Wypowiedź Karola Nawrockiego na temat szczepień wywołała falę krytyki ze strony polityków opcji rządzącej i ponownie otworzyła debatę o dezinformacji wokół nauki i zdrowia publicznego. Posłowie KO zarzucili mu powielanie antyszczepionkowych narracji i brak podstawowej wiedzy biologicznej, podczas gdy eksperci podkreślają, że walka z nieufnością wobec szczepień wymaga nie tyle politycznych sporów, co skutecznej edukacji i budowania zaufania do nauki. Jak przekonać społeczeństwo do szczepień i przeciwdziałać dezinformacji?
Karol Nawrocki przeciwny obowiązkowym szczepieniom
Debata wokół szczepień powróciła do przestrzeni publicznej po kontrowersyjnej wypowiedzi Karola Nawrockiego, kandydata na prezydenta wspieranego przez PiS, który skrytykował obowiązkowe szczepienia i zasugerował, że część osób została „skrzywdzona” przez przymus przyjęcia preparatu przeciwko COVID-19.
Słowa te spotkały się z ostrą reakcją posłów KO, którzy zarzucili mu powielanie dezinformacji oraz wpisywanie się w narrację antyszczepionkową, wzmacnianą przez rosyjską propagandę. Eksperci wskazują jednak, że oburzenie polityków nie wystarczy, aby zmienić postawy społeczne wobec szczepień. Kluczowe jest budowanie zaufania do nauki i edukacja, zamiast konfrontacyjnych argumentów czy ośmieszania sceptyków.
Dezinformacja i strach – główne przeszkody w akceptacji szczepień
Zdaniem lekarzy i specjalistów ds. zdrowia publicznego, szerząca się dezinformacja, niska wiedza naukowa oraz lęk przed skutkami ubocznymi to główne powody, dla których część społeczeństwa nie ufa szczepieniom.
– Ludzie boją się tego, czego nie rozumieją. Jeśli nie zbudujemy narracji opartej na rzetelnych wyjaśnieniach i prostych analogiach, teoria spiskowa zawsze wygra, bo jest łatwiejsza do przyswojenia – mówi dr Michał Kwieciński, immunolog.
Ekspert podkreśla, że osoby sceptyczne wobec szczepień niekoniecznie są przeciwnikami nauki, ale mogą mieć wątpliwości wynikające z chaosu informacyjnego. Zamiast ich wyśmiewać, należy skupić się na dostarczaniu spójnych, zrozumiałych i wiarygodnych informacji.
Jak skutecznie przekonywać do szczepień?
Zdaniem psychologów społecznych i specjalistów ds. komunikacji, skuteczna edukacja nie może być oparta na konfrontacji. Ostrzejsze reakcje polityków mogą trafiać do osób już przekonanych o skuteczności szczepień, ale nie zmieniają postaw sceptyków.
Eksperci wskazują na kilka kluczowych zasad, które mogą zwiększyć akceptację szczepień w społeczeństwie:
- Zrozumiały język i proste przekazy – zamiast skomplikowanych danych, warto używać przystępnych porównań, np. do pasów bezpieczeństwa w samochodzie czy oczyszczania wody pitnej.
- Osobiste historie i pozytywne przykłady – badania pokazują, że ludzie bardziej ufają relacjom osób, które doświadczyły choroby lub skorzystały ze szczepienia i odniosły korzyści.
- Unikanie agresji i wyśmiewania sceptyków – obrażanie osób mających wątpliwości może jedynie utwierdzić je w ich przekonaniach. Ważne jest budowanie mostów zamiast podziałów.
- Koncentracja na wartościach wspólnych dla wszystkich – np. ochrona dzieci, seniorów, najbliższych. Wskazywanie, że szczepienia to akt troski o rodzinę i społeczeństwo, działa skuteczniej niż suche fakty.
- Rozbijanie mitów, ale bez powtarzania fałszywych informacji – badania pokazują, że wielokrotne powtarzanie nawet fałszywych twierdzeń (nawet w celu ich obalenia) może sprawić, że ludzie zaczną je traktować jako prawdziwe.
Szczepienia jako element polityki i dezinformacji
Eksperci ostrzegają również, że temat szczepień jest coraz częściej wykorzystywany w walce politycznej, a jego upolitycznienie sprawia, że dyskusja traci merytoryczny charakter.
– Jeśli szczepienia stają się elementem debaty politycznej, część społeczeństwa automatycznie traktuje je jako narzędzie walki ideologicznej, a nie kwestię zdrowotną – podkreśla dr Anna Malinowska, socjolożka zajmująca się zdrowiem publicznym.
Dodaje, że ruchy antyszczepionkowe są często wspierane przez państwa zainteresowane destabilizacją zachodnich społeczeństw, co wykorzystują politycy, aby zbijać kapitał wyborczy na kontrowersyjnych opiniach.
Wypowiedź Karola Nawrockiego o szczepieniach wywołała polityczną burzę, ale eksperci zwracają uwagę, że walka z dezinformacją wymaga przede wszystkim edukacji i budowania zaufania do nauki. Zamiast ostrych ataków i ośmieszania sceptyków, kluczowe jest prowadzenie rzetelnej, zrozumiałej i merytorycznej komunikacji. Politycy i media powinni skupić się na podkreślaniu realnych korzyści szczepień oraz rozwiewaniu obaw społeczeństwa w sposób przystępny i oparty na wartościach bliskich obywatelom.
na zdjęciu: Wybory Prezydenta RP 2025 - kampania. Kandydat Komitetu Obywatelskiego w wyborach na prezydenta RP popierany przez Prawo i Sprawiedliwość, prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki przemawia na spotkaniu z mieszkańcami w Gorzowie Wielkopolskim. fot. PAP/Lech Muszyński
Red.
Inne tematy w dziale Rozmaitości
