Wzrost liczby zwolnień lekarskich spowodowanych nadużyciem alkoholu oraz dane z prewencyjnych testów trzeźwości w zakładach pracy wskazują, że problem nietrzeźwości w pracy w Polsce jest poważnym wyzwaniem zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Zjawisko to ma swoje konsekwencje zdrowotne, ekonomiczne i organizacyjne, a eksperci zwracają uwagę na konieczność podjęcia działań prewencyjnych.
Coraz więcej zwolnień lekarskich z powodu alkoholu
Statystyki ZUS za 2024 rok pokazują, że liczba zwolnień lekarskich z kodem C (dotyczących niezdolności do pracy z powodu nadużycia alkoholu) wzrosła o 44,9% w porównaniu do roku poprzedniego. W sumie wystawiono blisko 9,5 tys. takich zaświadczeń, a absencje z tego powodu wyniosły niemal 100 tys. dni – o 50,4% więcej niż w 2023 roku.
Najwięcej zwolnień dotyczyło osób w wieku 40-44 lat, a znaczna część absencji trwała od 1 do 5 dni. Jednak niepokojący jest fakt, że 10,8% zwolnień przekraczało 21 dni, co wskazuje na przypadki zaawansowanego uzależnienia wymagające specjalistycznej terapii. Według ekspertów, długie absencje mogą być efektem poważnych powikłań zdrowotnych wynikających z nadużywania alkoholu, takich jak alkoholowy zespół abstynencyjny.
Mężczyźni stanowią zdecydowaną większość osób korzystających z takich zwolnień – w 2024 roku wystawiono im 7,4 tys. zaświadczeń, podczas gdy kobietom – 2,1 tys. Zdaniem specjalistów wynika to z większej skłonności mężczyzn do ryzykownego picia i rzadkiego korzystania z pomocy psychologicznej.
Problem nietrzeźwości w miejscu pracy w Polsce
Choć oficjalnych danych dotyczących liczby nietrzeźwych pracowników w Polsce brak, testy przeprowadzane przez firmę Worksober.com w kilku zakładach pracy sugerują, że codziennie do pracy może przychodzić nawet 100-150 tys. osób będących pod wpływem alkoholu. Szacunki te są zgodne z danymi z Litwy, gdzie regularnie testuje się trzeźwość pracowników w wielu sektorach gospodarki.
Systematyczne testy pokazują, że branże takie jak transport czy budownictwo, w których nietrzeźwość pracownika może stanowić bezpośrednie zagrożenie, odnotowały znaczącą poprawę po wdrożeniu obowiązkowych kontroli. Na Litwie, gdzie codziennie przeprowadza się 200 tys. testów, liczba nietrzeźwych pracowników w sektorze budowlanym spadła pięciokrotnie w ciągu trzech lat. W Polsce tego typu prewencyjne rozwiązania dopiero zaczynają się upowszechniać.
Społeczne i gospodarcze konsekwencje nadużywania alkoholu
Eksperci OECD alarmują, że wysokie spożycie alkoholu w Polsce negatywnie wpływa na gospodarkę, obniżając zatrudnienie i produktywność. Przeciętny Polak spożywa rocznie 11 litrów czystego alkoholu, a popularność tzw. „małpek” (małych butelek alkoholu) wciąż rośnie – codziennie sprzedaje się ich aż 3 mln, z czego 1 mln przed południem.
Nietrzeźwość w pracy generuje nie tylko straty organizacyjne, ale także bezpośrednie koszty dla pracodawców. Do 33. dnia zwolnienia wynagrodzenie chorobowe pokrywa pracodawca, co oznacza dodatkowe obciążenia finansowe dla firm. Problem ten staje się szczególnie istotny w branżach, gdzie odsetek mężczyzn – najbardziej narażonych na ryzykowne picie – jest wyższy.
Problem picia w pracy da się rozwiązać, a na pewno ograniczyć
Eksperci wskazują na konieczność wdrożenia skutecznych działań prewencyjnych. Jednym z kluczowych rozwiązań jest systematyczna kontrola trzeźwości w zakładach pracy, szczególnie w sektorach o wysokim ryzyku, takich jak transport, budownictwo czy przemysł ciężki. Regularne testy mogą znacząco ograniczyć liczbę przypadków nietrzeźwości w miejscu pracy i poprawić bezpieczeństwo.
Istotną rolę odgrywa także edukacja oraz kampanie społeczne, które zwiększają świadomość zagrożeń wynikających z nadużywania alkoholu w pracy. Informowanie pracowników o konsekwencjach zdrowotnych i zawodowych może pomóc w ograniczeniu skali problemu.
Równie ważnym elementem jest zapewnienie lepszego dostępu do terapii uzależnień. Osoby borykające się z problemem alkoholowym powinny mieć możliwość skorzystania z profesjonalnej pomocy, co pozwoli im nie tylko odzyskać zdrowie, ale także uniknąć długotrwałych absencji i utraty pracy.
Z jednej strony wprowadzenie regularnych kontroli trzeźwości może pomóc ograniczyć problem, z drugiej – rosnąca liczba zwolnień lekarskich wskazuje, że konieczne jest podejście uwzględniające aspekty zdrowotne i społeczne. W przeciwnym razie koszty poniesie zarówno gospodarka, jak i sami pracownicy.
Z artykułu dowiedziałeś się:
- Jak bardzo wzrosła liczba zwolnień lekarskich spowodowanych nadużywaniem alkoholu w 2024 roku
- Która grupa wiekowa najczęściej korzystała ze zwolnień lekarskich związanych z alkoholem
- Ilu pracowników w Polsce może codziennie przychodzić do pracy pod wpływem alkoholu
- Jakie branże są najbardziej narażone na problem nietrzeźwości w pracy
- Jakie konsekwencje zdrowotne i organizacyjne wiążą się z alkoholizmem wśród pracowników
- W jaki sposób regularne kontrole trzeźwości wpłynęły na sektor budowlany na Litwie
- Jak wysokie spożycie alkoholu w Polsce wpływa na gospodarkę i produktywność
- Jakie działania mogą pomóc w ograniczeniu problemu nietrzeźwości w miejscu pracy
na zdjęciu: zmęczony, "wczorajszy" pracownik. Zdjęcie ilustracyjne. fot. rawpixel.net
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
