dostania się doń drobin pokarmu. Najczęściej wywołana jest zbyt szybkim i obfitym zapełnieniem żołądka. Często towarzyszy piciu napojów gazowanych i alkoholu, a także spożywaniu pikantnych, zimnych lub bardzo gorących potraw. Nierzadko pojawia się przy zmianie temperatury. Osoby żyjące w ciągłym stresie, cierpiące na silne fobie czy nerwicę natręctw, mogą doświadczać napadów czkawki trzykrotnie częściej od innych.
Obecnie, w zależności od czasu trwania, wyróżniamy jej trzy rodzaje. Pierwszym jest krótkotrwały (do 48 godzin) napad. Drugim, utrzymująca się od dwóch dni do miesiąca czkawka przewlekła lub długotrwała. Gdy epizody powtarzają się dłużej niż miesiąc, mówimy o czkawce uporczywej.
Długotrwała lub uporczywa przypadłość najczęściej jest rezultatem różnych schorzeń, jak nowotwór przełyku lub refluks żołądkowo-przełykowy. Lista chorób, w przebiegu których może występować czkawka, obejmuje współcześnie ponad sto pozycji, w tym urazy.
Domowe sposoby na czknięcia nie zawsze są skuteczne. Jedną z najczęściej stosowanych metod i jedyną potwierdzoną naukowo jest wstrzymywanie oddechu. Dzięki temu we krwi wzrasta stężenie dwutlenku węgla, co osłabia nadwrażliwość nerwu błędnego. Dużo wydajniejszą opcją jest zrobienie kilku szybkich wdechów i wydechów do papierowej lub foliowej torebki. Również przestraszenie danej osoby wydatnie podnosi poziom dwutlenku węgla w ustroju. Oprócz tego, często zaleca się wypicie szklanki wody regularnymi łykami, picie melisy, ssanie kostki lodu albo spożycie łyżeczki cukru lub miodu. W przypadku przejedzenia się, nie zaleca się spania na prawym boku.
W stanach chorobowych, zależnie od diagnozy, stosuje się leczenie farmakologiczne. Z reguły są to leki obniżające pH soku żołądkowego i przeciwpadaczkowe, blokujące ośrodek czkawki. W skrajnych przypadkach wykonywana jest blokada nerwu przeponowego.
Najdłuższa odnotowana dotąd czkawka trwała 68 lat. Początkowo występowała z częstotliwością 40 razy na minutę, później 20. Cierpiał na nią Amerykanin Charles Osborne. Nabawił się jej podczas uboju świni, w wieku 28 lat.
(WA)
Inne tematy w dziale Rozmaitości
