W związku z obchodami 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz prezydent Andrzej Duda skierował do rządu list z prośbą o zapewnienie ochrony dla izraelskiego premiera. Wywołało to falę komentarzy i zainicjowało debatę o potencjalnych skutkach ewentualnego aresztowania Benjamina Netanjahu na polskiej ziemi.
Kontekst listu prezydenta Dudy
Prezydent Andrzej Duda zwrócił się do premiera Donalda Tuska z oficjalnym listem, w którym zaapelował o gwarancję „niezakłóconego pobytu” dla Benjamina Netanjahu, gdyby izraelski premier zdecydował się wziąć udział w uroczystościach 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz. W piśmie, którego treść ujawniły media, Duda argumentował, że wydarzenie o tak wyjątkowym znaczeniu jak obchody wyzwolenia obozu Auschwitz wymaga specjalnego podejścia. Podkreślił, że Polska powinna znaleźć rozwiązanie, które umożliwiłoby pogodzenie przestrzegania prawa międzynarodowego z potrzebą uhonorowania pamięci ofiar Holokaustu.
List prezydenta odbił się szerokim echem w mediach krajowych i zagranicznych. Wywołał on również pytania o zakres polskich zobowiązań wynikających z międzynarodowych traktatów, takich jak Statut Rzymski MTK, oraz o to, jakie konsekwencje mogłyby wyniknąć z decyzji o ewentualnym zatrzymaniu izraelskiego premiera.
Dlaczego Netanjahu mógłby zostać aresztowany w Polsce?
Benjamin Netanjahu znalazł się na celowniku MTK w listopadzie 2024 roku. Trybunał zarzucił mu działania naruszające prawa międzynarodowe, w tym podejmowanie decyzji, które miały prowadzić do zbrodni wojennych. Chodzi głównie o ofensywy militarne Izraela w Strefie Gazy, które według raportów spowodowały znaczne straty wśród ludności cywilnej.
Polska jako sygnatariusz Statutu Rzymskiego zobowiązała się respektować decyzje MTK, co oznacza konieczność zatrzymania osób, wobec których wydano nakazy aresztowania, jeśli przebywają one na polskim terytorium.
W tym kontekście pojawia się pytanie, czy Polska jako gospodarz obchodów 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz, może zapewnić Netanjahu bezpieczny udział w uroczystościach. Prezydent Andrzej Duda zaapelował do rządu o gwarancję ochrony dla izraelskiego premiera, argumentując, że wyjątkowość wydarzenia wymaga specjalnego traktowania.
Sytuacja jest szczególnie delikatna w przypadku Netanjahu, ponieważ wydarzenie, w którym miałby uczestniczyć, jest ściśle związane z historią Holokaustu. Obchody 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz mają wyjątkowe znaczenie symboliczne zarówno dla Polski, jak i dla Izraela. Zatrzymanie premiera Izraela w takim miejscu mogłoby zostać odebrane jako akt wrogości i głęboko zaszkodzić relacjom polsko-izraelskim.
Reakcje na list Dudy. Uchwała rządu
Prośba prezydenta Dudy o gwarancję ochrony dla Netanjahu wywołała mieszane reakcje. Szefowa Kancelarii Prezydenta Małgorzata Paprocka stwierdziła, że „każda osoba z Izraela, a także przedstawiciel jego władz, powinien mieć możliwość wzięcia udziału w tym wyjątkowym wydarzeniu”. Dodała jednak, że ostateczna decyzja należy do premiera i Rady Ministrów.
Rząd przyjął w czwartek uchwałę, w której zadeklarował, że zapewni wolny i bezpieczny udział najwyższym przedstawicielom Izraela w obchodach 80. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
"Zapewnienie bezpiecznego udziału przywódcom Izraela w uroczystościach 27 stycznia 2025 roku, polski rząd traktuje jako wpisujące się w oddanie hołdu narodowi żydowskiemu, którego miliony Córek i Synów stało się ofiarami Zagłady dokonanej przez III Rzeszę" – głosi uchwała rządu, zacytowana w komunikacie Kancelarii Premiera.
Rzecznik MSZ Paweł Wroński zdementował wcześniej informacje, jakoby Polska planowała aresztowanie izraelskiego premiera. Podkreślił, że Polska jest sygnatariuszem Statutu Rzymskiego i respektuje jego postanowienia, ale takie działanie w obecnej sytuacji nie jest planowane. Wcześniej, w grudniu, pojawiły się medialne doniesienia, jakoby poseł Władysław Teofil Bartoszewski sugerował możliwość zatrzymania Netanjahu, czemu on sam potem zaprzeczał. Niemniej jednak, temat ten od miesiąca wywołuje spore kontrowersje wśród polskich i zagranicznych komentatorów.
Skutki potencjalnego aresztowania
Relacje polsko-izraelskie
Ewentualne zatrzymanie Netanjahu na polskim terytorium mogłoby doprowadzić do poważnego kryzysu dyplomatycznego z Izraelem. Uroczystości w Auschwitz są istotnym symbolem w relacjach polsko-izraelskich, a ich zakłócenie mogłoby zostać odebrane jako akt braku szacunku wobec pamięci ofiar Holokaustu.
Reakcja społeczności międzynarodowej
Zatrzymanie Netanjahu mogłoby zyskać aprobatę wśród państw wspierających MTK, ale jednocześnie naraziłoby Polskę na krytykę ze strony sojuszników Izraela, w tym Stanów Zjednoczonych. Waszyngton, tradycyjnie bliski Tel Awiwowi, mógłby zareagować negatywnie, co wpłynęłoby na relacje Polski z USA.
Wizerunek Polski na arenie międzynarodowej
Decyzja o aresztowaniu Netanjahu mogłaby umocnić wizerunek Polski jako państwa przestrzegającego prawa międzynarodowego, ale również wywołać wrażenie nadmiernego podporządkowania międzynarodowym trybunałom, co mogłoby być krytykowane przez część społeczeństwa i elit politycznych.
Symbolika Auschwitz
Aresztowanie premiera Izraela w miejscu tak symbolicznym jak Auschwitz mogłoby wywołać globalne oburzenie. Auschwitz jest postrzegany jako miejsce pamięci i refleksji nad tragedią Holokaustu, a zakłócenie uroczystości rocznicowych mogłoby zostać uznane za niegodne.
Czy aresztowanie Netanjahu w Polsce jest realne?
Rzecznik izraelskiego premiera oświadczył, że Netanjahu nie otrzymał zaproszenia na uroczystości w Auschwitz, co oznacza, że temat aresztowania pozostaje hipotetyczny. Niemniej jednak, sama możliwość takiego scenariusza wywołuje gorące dyskusje i podkreśla złożoność polskiej polityki zagranicznej w kontekście prawa międzynarodowego.
Podsumowanie:
Z tego tekstu dowiedziałeś się o następujących sprawach:
- Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) wydał nakaz aresztowania premiera Izraela Benjamina Netanjahu w związku z oskarżeniami o zbrodnie wojenne w Strefie Gazy. Polska, jako sygnatariusz Statutu Rzymskiego, ma obowiązek respektowania takich decyzji.
- Andrzej Duda zwrócił się do premiera Donalda Tuska z prośbą o zapewnienie Netanjahu ochrony przed aresztowaniem, powołując się na „absolutnie wyjątkowe okoliczności” obchodów 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz.
- Kancelaria Prezydenta podkreśliła, że decyzja leży w gestii rządu, który dotąd nie zajął jednoznacznego stanowiska. Rzecznik MSZ zdementował informacje o planach aresztowania Netanjahu.
- Obchody wyzwolenia Auschwitz mają szczególne znaczenie symboliczne i historyczne. Udział w nich Netanjahu byłby gestem pamięci, ale również wywołałby kontrowersje międzynarodowe.
- Ewentualne aresztowanie mogłoby doprowadzić do poważnego kryzysu w relacjach dyplomatycznych między Polską a Izraelem, które i tak są napięte z powodu różnic historycznych i politycznych.
- Polska stoi przed trudnym wyborem – zachowanie lojalności wobec prawa międzynarodowego lub ochrona Netanjahu w celu uniknięcia kryzysu dyplomatycznego. Oba scenariusze mogą mieć istotne konsekwencje dla pozycji Polski na arenie międzynarodowej.
red.
Źródło zdjęcia Jakub Szymczuk/KPRP
Inne tematy w dziale Polityka
