ZUS uznał, że część pracowników spółek górniczych nie kwalifikuje się do wcześniejszych emerytur górniczych. Problem dotyczy interpretacji definicji "pracy górniczej", co powoduje, że setki osób tracą prawo do świadczeń. Takie stanowisko ZUS budzi kontrowersje wśród pracowników i przedstawicieli branży górniczej, w tym kopalni „Konin” należącej do ZE PAK.
Kto traci prawo do emerytur górniczych?
Według Piotra Woźnego, prezesa ZE PAK, ZUS odmawia prawa do emerytur górniczych czterem grupom pracowników: zatrudnionym przy remontach maszyn podstawowych; pracownikom kierownictwa i dozoru ruchu kopalni; osobom zajmującym się odwodnieniem i rekultywacją terenów; pracownikom kolei górniczych.
Decyzje te dotykają około 400 pracowników kopalni „Konin” i spółek powiązanych, co stanowi niemal 25% osób uprawnionych do urlopów górniczych wynikających z ustawy osłonowej przyjętej w 2023 roku.
Zmiana przepisów nie rozwiązała problemu
W 2022 roku nowelizacja ustawy zastąpiła pojęcie „odkrywki” terminem „zakład górniczy”, co miało rozszerzyć definicję pracy górniczej. Jednak według ZUS i sądów, nie wszystkie stanowiska spełniają kryteria pracy bezpośrednio związanej z wydobyciem węgla.
Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Sebastian Gajewski wyjaśnił, że prace powiązane z transportem czy sprzedażą węgla są przez ZUS traktowane jako niewystarczająco związane z wydobyciem. Choć intencją nowelizacji było rozszerzenie uprawnień, nadal pozostaje wiele wątpliwości interpretacyjnych.
Gajewski przedstawił trzy możliwe rozwiązania: dialog z ZUS w celu zmiany interpretacji przepisów, zmiany w rozporządzeniach precyzujących katalog stanowisk górniczych i nowelizację ustawy regulującą definicję pracy górniczej.
Koordynatorka ZUS Ewa Bednarczyk podkreśliła, że decyzje instytucji opierają się na analizie stanowisk pracy dostarczanych przez pracodawców oraz orzecznictwie sądowym. Wskazała, że zmiany z 2022 roku nie zmieniły zasadniczo orzecznictwa sądowego, a ZUS nadal ma wątpliwości, które prace powinny być uznawane za „górnicze”.
Wiceprzewodniczący komisji Tomasz Nowak zadeklarował gotowość przygotowania projektu poselskiego, jeśli katalog stanowisk nie zostanie doprecyzowany na poziomie rozporządzenia.
Skutki ustawy osłonowej
Ustawa osłonowa z 2023 roku obejmie około 23 tys. pracowników w całej Polsce, w tym 1,7 tys. osób z ZE PAK. Pracownicy ci mogą liczyć na płatne urlopy oraz odprawy. Jednak niejasności w interpretacji przepisów mogą wpłynąć negatywnie na proces transformacji branży. - To może wywrócić cały proces transformacyjny i podważyć ideę sprawiedliwej transformacji – ostrzegł prezes Piotr Woźny.
Program ochronny dla górników i energetyków ZE PAK pochłonie około 280 mln zł z budżetu państwa. Ostatnia działająca odkrywka „Tomisławice” ma zostać zamknięta do połowy 2026 roku.
Branża górnicza apeluje o szybkie zmiany w prawie, które pozwolą na jednoznaczne określenie zakresu „pracy górniczej” i objęcie odpowiednich stanowisk przepisami gwarantującymi wcześniejsze emerytury.
Tomasz Wypych
Źródło zdjęcia - galeria ze strony pakgornictwo.pl
Inne tematy w dziale Gospodarka
