Dla wielu chorych programy lekowe są jedyną szansą na powrót do zdrowia, a często na uratowanie życia. Do tej pory NFZ nie przekazał szpitalom ponad miliarda złotych potrzebnych na realizacje programów. Pacjenci pytają: dlaczego?
Program lekowy dla pacjentów
Program lekowy to świadczenie zdrowotne, w ramach którego szpital związany kontraktem z Narodowym Funduszem Zdrowia, podaje lub dostarcza pacjentowi innowacyjne i drogie leki, jednak chory zakwalifikowany do takiego programu nie ponosi kosztów terapii. Programy obejmują różne dziedziny medycyny i służą leczeniu m.in. raka piersi, płuc, rdzeniowego zaniku mięśni (SMA), stwardnienia rozsianego czy mukowiscydozy.
W ubiegłym roku NFZ przeznaczył na nie ponad 10 mld zł. Federacja Pacjentów Polskich, która jest partnerem społecznym w Trójstronnym Zespole ds. Ochrony Zdrowia, zwróciła się do resortu zdrowia ze szczegółowymi pytaniami dotyczącymi aktualnej sytuacji finansowej w ochronie zdrowia. Zapytała m.in. o wartość sprawozdanych do rozliczenia i nierozliczonych świadczeń w rodzaju programy lekowe oraz o to, czy dostrzec można zmniejszenie zainteresowania ośrodków realizacją tego rodzaju świadczeń?
Jerzy Szafranorowicz, wiceminister zdrowia w piśmie do Federacji Przedsiębiorców Polskich napisał, że „zgodnie z informacją NFZ, aktualna wartość sprawozdanych do rozliczenia i nierozliczonych świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych w ramach umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie szpitalne, w zakresie programy lekowe wynosi 1 108 785 512,85 zł. Ponadto NFZ zapewnił, że nie zaobserwowano zmniejszenia zainteresowania ośrodków realizacją tego rodzaju świadczeń".
Strata dla szpitali
W rozmowie Z PAP Wojciech Wiśniewski, ekspert ds. ochrony zdrowia Federacji Pacjentów Polskich, członek zespołu trójstronnego wyjaśnił: "To czysta strata dla szpitali. Decydując się na zakupy leków, muszą tym samym kredytować NFZ. Jeżeli po trzech kwartałach tego roku jest to już ponad 1 mld zł, to znaczy, że dalsze zaległości będą jeszcze większe. Obawiamy się, że może doprowadzić to do sytuacji, gdy mniej ośrodków będzie skłonnych te świadczenia realizować. Do pewnego poziomu będą w stanie kontynuować leczenie mimo zaległości w płatnościach, ale w końcu skończą się im pieniądze i nie będą w stanie tego dalej robić".
Warto pamiętać, że programy lekowe w latach 2022-2023 były rozliczone w całości. Tymczasem teraz tylko w programie lekowym leczenia raka płuca zaległości finansowe NFZ względem szpitali sięgają 146 mln zł, a raka piersi - 136 mln zł. Paweł Florek, rzecznik NFZ przekazał, że Fundusz na bieżąco płaci za zobowiązania dotyczące leków w programach lekowych, które wynikają z umów. Fundusz ma zamknięty pod tym względem I i II kw. tego roku, a obecnie trwa bilansowanie umów za III kw. 2024 r. "Formalnie programy lekowe należą do świadczeń limitowanych. Jednak każdy z dyrektorów oddziałów wojewódzkich NFZ doskonale zdaje sobie sprawę z wagi tych świadczeń, dlatego rozlicza je priorytetowo, po zapłacie za nadwykonania w świadczeniach nielimitowanych.
Dziura w NFZ
Budżet NFZ jest w tym roku bardzo napięty. Ratowały go dotacje podmiotowe z budżetu państwa w kwocie 10 mld zł. Mechanizm takiego wsparcia przewidziany jest w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Federacja Przedsiębiorców Polskich zapytała resort zdrowia, jakie wydatki budżetowe nie zostały zrealizowane w 2024 r., aby zasilić dotacjami podmiotowymi Fundusz.
Z odpowiedzi ministerstwa wynika, że w bieżącym roku główne oszczędności, które przekazane zostały na zwiększenie dotacji podmiotowej dla NFZ dotyczyły: finasowania odbywania specjalizacji w trybie rezydentury, inwestycji budowlanych i zakupów inwestycyjnych w szpitalach ogólnych klinicznych, uczelniach medycznych, instytutach badawczych i jednostkach budżetowych, programów polityki zdrowotnej oraz dotacji podmiotowej i celowej dla Agencji Badań Medycznych.
Wiceminister Jerzy Szafranorowicz dodaje, że „w ramach środków ujętych w rezerwie celowej poz. 74 zidentyfikowano oszczędności, które również przekazane zostały zwiększenie dotacji podmiotowej dla NFZ, na zadaniach dotyczących sfinansowania skutków finansowych procedowanych projektów ustaw oraz wdrażanych ustaw i rozporządzeń, a także na innych zadaniach, tj. realizacji Planu Chorób Rzadkich, realizacji zadań Centrum e-Zdrowia, finansowania dodatku zadaniowego dla kierowników specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów, gdzie ostatecznie potrzeby były mniejsze od planowanych środków".
Zdaniem ekspertów kluczowe jest pytanie, czy te wydatki były prognozowane za wysoko, czy też na tyle nisko, że kosztem m.in. programów pozyskana zostaną pieniądze na bieżące płatności.
Fot. Pixabay/TungArt7
Tomasz Wypych
Inne tematy w dziale Rozmaitości
