Przez lata to pompy ciepła dominowały w programie Czyste Powietrze, jednak w 2024 roku trend się odwrócił. Wzrost popularności kotłów na biomasę wywołał niepokój części branży pomp ciepła, a wokół finansowania urządzeń rozgorzała gorąca debata. Czy mamy do czynienia z realnym konfliktem, czy raczej z walką o rynkowe interesy?
Pompy ciepła kontra pellet – czy na polskim rynku OZE narasta konflikt?
Serwis Bizblog postawił pytanie o spór pomiędzy użytkownikami pomp ciepła a kotłów na pellet. Autorzy zauważają, że lista wzajemnych oskarżeń jest coraz dłuższa, co dezorientuje klientów planujących wymianę starego pieca na nowoczesne urządzenie. Nie wiedzą, które rozwiązanie wybrać.
Jedni twierdzą, że na rynku dostępne są pompy ciepła bez odpowiednich badań, co może skutkować wysokimi rachunkami za ogrzewanie. Inni przekonują, że spalanie pelletu nie jest ekologiczne.
Eksperci o sporze na rynku OZE
Konflikt, o którym pisze Bizblog, analizują eksperci Polskiej Izby Gospodarczej Sprzedawców Węgla (PIGSW). Ich zdaniem wpisuje się on w szerszy spór, który toczy się na polskim rynku odnawialnych źródeł energii.
Pompy ciepła i kotły na pellet to jedne z najczęściej wybieranych źródeł ogrzewania w Polsce, zwłaszcza w ramach programu Czyste Powietrze. Przez ponad dwa lata (styczeń 2022 – styczeń 2024) pompy ciepła dominowały w tym programie. Jednak w lutym 2024 roku trend się odwrócił, a na pierwsze miejsce wysunęły się kotły pelletowe. W lipcu 2024 roku liczba wniosków o wymianę źródła ciepła na kotły na biomasę przekroczyła 53 proc. wszystkich zgłoszeń – więcej niż dla pomp ciepła, kotłów gazowych i innych źródeł łącznie.
Dlaczego pompy ciepła straciły na popularności?
Eksperci PIGSW nie są zaskoczeni, że niektórzy przedstawiciele branży pomp ciepła poczuli się zagrożeni i zaczęli krytykować pellet, porównując go do tzw. kopciuchów – wysokoemisyjnych kotłów na paliwa stałe starej generacji. Twierdzą, że jego spalanie nie jest ekologiczne. Jednak według specjalistów z PIGSW jest to nieprawdziwe stwierdzenie – potwierdzają to liczne badania emisyjne oraz polityka Unii Europejskiej, która uznaje biomasę za odnawialne źródło energii o zbilansowanej emisji CO₂.
W tym samym czasie, gdy kotły pelletowe zdobywały przewagę w programie Czyste Powietrze, w samej branży pomp ciepła rozgorzał spór o standardy finansowania.
Problem z jakością pomp ciepła
Niektórzy przedstawiciele branży chcieli, by program dotował wyłącznie urządzenia z pełnymi badaniami przeprowadzonymi przez akredytowane laboratoria w UE i EFTA. Argumentowali, że tylko to gwarantuje wysoką jakość sprzętu. Inni sprzeciwiali się takim zmianom, dążąc do utrzymania dotychczasowych zasad finansowania, obejmujących również pompy bez pełnej certyfikacji.
Zdaniem ekspertów, problemem polskiego rynku pomp ciepła był nagły wzrost sprzedaży urządzeń o niskiej jakości, które nie spełniały deklarowanych parametrów. Pojawiły się tanie modele, często produkowane w Chinach i jedynie oznaczone europejską marką. Ich niska efektywność sprawiała, że użytkownicy – w tym beneficjenci Czystego Powietrza – mierzyli się z drastycznie wysokimi rachunkami za ogrzewanie.
W odpowiedzi na ten problem polscy producenci pomp ciepła, którzy oferowali urządzenia wysokiej jakości, domagali się, by finansowanie obejmowało wyłącznie modele z niezależnym raportem badań. W czerwcu 2024 roku krajowi producenci pomp ciepła zrezygnowali z członkostwa w Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) i opublikowali Manifest Polskich Producentów Pomp Ciepła, w którym przedstawili swoje stanowisko.
Zmiany w programie Czyste Powietrze i spór z Komisją Europejską
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska dostrzegł problem finansowania niskiej jakości urządzeń i w czerwcu 2024 roku zapowiedział zmiany w programie Czyste Powietrze. Pompy ciepła bez odpowiednich badań mogły warunkowo pozostać na liście NFOŚ jedynie do końca 2024 roku – po tym terminie konieczne będzie dostarczenie pełnych raportów z badań.
Decyzja ta nie spodobała się części branży, w tym Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC). Organizacja zaskarżyła nowe zasady do Komisji Europejskiej, argumentując, że mogą one stanowić barierę handlową w UE. Wskazywała, że pompy ciepła, które w Wielkiej Brytanii czy Francji kwalifikują się do dotacji, w Polsce nie są akceptowane.
PIGSW zwraca jednak uwagę na pewną hipokryzję – dotacje do pomp ciepła bez pełnych badań uznano za problematyczne, podczas gdy wysoko dotowane kotły biomasowe, powszechne w Niemczech, Austrii i Francji, w Polsce zostały zakazane w wielu miejscach na mocy uchwał antysmogowych.
Czy rzeczywiście mamy do czynienia z konfliktem?
PIGSW podkreśla, że w Polsce nie ma konfliktu między zwolennikami pomp ciepła a kotłów na pellet. Problem dotyczy jedynie części branży pomp ciepła, której nie podoba się rosnąca popularność biomasy jako źródła ciepła.
Z artykułu dowiedziałeś się:
- Czy na polskim rynku OZE faktycznie istnieje konflikt między zwolennikami pomp ciepła a kotłów na pellet
- Dlaczego popularność pomp ciepła w programie Czyste Powietrze zaczęła spadać na rzecz kotłów pelletowych
- Jakie argumenty mają zwolennicy pomp ciepła, a jakie użytkownicy kotłów na pellet
- Dlaczego część pomp ciepła dostępnych na rynku budzi kontrowersje pod względem jakości i efektywności
- Jakie zmiany wprowadzono w programie Czyste Powietrze w 2024 roku i kogo one dotknęły
- Dlaczego Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) zaskarżyła nowe zasady programu do Komisji Europejskiej
- Jakie różnice w podejściu do dotacji na odnawialne źródła energii występują między Polską a krajami zachodniej Europy
- Czy spór na rynku OZE faktycznie dotyczy wszystkich użytkowników, czy jedynie części branży pomp ciepła
na zdjęciu: piec domowy, zdjęcie ilustracyjne. fot. PAP/Tomasz Wojtasik
Red.
Inne tematy w dziale Gospodarka
