Jak trwoga, to do NFZ. Polacy wybierają publiczną ochronę zdrowia

W całym 2023 r. 7,6 proc. mieszkańców Polski przebywało w szpitalu lub innym stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej. Z opieki zdrowotnej w tego typu placówkach skorzystało 6,2 proc. mężczyzn i 9,0% kobiet. W porównaniu do poprzedniej edycji badania odnotowano spadek odsetka osób korzystających ze stacjonarnej opieki zdrowotnej – w 2020 r. wynosił on 8,3 proc. Częstość hospitalizacji oraz korzystania z porad lekarskich w podstawowej opiece zdrowotnej była ściśle związana ze stanem zdrowia respondentów i wzrastała wraz z wiekiem. 

Zobacz także"Kurski przeproś za brata". Jeden z braci obrzuca błotem drugiego

Kto częściej korzysta ze szpitali

Częściej w stacjonarnych zakładach opieki zdrowotnej przebywały osoby starsze. Odmiennie niż dla ogółu badanej populacji to starsi mężczyźni byli częściej hospitalizowani niż kobiety. Odsetek osób przebywających w szpitalu lub innym zakładzie opieki stacjonarnej w grupie wieku 70 lat lub więcej w 2023 r. wyniósł 18,2 proc. wśród mężczyzn i 13,5 proc. wśród kobiet. Dominującym źródłem finansowania pobytów w szpitalach i innych zakładach stacjonarnych w 2023 r. pozostawały środki Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) – 94,0 proc. pobytów (w 2020 r. było to 97,9 proc. pobytów).

W 2023 r. ponad jedna czwarta pobytów (26,0 proc.) spowodowana była chorobą, 24,2 proc. było związanych z operacją lub pobytem pooperacyjnym, a 22,4% miało na celu obserwację lub diagnozowanie (w 2020 r. było to odpowiednio 30,7 proc., 20,3 proc. i 23,4 proc.). Czas trwania pobytu w zakładach stacjonarnych opieki zdrowotnej w 2023 r. wynosił średnio nieco ponad 7 dni i był o ponad jeden dzień krótszy niż w 2020 r. Czas pobytu z powodu choroby wynosił ponad 7 dni, natomiast w związku z operacją i pobytami pooperacyjnymi ponad 5 dni. Pobyt związany z obserwacją i diagnozowaniem trwał średnio niecałe 5 dni.

W porównaniu do poprzedniej edycji badania, nastąpił wzrost odsetka osób korzystających z porad w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej. W czwartym kwartale 2023 r. odsetek korzystających z porad lekarskich w podstawowej opiece zdrowotnej wynosił 29,1 proc., z porad lekarza specjalisty 16,7 proc., a z usług stomatologicznych 8,9% (w analogicznym okresie poprzedniej edycji badania odpowiednio 24,9 proc., 14,3proc. i 8,7 proc.). 

Ogromna przewaga korzystania z leczenia na NFZ

Prawie wszystkie (97,5 proc.) osoby korzystające z porad lekarskich w podstawowej opiece zdrowotnej realizowały je w ramach NFZ (w 2020 r. - 96,2 proc.). W przypadku ambulatoryjnej specjalistycznej opieki lekarskiej również zaobserwowano wzrost odsetka korzystających z tych świadczeń w ramach NFZ i wyniósł on 67,8% wobec 61,5 proc. w 2020 r. Największy udział usług opieki zdrowotnej realizowanych poza ubezpieczeniem odnotowano w przypadku usług stomatologicznych. W 4 kwartale 2023 r. w ramach NFZ z usług stomatologicznych skorzystało 25,9 proc. korzystających z tych porad (w 2020 r. 23,0 proc.). Na finansowanie porad ambulatoryjnej opieki zdrowotnej ze środków innych niż w ramach NFZ wskazało 5,2 proc. korzystających z podstawowej opieki zdrowotnej, 38,6 proc. korzystających ze specjalistycznej opieki lekarskiej i 74,7 proc. korzystających z porad stomatologicznych6 . W porównaniu do 2020 r. zwiększyły się odsetki osób, które miały wykonane badania diagnostyczne.

W 2023 r. badania laboratoryjne wykonało 52,5 proc. ludności, a badania obrazowe i inne – 28,9 proc. (w 2020 r. odpowiednio 42,9 proc. i 25,7 proc.). Wzrósł także odsetek badań diagnostycznych finansowanych przez NFZ. Wśród wszystkich wykonanych w 2023 r. badań laboratoryjnych 85,9 proc. było finansowanych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, a w przypadku badań obrazowych i innych odsetek ten wyniósł 80,1 proc. (w 2020 r. odpowiednio 76,4 proc. i 75,5 proc.).

Zwiększył się udział gospodarstw domowych deklarujących korzystanie z usług medycznych (poza stomatologicznymi), które nie są finansowane ze środków NFZ – w 2023 r. było to 40,4 proc. gospodarstw (w 2020 r. 38,1 proc.). Główną przyczyną był zbyt odległy termin wizyty w podmiotach mających kontrakty z NFZ – wskazało ją ponad 2/3 gospodarstw (70,7 proc.) korzystających z tego rodzaju usług (w 2020 r. była to znacznie rzadziej wskazywana przyczyna i dotyczyła niewiele ponad połowę gospodarstw – 51,7 proc.). 

Zobacz takżeOto konkurencja dla Biedronki i Lidla. Chcą kusić atrakcyjnymi cenami

Szukamy informacji o chorobach u "dr Google"

W ciągu 2023 r. 35,8 proc. członków gospodarstw domowych korzystało z Internetu, aby zdobyć wiedzę i informacje o chorobach oraz sposobach leczenia, a 31,5 proc. poszukiwało informacji na temat zdrowego stylu życia (w 2020 r. odpowiednio 34,2 proc. i 31,0 proc.). Co czwarty respondent (25,8 proc.) posługiwał się Internetem w celu zdobycia informacji na temat opinii dotyczących lekarzy (w 2020 r. 22,4 proc.).

W 2023 r. 9,8 proc. badanych osób (w 2020 r. 9,2 proc.) skorzystało z Internetu, by zakupić produkt leczniczy. Wzrosło zastosowanie Internetu do umawiania się na wizytę lub badania oraz do otrzymywania wyników badań drogą elektroniczną. W 4 kwartale 2023 r., odsetek osób korzystających z takiej formy wynosił odpowiednio: 5,9 proc. oraz 10,9 proc. (w 2020 r. odpowiednio 4,9 proc. oraz 6,6 proc.).

Przy umawianiu się na wizytę lub badanie częściej niż stronę internetową używano telefon, choć w 2023 r. było to znacznie rzadziej wykorzystywane niż w 2020 r. - kiedy była jeszcze pandemia COVID-19. W 4 kwartale 2023 r. drogą telefoniczną na wizytę umawiało się 23,7 proc. respondentów, podczas gdy w analogicznym okresie 2020 r. wskazało to 36,2 proc. osób. 

Zobacz takżePrzepis na życie bez demencji. Proste zmiany w stylu życia, które naprawdę działają

Tego dowiedziałeś się z artykułu: 

• Odsetek hospitalizacji w Polsce w 2023 roku wyniósł 7,6%, z czego częściej hospitalizowane były kobiety (9,0%) niż mężczyźni (6,2%). Odnotowano jednak spadek w porównaniu z 2020 rokiem, gdy wskaźnik wynosił 8,3%.
• Większość hospitalizacji w 2023 roku była finansowana ze środków NFZ (94%), ale udział tego źródła spadł w porównaniu do 2020 roku (97,9%). Choroby były główną przyczyną pobytów w placówkach (26%), choć ich udział zmalał względem wcześniejszych lat.
• Zwiększyła się liczba osób korzystających z usług ambulatoryjnych, w tym z porad lekarzy specjalistów (16,7%) i badań diagnostycznych finansowanych przez NFZ. Szczególny wzrost zaobserwowano w liczbie wykonywanych badań laboratoryjnych i obrazowych.
• Internet zyskał na znaczeniu w dostępie do usług medycznych, z czego 35,8% osób szukało w sieci informacji o zdrowiu, a 10,9% korzystało z wyników badań online. Telefony były nadal popularne przy umawianiu wizyt, choć ich użycie spadło w porównaniu z czasem pandemii.

Fot. NFZ 

Tomasz Wypych