Nowe przepisy dotyczące bezpieczeństwa produktów wchodzą w życie. Od 13 grudnia unijne rozporządzenie GPSR nakłada na sprzedawców, producentów i platformy e-commerce nowe obowiązki, które mają chronić konsumentów. Sprawdź, co zmienia się w zakupach online i jak wpłynie to na sprzedawców oraz klientów.
Nowe przepisy dla e-commerce - co zmienia unijne rozporządzenie GPSR?"
Rozporządzenie GPRS, czyli General Product Safety Regulation, zastąpi dotychczasowe dwie dyrektywy dotyczące ogólnego bezpieczeństwa produktów oraz bezpieczeństwa produktów imitujących żywność (np. zabawek czy ozdób). Celem tych zmian było dostosowanie przepisów do rozwoju nowych technologii i rosnącej sprzedaży online, a także zapewnienie sprawniejszego wycofywania niebezpiecznych produktów z rynku. Rozporządzenie ma usprawniać działanie organów nadzoru rynku wobec produktów niebezpiecznych znajdujących się na rynku unijnym lub napływających spoza UE, bez względu na sposób ich udostępnienia (stacjonarnie lub online).
Dla branży e-commerce wejście w życie GPSR oznacza kolejną na przestrzeni ostatnich kilku lat bardzo dużą zmianę w zakresie tego, o czym sprzedawcy muszą informować klientów i jak będą odpowiadać wobec nich za podawane informacje i za produkty wprowadzane na rynek. Eksperci zwracają uwagę na kilka poziomów odpowiedzialności. Inne obowiązki będą dotyczyć producentów, inne importerów, dystrybutorów czy sprzedawców.
Unia Europejska wprowadza nowe obowiązki dla sprzedawców
- Ten, kto będzie prezentował towary konsumentowi, będzie musiał poinformować o tym, kto jest producentem, kto odpowiada za bezpieczeństwo produktów, czy ma swojego przedstawiciela na terenie Unii Europejskiej, a jeżeli nie ma, to nie może wejść na nasz rynek. Będzie musiał też poinformować o podstawowych zasadach bezpieczeństwa albo o tym, jakie sytuacje związane z tym produktem mogą być niebezpieczne dla konsumentów i jakie zagrożenia może on nieść. Dotyczy to nawet tak prozaicznych rzeczy, jak na przykład chemii znajdującej się w środkach czystości - wyjaśnia agencji informacyjnej Newseria Biznes Grzegorz Miś, Powiatowy Rzecznik Konsumentów we Wrocławiu
Rozporządzenie wprowadza pojęcie tzw. osoby odpowiedzialnej, która ma siedzibę na terenie Unii Europejskiej, i wymóg, by dla każdego produktu wprowadzanego na rynek UE istniał taki podmiot. W przeciwnym wypadku dany produkt nie będzie mógł być wprowadzany do obrotu. W przypadku gdy producent nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w Unii, zgłoszenia związanego z wypadkiem z udziałem produktu dokonuje właśnie osoba odpowiedzialna. Wskazano nowe elementy, które muszą być poddawane ocenie pod kątem bezpieczeństwa. Oprócz właściwości fizycznych, mechanicznych, chemicznych analiza ta może obejmować np. ryzyka dla zdrowia psychicznego (np. gier wideo dla dzieci) czy ryzyka związane z nowymi technologiami.
Jest też katalog produktów, które są wyłączone z tej regulacji. Wśród nich są środki ochrony roślin, produkty spożywcze, leki, pasze, żywe rośliny i zwierzęta, a także antyki. Zdecydowana większość produktów, zwłaszcza tych najczęściej kupowanych online, jak ubrania, kosmetyki czy elektronika, będzie podlegała pod nowe przepisy. To oznacza, że prawie wszyscy przedsiębiorcy działający w e-commerce będą musieli się dostosować do nowych zasad.
Rozporządzenie GPSR weszło w życie. Co to oznacza dla konsumentów i sprzedawców?
- Tutaj mamy obowiązki zarówno dla sprzedawców indywidualnych, którzy muszą informować konsumentów o tym, co kupują, w jaki sposób ten produkt jest niebezpieczny, ale też mamy obowiązki nałożone na największych przedsiębiorców, platformy typu marketplace, które będą musiały wprowadzać rozwiązania tzw. Safety.Będą musiały tam monitorować, czy niebezpieczny produkt wchodzi do obrotu, będą musiały wprowadzać tam informację o takim produkcie, współpracować z regulatorami rynku. Safety Gate to jest taka jednostka, która będzie się zajmowała zbieraniem informacji o produkcjach niebezpiecznych, wyłapywania ich, zanim trafią na rynek, sprawdzaniem, czy produkty wchodzące na nasz rynek spełniają wymogi bezpieczeństwa i wymogi informacyjne, czy jest przedstawiciel na terenie Unii Europejskiej, który jako ten końcowy podmiot będzie odpowiedzialny wobec konsumenta za ewentualne powstałe szkody – tłumaczy Grzegorz Miś.
Rozporządzenie nakłada na platformy obowiązek współpracy z regulatorami rynku, którzy kontrolują produkty i wskazują określone zagrożenia dla konsumentów. Jeśli dojdzie do wypadku lub innego zagrożenia, które zgłosi konsument, sprzedawca będzie miał trzy dni od dnia zgłoszenia na wprowadzenie stosownych informacji do Safety Gate, poinformowanie regulatorów i innych konsumentów. Kolejny ważny obowiązek dla e-commerce to ściąganie z rynku tych produktów, które się okażą niebezpieczne, odzyskiwanie ich, a następnie wypłacanie odszkodowania bądź inne sposoby zadośćuczynienia konsumentom.
Nowe regulacje dla e-commerce - jak GPSR wpłynie na zakupy online?
W przypadku, gdy producent, importer lub dystrybutor stwierdzi lub przypuszcza, że produkt może być niebezpieczny, musi podjąć odpowiednie środki zaradcze, w tym wycofanie produktu z obrotu albo jego odzyskanie od konsumentów. Przepisy wymagają, by zawiadomienie o odzyskaniu produktów było dostępne w językach łatwo zrozumiałych dla konsumentów w państwach oraz zawierało konkrety dotyczące np. ewentualnych zagrożeń czy środków ochrony prawnej. Konsument musi mieć do wyboru co najmniej dwa takie środki, m.in. naprawę odzyskanego produktu, zastąpienie go bezpiecznym produktem tego samego typu oraz o co najmniej takiej samej wartości i jakości lub zwrot wartości odzyskanego produktu pod warunkiem, że kwota zwrotu będzie co najmniej równa cenie zapłaconej przez konsumenta. Dzięki wprowadzonym regulacjom konsumenci będą mogli czuć się pewniej przy zakupach internetowych, ale to nie oznacza, że mogą zmniejszyć swoją ostrożność.
– Konsumenci nie mogą ufać, że wszystko, co znajdą w internecie, będzie spełniało te wymagania. Muszą zwracać baczną uwagę na to, co i od kogo kupują i czy przypadkiem nie dokonują samodzielnie importu pod przykrywką zwykłych zakupów internetowych – mówi Grzegorz Miś.
GDPR będzie obowiązywać w państwach członkowskich bezpośrednio, ale potrzebne są jeszcze krajowe regulacje dotyczące m.in. sankcji. W Polsce prace nad odpowiednią ustawą są w toku. W projekcie nowelizacji przepisów o ogólnym bezpieczeństwie produktów wskazano, że organami nadzoru rynku będą tak jak dotychczas Prezes UOKiK oraz wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej, ale poszerzone zostaną ich kompetencje.
Podsumowanie - nowe przepisy GPSR w e-commerce
- 13 grudnia 2024 roku zaczęły obowiązywać przepisy unijnego rozporządzenia GPSR (General Product Safety Regulation), które mają zwiększyć bezpieczeństwo produktów dostępnych na rynku.
- Rozporządzenie ma na celu poprawę ochrony konsumentów poprzez eliminację niebezpiecznych produktów, szczególnie w sprzedaży online.
- Nakłada nowe obowiązki dla sprzedawców i producentów, m.in. obowiązek weryfikacji bezpieczeństwa produktów przed ich wprowadzeniem na rynek i zapewnienie informacji o produktach w języku kraju, w którym są sprzedawane.
- Platformy internetowe muszą współpracować z władzami w przypadku zgłoszenia produktów niebezpiecznych.
- Firmy, które nie dostosują się do nowych regulacji, mogą zostać ukarane wysokimi grzywnami.
- Konsumenci mogą liczyć na większe bezpieczeństwo zakupów online oraz dostęp do szczegółowych informacji o produktach.
- Nowe regulacje wymagają od sprzedawców i platform e-commerce dostosowania swoich procedur, co może wpłynąć na ceny i dostępność niektórych produktów.
- Rozporządzenie wprowadza jednolite standardy bezpieczeństwa produktów w całej Unii Europejskiej, co ułatwia handel transgraniczny.
Tomasz Wypych
Zdjęcie ilustracyjne, fot. Pixabay
Inne tematy w dziale Polityka
