Boże Narodzenie to jedno z najważniejszych świąt w Kościele katolickim, które ustanowiono na pamiątkę narodzin Jezusa Chrystusa. Chociaż dokładna data narodzin Jezusa nie jest znana, święto to obchodzone jest 25 grudnia. Wybór tej daty wiąże się zarówno z przesileniem zimowym, jak i symboliką zwycięstwa światłości nad ciemnością.
Geneza i data obchodów Świąt Bożego Narodzenia
Pierwsze obchody Bożego Narodzenia miały miejsce w IV wieku, początkowo w Rzymie. Rok narodzin Jezusa pozostaje niepewny, choć większość badaczy odrzuca tzw. rok zerowy. Niektórzy wskazują na 4 rok p.n.e., gdy zmarł Herod, inni wiążą wydarzenie z kometą Halleya widoczną w 12 roku p.n.e.
Data 25 grudnia została wybrana, gdyż w czasach rzymskich uznawano ją za moment przesilenia zimowego. Choć niektórzy badacze łączą tę datę z kultem boga słońca Mitry, ks. prof. Józef Naumowicz, historyk, wskazuje, że przesilenie symbolizuje zwycięstwo światła nad ciemnością, co lepiej odpowiada chrześcijańskiej symbolice.
Pierwsze wzmianki o świętowaniu Bożego Narodzenia 25 grudnia pochodzą z 328 roku, gdy cesarzowa Helena poleciła wybudowanie bazyliki Narodzenia Pańskiego w Betlejem.
Rozwój tradycji chrześcijańskiej
Początkowo obchody miały charakter lokalny, jednak wraz z edyktem Konstantyna Wielkiego, który dał chrześcijanom wolność religijną, zyskały na popularności. Liturgia Bożego Narodzenia obejmuje trzy msze: Pasterkę o północy, mszę poranną oraz dzienną. Symbolizują one różne etapy objawienia narodzin Jezusa – od wizyty pasterzy po rozprzestrzenienie się dobrej nowiny.
Symbolika choinki i jej historia
Choinka, jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Bożego Narodzenia, wywodzi się z tradycji teatralnych. W średniowieczu przed kościołami wystawiano spektakle biblijne, w których centralnym elementem było rajskie drzewo ozdobione owocami. Choć przedstawienia zanikły, tradycja ustawiania w domach i kościołach zielonego drzewa przetrwała.
Pierwsze choinki w formie znanej dzisiaj pojawiły się na przełomie średniowiecza i renesansu. W XVI wieku w Bremie i Bazylei bogato przystrojone drzewa zdobiły siedziby gildii kupieckich i rzemieślniczych.
Dawne zwyczaje bożonarodzeniowe w Polsce
W Polsce pierwszy dzień Bożego Narodzenia miał charakter wyjątkowo uroczysty. Rozpoczynało go poranne nabożeństwo, a resztę dnia spędzano na wspólnym biesiadowaniu, śpiewaniu kolęd i odpoczynku. Zgodnie z tradycją, tego dnia powstrzymywano się od wszelkiej pracy, a także unikano organizowania wesel czy zabaw. Spotkania odbywały się jedynie w gronie najbliższej rodziny.
Tego dowiedziałeś się z naszego tekstu:
- Boże Narodzenie to święto ustanowione w IV wieku, a jego obchody początkowo miały charakter lokalny;
- Data 25 grudnia została wybrana ze względu na przesilenie zimowe i chrześcijańską symbolikę światła;
- Pierwsza informacja o obchodach tego święta pochodzi z 328 roku, kiedy w Betlejem wzniesiono bazylikę Narodzenia Pańskiego;
- Tradycja choinki wywodzi się z przedstawień teatralnych z czasów średniowiecza;
- W Polsce Boże Narodzenie obchodzono z zachowaniem tradycyjnych norm, w tym zakazem wykonywania pracy i organizowania zabaw.
MB
Fot. Bożonarodzeniowa szopka w Zakopanem. Źródło: PAP/Grzegorz Momot
Inne tematy w dziale Kultura
