O co naprawdę chodzi w sporze o Grenlandię? Trump zna stawkę, UE przespała swoją szansę

Bezcenna Grenlandia. Unia Europejska poniosła klęskę na własne życzenie

W poniedziałek Donald Trump został zaprzysiężony na prezydenta Stanów Zjednoczonych. Dla analityków i ekspertów jasne jest, że z tego powodu we wtorek amerykańskie wojska nie wylądują na Grenlandii. Tak samo jak oczywiste jest, że USA nie odpuszczą Grenlandii, bo nie chcą powtórzyć błędów Danii i całej UE.

Deklaracja amerykańskiego prezydenta elekta o tym, że USA chcą przejąć Grenlandię, nie jest jedną z jego wielu kontrowersyjnych wypowiedzi, ale przejawem praktycznego myślenia i trzeźwej oceny sytuacji. Na największej wyspie świata znajdują się bowiem gigantyczne złoża pierwiastków ziem rzadkich, które jeszcze do niedawna były szansą dla Unii Europejskiej na uniezależnienie się od Chin. Problem w tym, że to nie UE rozdaje w tej grze karty.

Zobacz takżeTrump: od teraz będą tylko dwie płcie, zaczyna się nowy złoty wiek Ameryki

Nadmierne uzależnienie od surowców krytycznych pochodzących z Chin, w połączeniu ze wzrostem świadomości ryzyk w obszarze bezpieczeństwa dostaw spowodowanych rosyjską inwazją na Ukrainę, popchnęło państwa zachodnie w kierunku strategii zmniejszania ryzyka (derisking). Chiny odpowiadają za 60 proc. wydobycia metali ziem rzadkich i posiadają quasi-monopolistyczną pozycję w ich przetwórstwie (90 proc.), podobnie jak w przypadku litu (60 proc.), grafitu (95 proc.) czy kobaltu (70 proc.). Ponadto Chiny zaczęły wykorzystywać eksport wybranych surowców jako narzędzie nacisku, ogłaszając w 2023 roku restrykcje eksportowe na wywóz galu i germanu oraz grafitu. W tym samym roku wprowadziły embargo na eksport technologii wykorzystywanych do przetwórstwa pierwiastków ziem rzadkich. Strategia deriskingu jest jednak obarczona wieloma ryzykami dotyczącymi niestabilności dostaw. Przekonały się o tym Stany Zjednoczone, które wytypowały Mozambik na dostawcę grafitu, jednak kraj ten pogrążył się w chaosie politycznym, co stawia dotychczasową współpracę w tym zakresie pod znakiem zapytania.

Zobacz także"Morawiecki nie dostał się na wiec Trumpa". Były premier wyjaśnia, jak było naprawdę

Grenlandia - klucz do bezpieczeństwa

Przyszły prezydent USA uznał, że kluczem do zwiększania bezpieczeństwa surowcowego Stanów Zjednoczonych jest Grenlandia. Położona w Arktyce wyspa o powierzchni prawie połowy Unii Europejskiej jest w ponad 80 proc. pokryta lądolodem, a sam obszar wolny od lodu jest o 27 proc. większy niż terytorium Polski. W tej części Grenlandii znajdują się ogromne złoża pierwiastków ziem rzadkich, szacowane na miliony ton. Stanowią one około 30 proc. światowych zasobów. Na Grenlandii znajdują się także znaczne złoża innych surowców krytycznych, takich jak tytan (12,1 tys. ton), fosfor (11,5 tys. ton), niob, tantal, wanad, grafit oraz metale z grupy platynowców. Pierwiastki te znajdują się również na listach tzw. surowców krytycznych i strategicznych Unii Europejskiej oraz Polski.

Według danych Eurostatu, w 2023 roku do Unii Europejskiej sprowadzono 18 300 ton pierwiastków ziem rzadkich (w tym skandu i itru), których wartość rynkowa wyniosła 123,6 mln euro. Głównymi dostawcami były Chiny (39 proc.), Malezja (33 proc.) i Rosja (22 proc.). Oznacza to, że złoża grenlandzkich pierwiastków ziem rzadkich są niemal dwa tysiące razy większe niż obecne roczne potrzeby importowe Unii Europejskiej. Zasoby Grenlandii mogłyby odegrać kluczową rolę w dywersyfikacji dostaw surowców krytycznych do UE. Najprawdopodobniej jednak nie odegrają, ponieważ Grenlandczycy coraz częściej mówią o niepodległości i czerpaniu z bogactwa zasobów, jakie dała im natura, albo o strategicznym sojuszu z USA. W obu przypadkach będą w stanie szybko zastąpić finansową kroplówkę, którą Dania wspiera wyspę, przychodami z wydobycia i sprzedaży metali, na które czeka cały świat.

Zobacz takżeDonald Trump wraca do Białego Domu. USA czekają „szok i trwoga”

Z tego artykułu dowiedziałeś się: 

• Dlaczego Grenlandia stała się przedmiotem zainteresowania Stanów Zjednoczonych i Donalda Trumpa
• Jakie znaczenie mają zasoby naturalne Grenlandii, w tym pierwiastki ziem rzadkich, dla globalnego rynku surowców
• Jakie kroki podjęły Chiny w celu wykorzystania surowców jako narzędzia nacisku politycznego
  
• Na czym polega strategia zmniejszania ryzyka (derisking) w dostawach surowców i jakie są jej ograniczenia
• Jakie są potencjalne konsekwencje dążeń Grenlandii do niepodległości dla Danii i Unii Europejskiej
• W jaki sposób złoża Grenlandii mogłyby przyczynić się do dywersyfikacji dostaw surowców dla UE i dlaczego Unia może nie skorzystać z tej szansy
• Jakie surowce krytyczne poza pierwiastkami ziem rzadkich znajdują się na Grenlandii i jakie jest ich znaczenie strategiczne

na zdjęciu: na zdjęciu: Grenlandia. fot. Richard Burdon / PAP / Alamy Stock Photo

TW