Od początku roku już kilkadziesiąt razy wszczynano w Polsce alerty smogowe. Do tej pory wiedzieliśmy, że zanieczyszczone powietrze szkodzi sercu i płucom. Teraz okazało się, że działa degradująco na najważniejszy ludzki narząd.
Zanieczyszczone powietrze wpływa na mózg i funkcje poznawcze
Zanieczyszczenie powietrza zagraża zdrowiu ludzi na całym świecie. Zła jakość powietrza ma szkodliwy wpływ na układ sercowo-naczyniowy i oddechowy, wiąże się z chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak stwardnienie rozsiane, choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona i przyczynia do skrócenia życia. Za skutki zdrowotne odpowiada w szczególności zanieczyszczenie PM2,5 – cząstkom o tej wielkości tylko w roku 2015 przypisuje się około 4,2 mln zgonów. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby 24-godzinne i roczne limity były odpowiednio niższe niż 15 µg (mikrogramów, czyli tysięcznych części grama) na m3 i 5 µg na m3.
Teraz, jak informuje pismo „Nature Communications”, naukowcy z uniwersytetów w Birmingham i Manchesterze wykazali, że zanieczyszczenie powietrza negatywnie oddziaływało na selektywność uwagi oraz uwagę i rozpoznawanie emocji – niezależnie od tego, czy badani oddychali normalnie, czy tylko przez usta. W związku z tym mniejsza była zdolność oddychających zanieczyszczonym powietrzem osób do wykonywania codziennych czynności.
Brak skupienia, nadmierne emocje - efekty smogu
Już krótkotrwałe narażenie na zanieczyszczenie powietrza cząstkami stałymi (PM) może zmniejszać zdolność do interpretowania emocji lub skupienia się. Naukowcy wystawiali uczestników badania na działanie wysokiego poziomu zanieczyszczenia powietrza - za pomocą dymu świec - lub czystego powietrza, testując zdolności poznawcze przed i cztery godziny po narażeniu. Testy mierzyły pamięć roboczą, selektywną uwagę, rozpoznawanie emocji, szybkość psychomotoryczną i stałą uwagę.
- Nasze badanie dostarcza przekonujących dowodów na to, że nawet krótkotrwałe narażenie na cząstki stałe może mieć natychmiastowy negatywny wpływ na funkcje mózgu niezbędne do wykonywania czynności takich jak cotygodniowe zakupy w supermarkecie - skomentował dr Thomas Faherty z University of Birmingham, współautor badań.
Eksperci sugerują, że za obserwowane deficyty może odpowiadać stan zapalny wywołany zanieczyszczeniem powietrza. Zauważyli również, że podczas gdy selektywna uwaga i rozpoznawanie emocji uległy pogorszeniu, nie dotyczyło to pamięci roboczej. To sugeruje, że niektóre funkcje mózgu są bardziej odporne na krótkotrwałe narażenie na zanieczyszczenie.
- Słaba jakość powietrza obniża zdolności intelektualne i wydajność pracowników, co ma znaczące implikacje społeczne i ekonomiczne w świecie high-tech zależnym od doskonałości poznawczej. Zmniejszona produktywność wpływa na wzrost gospodarczy, co dodatkowo podkreśla pilną potrzebę surowszych przepisów dotyczących jakości powietrza i środków ochrony zdrowia publicznego w celu zwalczania szkodliwych skutków zanieczyszczenia dla zdrowia mózgu, szczególnie w silnie zanieczyszczonych obszarach miejskich – wyjaśnia prof. Francis Pope z University of Birmingham, współautor badania.
Podejmowanie decyzji
Funkcjonowanie poznawcze obejmuje różnorodne procesy umysłowe, które są kluczowe dla codziennych zadań. Na przykład selektywna uwaga pomaga w podejmowaniu decyzji i zachowaniach ukierunkowanych na cel, takich jak ustalanie priorytetów dla pozycji na liście zakupów w supermarkecie, przy jednoczesnym ignorowaniu innych produktów i opieraniu się zakupom pod wpływem impulsu. Pamięć robocza służy jako tymczasowa przestrzeń robocza do przechowywania i manipulowania informacjami, niezbędna do zadań wymagających jednoczesnego przetwarzania i przechowywania oraz do zadań wymagających wielozadaniowości, takich jak planowanie harmonogramu lub żonglowanie wieloma rozmowami.
Poznanie społeczno-emocjonalne, które obejmuje wykrywanie i interpretowanie emocji u siebie i innych, pomaga kierować społecznie akceptowalnym zachowaniem. Chociaż są to oddzielne umiejętności poznawcze, współpracują one ze sobą, aby umożliwić pomyślne wykonywanie zadań. Badanie podkreśla potrzebę dalszych prac mających na celu zrozumienie ścieżek, poprzez które zanieczyszczenie powietrza wpływa na funkcje poznawcze i zbadania długoterminowych skutków, zwłaszcza dla wrażliwych populacji, takich jak dzieci i osoby starsze.
Z artykułu dowiesz się, że:
- Nawet krótkotrwałe narażenie na smog może osłabić koncentrację i zdolność rozpoznawania emocji
- Zanieczyszczenie powietrza może wywoływać stan zapalny, który negatywnie wpływa na mózg
- Smog obniża produktywność i zdolności intelektualne, co ma konsekwencje dla gospodarki
- Naukowcy podkreślają potrzebę surowszych przepisów dotyczących jakości powietrza
Fot. zdjęcie ilustracyjne/Unsplash
Tomasz Wypych
Inne tematy w dziale Rozmaitości
