Jak polscy rolnicy oceniają członkostwo w Unii Europejskiej po 20 latach? Czy wieś faktycznie skorzystała na integracji, a gospodarstwa są w stanie utrzymać swoich właścicieli? Najnowsze badanie „Polska wieś i rolnictwo 2024” pokazuje zarówno korzyści, jak i narastające problemy – od eurosceptycyzmu po wyzwania związane z opłacalnością produkcji rolnej. Z artykułu dowiesz się, jak Polacy oceniają członkostwo Polski w UE po 20 latach i jakie zmiany na wsi przypisują integracji europejskiej.
Ocena członkostwa Polski w UE – opinie mieszkańców wsi i miast
Ocenę członkostwa Polski w Unii Europejskiej przeprowadzono w ramach badania „Polska wieś i rolnictwo 2024”. W raporcie wskazano, że ponad 70 proc. respondentów dostrzega pozytywne zmiany w jakości życia po 20 latach obecności Polski w UE.
Zdaniem ankietowanych, dzięki członkostwu Polski w UE na wsi poprawiła się infrastruktura – m.in. drogi lokalne i ich oświetlenie, dostęp do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej, a także dostęp do internetu i obiektów sportowych. Gdyby referendum dotyczące członkostwa w UE odbyło się obecnie, 62 proc. mieszkańców obszarów wiejskich zagłosowałoby za, a 15,4 proc. przeciw. Większymi eurosceptykami są mieszkańcy miast, gdzie 54,8 proc. opowiedziałoby się za członkostwem, a 22 proc. przeciw. W porównaniu z 2023 r. wzrósł zarówno odsetek odpowiedzi „za”, jak i „przeciw”. W 2023 r. głosowanie za członkostwem w UE deklarowało 57,5 proc. badanych, a w obecnym – 62 proc. Z kolei odsetek osób przeciwnych wzrósł z 10,9 proc. w 2023 r. do 15,4 proc. obecnie. Duży odsetek respondentów nie ma zdania na ten temat (19,6 proc. mieszkańców wsi i 27,5 proc. mieszkańców miast). Mieszkańcy miast częściej dostrzegają korzyści dla Polski z przystąpienia Ukrainy do UE (36,4 proc.), podczas gdy na wsi taką opinię podziela 29,3 proc. badanych.
Sytuacja rolników i ich perspektywy
Przeanalizowano również powierzchnię gospodarstw rolnych. Okazało się, że 24,3 proc. rolników posiada gospodarstwa do 5 ha, 15,8 proc. – o powierzchni do 10 ha, a 24,8 proc. – do 20 ha. Ponadto 17,1 proc. prowadzi gospodarstwa o powierzchni do 30 ha, a 18 proc. – powyżej 30 ha. Warto zaznaczyć, że nie wszyscy właściciele gospodarstw są rolnikami, a największe grunty rolne posiadają rolnicy w wieku 35-54 lat. Ponad połowa rolników (57,7 proc.) deklaruje, że jest w stanie utrzymać siebie i rodzinę wyłącznie z gospodarstwa. Wśród właścicieli największych gospodarstw odsetek ten wynosi 90,7 proc.
Na przeciwnym biegunie znajdują się gospodarstwa do 4,9 ha – jedynie 13,5 proc. ich właścicieli deklaruje, że jest w stanie się z nich utrzymać, a 48,5 proc. twierdzi, że nie ma takiej możliwości.
Zapytano również o nastroje wśród rolników. 43,4 proc. z nich ocenia swoją sytuację jako „ani dobrą, ani złą”, 11,7 proc. uważa, że jest „zła” lub „bardzo zła”. Ponadto 35,9 proc. rolników deklaruje, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy ich sytuacja finansowa pogorszyła się „trochę lub znacząco”, a 29,5 proc. jest zdania, że polskie rolnictwo zmierza w złym kierunku. W związku z tym 18,4 proc. rolników rozważa rezygnację z działalności rolniczej, przy czym odsetek ten wynosi aż 31,1 proc. wśród właścicieli gospodarstw poniżej 5 ha. Z rolnictwa chce zrezygnować także co piąty rolnik (21,2 proc.) w wieku 35-54 lata.
Zdecydowanie nie planuje tego 55 proc. właścicieli gospodarstw powyżej 30 ha, a 25 proc. mówi „raczej nie”. Podobnie wygląda sytuacja wśród rolników posiadających gospodarstwa o powierzchni 20-30 ha – 49,6 proc. z nich zdecydowanie nie chce zmieniać branży, a 36,1 proc. odpowiada „raczej nie”.
Większość rolników (77,8 proc.) korzysta z płatności bezpośrednich, jednak dopłaty stanowią jedynie niewielką część ich dochodów. Prawie wszyscy rolnicy (98,6 proc.) deklarują uzyskiwanie dochodów z gospodarstwa rolnego, a 91,4 proc. – z dopłat bezpośrednich. Średnio dochody z gospodarstwa stanowią 63,2 proc. całkowitych dochodów ich gospodarstw domowych z ostatnich 12 miesięcy, a dochody z dopłat – 17,6 proc.
Problemy i wyzwania dla rolnictwa
Aż 64,6 proc. rolników odczuwa stres związany z niepewnością gospodarczą, a 50,5 proc. skarży się na przeciążenie licznymi obowiązkami i pracą. Największe problemy to biurokracja (64,2 proc.), kontrole w gospodarstwach (54,5 proc.) oraz obowiązkowe ugorowanie gruntów (58,5 proc.).
Zdaniem rolników, aby gospodarstwa mogły zapewnić utrzymanie rodzinie w ciągu najbliższych pięciu lat, konieczne są inwestycje w:
- nowe maszyny rolnicze (56,8 proc.)
- remont posiadanych maszyn (49,1 proc.)
- zakup ziemi (48,6 proc.)
- budowę lub rozbudowę istniejących budynków gospodarczych (46,5 proc.)
- remonty, w tym wymianę pokrycia dachowego (42,2 proc.)
- poprawę efektywności energetycznej lub inwestycje w odnawialne źródła energii (43,2 proc.)
Największym problemem wskazywanym przez rolników jest niska opłacalność produkcji. Dotyka ona 68,4 proc. właścicieli gospodarstw do 5 ha i 72,9 proc. tych, którzy posiadają do 10 ha. Podobnie uważa 66,7 proc. właścicieli gospodarstw do 20 i 30 ha oraz 60,7 proc. właścicieli gospodarstw większych niż 30 ha. Wszyscy rolnicy uznają za problem trudności ze sprzedażą produktów rolnych, wysokie ceny energii i paliwa, brak chętnych do pracy w rolnictwie oraz wymogi unijne. Jedynie właściciele gospodarstw do 4,9 ha (21,6 proc.) wskazali jako barierę brak możliwości sfinansowania inwestycji.
Z tego artykułu dowiedziałeś się:
- Jak Polacy oceniają członkostwo Polski w UE po 20 latach i jakie zmiany na wsi przypisują integracji europejskiej
- Jakie byłoby poparcie dla członkostwa w UE, gdyby odbyło się referendum, i jakie różnice występują między mieszkańcami miast a wsi
- Jak wygląda struktura wielkości gospodarstw rolnych w Polsce i czy rolnicy są w stanie utrzymać się wyłącznie z rolnictwa
- Jakie są nastroje wśród rolników oraz jak oceniają oni swoją sytuację finansową w porównaniu do poprzedniego roku
- Ilu rolników rozważa rezygnację z działalności i które grupy są na to najbardziej narażone
- Jaką rolę w dochodach rolników odgrywają dopłaty bezpośrednie i inne źródła finansowania
- Jakie są największe problemy rolników i jakie inwestycje uważają za kluczowe dla przyszłości swoich gospodarstw
TW
na zdjęciu: flagi Polski i Unii Europejskiej. fot. Radosław Drożdżewski (Zwiadowca21) - praca własna, CC BY-SA 3.0
Inne tematy w dziale Polityka