Polska gospodarka zwalnia. Nowe prognozy Banku Światowego pokazują kryzys

Bank Światowy obniża prognozy wzrostu gospodarczego Polski

Bank Światowy obniżył prognozy wzrostu gospodarczego Polski w tym roku. W opublikowanym raporcie Global Economic Prospects obniżył prognozy wzrostu gospodarczego Polski z 3,7 proc. do 3,4 proc. w 2025 r. i z 3,4 proc. do 3,2 proc. w 2026 r. Jakby tego było to eksperci podkreślają, że gospodarki rozwijające się zakończą rok z najsłabszymi perspektywami wzrostu w XXI wieku.

Powody tej decyzji są wielowymiarowe i wpisują się w szerszy obraz globalnych wyzwań gospodarczych. Eksperci wskazują na kilka kluczowych czynników wpływających na obniżenie prognoz:

Globalne osłabienie gospodarcze. Tempo wzrostu gospodarek rozwijających się, takich jak Polska, jest najwolniejsze od początku XXI wieku. Według raportu Global Economic Prospects przewidywana globalna dynamika gospodarcza w latach 2025–2026 wyniesie jedynie 2,7 proc. rocznie.
Rosnące napięcia handlowe. Liczba ograniczeń handlowych wzrosła w 2024 roku pięciokrotnie w porównaniu ze średnią z lat 2010–2019. Taka sytuacja hamuje międzynarodowy handel i wpływa na rozwój gospodarek zależnych od eksportu.
Zmniejszenie inwestycji zagranicznych. Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) do krajów rozwijających się spadł o połowę w porównaniu z wczesnymi latami 2000. W przypadku Polski jest to kluczowy wskaźnik, ponieważ wpływa na zdolność modernizacyjną sektora przedsiębiorstw i konkurencyjność na rynkach międzynarodowych.
Spowolnienie globalnej integracji ekonomicznej. Obecna dekada przynosi ograniczenia w przepływach finansowych, handlu i inwestycjach, co osłabia współzależność gospodarek i zmniejsza możliwości dynamicznego wzrostu.

Zobacz takżeNowy sposób na własne mieszkanie. Za granicą sprawdza się od lat

Jak obniżone prognozy Banku Światowego wpłyną na polską gospodarkę?

Osłabła także globalna integracja ekonomiczna. Jako procent PKB, napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) do gospodarek rozwijających się jest obecnie o połowę niższy niż we wczesnych lat 2000. Przekazano także, że liczba nowych ograniczeń w handlu była w 2024 r. pięciokrotnie wyższa niż średnia z lat 2010-2019. W rezultacie wzrost gospodarczy spadł – z 5,9 proc. w latach 2000 do 5,1 proc. w latach 2010 i do 3,5 proc. w latach dwudziestych. Dodano, że od 2014 roku, z wyłączeniem Chin i Indii, średnie roczne tempo wzrostu dochodów na mieszkańca w gospodarkach rozwijających się było o pół punktu procentowego niższe niż w gospodarkach rozwiniętych, co zwiększa przepaść między bogatymi a biednymi.

Jakie wyzwania stoją przed Polską i innymi gospodarkami rozwijającymi się?

Niska dynamika wzrostu. Bank Światowy podkreśla, że kraje rozwijające się, które odpowiadają za 60 proc. globalnego wzrostu gospodarczego, kończą pierwsze ćwierćwiecze XXI wieku z najniższymi perspektywami rozwoju. Średnie tempo wzrostu gospodarczego w gospodarkach rozwijających się spadło z 5,9 proc. w latach 2000–2010 do 3,5 proc. obecnie.
Wzrost nierówności społecznych. W raporcie wskazano, że od 2014 roku dochody na mieszkańca w krajach rozwijających się rosną wolniej niż w krajach rozwiniętych, co pogłębia przepaść między bogatymi a biednymi. Polska, jako gospodarka rozwijająca się, również zmaga się z nierównościami społecznymi, które mogą wpłynąć na spadek siły nabywczej obywateli.
Trudności w pozyskiwaniu inwestycji. W kontekście malejących inwestycji zagranicznych, Polska musi konkurować z innymi krajami o dostęp do kapitału. Malejąca atrakcyjność gospodarek rozwijających się jako miejsc lokowania inwestycji dodatkowo utrudnia ten proces.
Utrzymująca się inflacja. Choć Bank Światowy prognozuje stopniowe obniżanie się inflacji, jej wysoki poziom nadal może negatywnie wpływać na realną siłę nabywczą konsumentów, co z kolei hamuje rozwój gospodarczy.
Niepewność polityczna i globalne napięcia. Zawirowania polityczne w różnych regionach świata mogą osłabiać zaufanie inwestorów i ograniczać przepływy finansowe. Polska, jako członek Unii Europejskiej, musi także reagować na napięcia handlowe i zmieniające się zasady funkcjonowania globalnej gospodarki.

Zobacz takżeKandydat Braun. Rozłam, strategia i kontrowersje w wyborach prezydenckich

Polska gospodarka w 2025 roku - wyzwania

Bank prognozuje, że w latach 2025-2026 globalna gospodarka będzie rozwijała się w tempie 2,7 proc. rocznie, podobnie jak w roku 2024, natomiast inflacja i stopy procentowe będą stopniowo spadać. Podkreślono, że wzrost w gospodarkach rozwijających się również pozostanie stabilny, na poziomie ok. 4 proc. w nadchodzących dwóch latach, ale oznacza to, że tempo wzrostu będzie słabsze niż przed pandemią i niewystarczające, by znacząco zmniejszać ubóstwo i osiągać szersze cele rozwojowe.

Co może wpłynąć na poprawę sytuacji w nadchodzących latach?

Stymulacja gospodarek największych graczy. Eksperci Banku Światowego wskazują, że globalna gospodarka może przebić oczekiwania, jeśli najważniejsze jej filary – Stany Zjednoczone i Chiny – przyspieszą wzrost gospodarczy. W Chinach popyt wewnętrzny mogą pobudzić dodatkowe środki stymulujące, podczas gdy w USA konsumpcja gospodarstw domowych może przełożyć się na wyższą dynamikę PKB.
Inwestycje w innowacje. Polska może zwiększyć konkurencyjność swojej gospodarki, stawiając na rozwój technologii i innowacji. Wzrost udziału sektora nowych technologii w PKB może przyciągnąć zarówno kapitał zagraniczny, jak i zwiększyć produktywność krajowych przedsiębiorstw.
Zwiększenie współpracy regionalnej. Polska, jako lider w Europie Środkowo-Wschodniej, powinna wzmacniać współpracę z krajami regionu. Eksport i wymiana handlowa między gospodarkami rozwijającymi się stanowią obecnie ponad 40 proc. ich obrotów, co oznacza rosnące znaczenie rynków regionalnych.
Obniżenie stóp procentowych. Spadająca inflacja w połączeniu z obniżeniem stóp procentowych może zwiększyć dostępność kredytów dla przedsiębiorstw i konsumentów, co z kolei napędzi inwestycje i konsumpcję.
Wsparcie sektora MŚP. W Polsce małe i średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za blisko połowę PKB, a mikroprzedsiębiorstwa generują aż 32 proc. jego wartości. Wsparcie tego sektora, m.in. poprzez ułatwienia podatkowe i dostęp do finansowania, może znacząco przyspieszyć tempo wzrostu gospodarczego.

Produkt Krajowy Brutto to po prostu suma wartości dóbr i usług finalnych wyprodukowanych w określonym czasie, najczęściej w ciągu roku na terenie państwa. W Polsce sektor przedsiębiorstw odpowiada za około trzy czwarte wartości PKB (73,4 proc.), warto jednak pamiętać, że małe i średnie przedsiębiorstwa wytwarzają blisko co drugą złotówkę PKB (49,6 proc.). Największy udział w tworzeniu PKB mają mikroprzedsiębiorstwa − około 32 proc.