Teorie spiskowe i nauka: w co wierzą Polacy? Szokujące wyniki badań

Ludzie i dinozaury? 32 proc. Polaków w to wierzy

Jednym z bardziej zaskakujących wyników badania jest przekonanie, że ludzie żyli w tym samym czasie co dinozaury. Aż 32 proc. Polaków uznało to zdanie za prawdziwe – to o 4 punkty procentowe więcej niż w 2021 roku.

Z kolei 65 proc. badanych odrzuciło tę tezę, a 3 proc. przyznało, że nie wie. Dla porównania w całej UE w to samo wierzy 23 proc. Europejczyków, natomiast 68 proc. uznało to za fałsz.

Ewolucja: więcej Polaków akceptuje teorię Darwina

Na pytanie, czy współcześni ludzie rozwinęli się z wcześniejszych gatunków zwierząt, 58 proc. Polaków odpowiedziało twierdząco, co oznacza wzrost o 6 punktów procentowych w porównaniu do poprzedniego badania. Jednak wciąż 38 proc. uważa to za fałsz, a 4 proc. nie ma zdania.

Dla porównania w całej UE w ewolucję wierzy 67 proc. mieszkańców, a odrzuca ją 27 proc..

Zobacz takżeMasowe zwolnienia w kluczowej fabryce. Pracę straci ponad 300 osób

Teorie spiskowe wciąż popularne 

W badaniu znalazły się również pytania dotyczące popularnych teorii spiskowych. Respondenci mieli ocenić prawdziwość takich stwierdzeń jak:

• „Wirusy zostały wyprodukowane w rządowych laboratoriach, by kontrolować naszą wolność” – fałsz,
• „Lek na raka istnieje, ale jest ukrywany ze względu na zyski rynku” – fałsz,
• „Zmiany klimatu są w większości wywołane przez naturalne cykle, a nie przez działanie człowieka” – fałsz.

Eksperci zwracają uwagę, że takie narracje mogą wynikać z dezinformacji oraz braku zaufania do nauki. Natalia Gruenpeter z Ośrodka Analizy Dezinformacji NASK zaznacza, że wciąż silne są teorie sugerujące, że rządy i korporacje działają na szkodę obywateli, ukrywając istotne informacje.

– W dobie powszechnego dostępu do internetu i otwartej komunikacji naukowej trudno mówić o braku dostępu do wiedzy. Problemem jest to, że obok rzetelnych informacji funkcjonują źródła szerzące dezinformację, które często skutecznie przyciągają uwagę poprzez sensacyjne treści i kontrowersje – tłumaczy Gruenpeter.

Czy nauka poprawia jakość życia? Nie wszyscy są przekonani

Respondenci zostali także zapytani, czy zgadzają się ze stwierdzeniem: „Nauka i technologia czynią nasze życie łatwiejszym, zdrowszym i bardziej wygodnym”.

• 69 proc. Polaków odpowiedziało twierdząco (spadek o 5 punktów procentowych w porównaniu do 2021 roku),
• 9 proc. nie zgodziło się z tym stwierdzeniem,
• 21 proc. uznało, że ani się zgadza, ani nie zgadza.

Badanie Eurobarometru objęło również pytania dotyczące roli sztucznej inteligencji w rozwoju nauki.

• 54 proc. Polaków uważa, że AI przyczyni się do postępu w walce ze zmianami klimatu i poważnymi chorobami,
• 12 proc. wyraziło sceptycyzm,
• 31 proc. nie miało zdania.

Zobacz takżeBank wydał pilny komunikat. Przestaną działać BLIK i karty płatnicze

Dezinformacja wciąż ma wpływ na społeczeństwo

Eksperci ostrzegają, że dezinformacja wpływa nie tylko na stan wiedzy, ale także na przekonania i decyzje społeczne. Widać to zwłaszcza w obszarach dotyczących zdrowia i zmian klimatycznych.

– Medycyna i klimat to dwie dziedziny, które bezpośrednio wpływają na nasze życie. To właśnie wokół nich narasta najwięcej teorii spiskowych – od ukrywanych leków na raka, po negowanie roli dwutlenku węgla w ociepleniu klimatu – podkreśla Gruenpeter.

Tomasz Wypych 

Zdjęcie ilustracyjne, źródło: Canva